Czesław Lewin-Lewiński
Czesław Lewin-Lewiński[a], ps. „Litwin”[3] (ur. 22 stycznia 1898 w Mińsku, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
.jpg)
| |
 major piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 stycznia 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1905–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
II zastępca dowódcy pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujBył synem Wacława i Antoniny z Sędzimirów[4]. W 1909 przeniósł się z Mińska do Rzeszowa, gdzie kontynuował naukę w miejscowym gimnazjum[5]. W 1912 wstąpił do Związku Strzeleckiego[5].
16 sierpnia 1914 został przyjęty do Legionów Polskich[5]. Żołnierz I, II i III Brygady Legionów Polskich oraz Polskiego Korpusu Posiłkowego. Uczestnik bitwy pod Rarańczą (15–16 lutego 1918). Następnie żołnierz II Korpusu Polskiego w Rosji, w szeregach którego walczył w bitwie pod Kaniowem. Później żołnierz I Korpusu Polskiego w Rosji, a po jego rozwiązaniu członek Polskiej Organizacji Wojskowej w rodzinnym Mińsku Litewskim.
20 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego[5]. 7 maja 1919 jako podoficer byłych Legionów Polskich pełniący służbę w 36 pułku piechoty został mianowany podporucznikiem piechoty z dniem 1 maja 1919[6]. W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach Grupy płk Mieczysława Kulińskiego oraz 36 pp.
Po zakończeniu wojny kontynuował służbę wojskową w macierzystym pułku w Warszawie. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 15 sierpnia 1924 i 347. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. We wrześniu 1930 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[8] i przydzielony do 16 Baonu Granicznego[3]. Od 26 marca 1931 do 9 marca 1932 był dowódcą kompanii granicznej „Lenin”[3]. Następnie służył w Batalionie KOP „Czortków”[4]. W styczniu 1934 został przydzielony do Brygady KOP „Podole” w Czortkowie na stanowisko I oficera sztabu. 4 lutego 1934 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9][10].
W kwietniu tego roku został przeniesiony z KOP do 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Krotoszynie na stanowisko dowódcy batalionu[11]. Później został przesunięty na stanowisko II zastępcy dowódcy pułku (kwatermistrza)[12]. W trzeciej dekadzie sierpnia 1939, po przeprowadzeniu mobilizacji niejawnej, na czele Oddziału Nadwyżek liczącego około 1500 żołnierzy wyjechał do Ośrodka Zapasowego 25 Dywizji Piechoty w Kielcach[13].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej i osadzono go w obozie w Starobielsku[4]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[4], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[14]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1885[4].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[15][16][17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[18][19][20].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[21][3][22]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[23][24]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”[25][26]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[4]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[4]
Zobacz też
edytujUwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 32.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 24.
- ↑ a b c d Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-02].
- ↑ a b c d e f g Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 298.
- ↑ a b c d Żołnierze Niepodległości ↓.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 56 z 22 maja 1919, poz. 1759.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 741.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 307.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 5 lutego 1934, s. 71.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 24, w marcu 1939 zajmował 11. lokatę.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 181.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 613.
- ↑ Korsak 1991 ↓, s. 19.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 17 [dostęp 2024-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-02].
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 54.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-02].
- ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 636. 1928-11-10. [dostęp 2022-11-16].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 413.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Antoni Artur Korsak: 56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej. Warszawa: P.W. „Egross”, 1991, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-85253-22-X.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Żołnierze Niepodległości : Lewiński Czesław „Litwin”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-09-19].