Wikipedia

Czerwony terror w Hiszpanii

Czerwony terror w Hiszpanii (hiszp. Terror Rojo en España) – nazwa nadana przez historyków na określenie działań o charakterze zbrodniczym popełnionych przez lewicowe oddziały (zwolenników republiki)[1][2] w Hiszpanii w latach 1930–1939. W wyniku antykatolickich prześladowań religijnych śmierć poniosło kilkadziesiąt tysięcy ofiar wiernych świeckich i 6832 członków kleru katolickiego, a zniszczeniu uległo 2000 świątyń[3], śmierć poniosło również około 2365 członków innych wyznań[4].

Groby ofiar masakry w Paracuellos w 1936

Terror obejmował także prześladowania, mordy i tortury stosowane wobec właścicieli ziemskich, przemysłowców i polityków[5]. Najbardziej znanym przykładem czerwonego terroru jest „masakra w Paracuellos” w listopadzie 1936 roku; zamordowano wówczas więźniów z madryckiego więzienia Antón i Modelo[6]. Bezpośrednią odpowiedzialność za mord dokonany na więźniach ponosi Santiago Carrillo, szef Rady Porządku Publicznego w Juncie Madryckiej, i jego zastępca Segundo Serrano Poncela[7]. Czerwony terror nie obejmuje walk frakcyjnych wewnątrz lewicy, np. dni majowych w Barcelonie.

Kontrowersje

edytuj

Sprawą dyskusyjną jest przede wszystkim liczba ofiar czerwonego terroru w Hiszpanii. Liczba ofiar terroru wynosi pomiędzy 38 tys. a 110 tys. Antony Beevor szacuje liczbę ofiar na 38 000 zabitych[8], zaś Julio de la Cueva Merino uważa, że liczba ofiar wynosi 72 344 zamordowanych i zmarłych w wyniku tortur[9]. Podobne kontrowersje dotyczą ustalenia kategorii ofiar terroru. Strona katolicka podkreśla prześladowania kleru[10], również zwolennicy Republiki podkreślają, że terror był wymierzony głównie przeciw klerowi. Jednak historycy uważają, że ofiary spośród kleru stanowią nie więcej niż 15% zabitych, według Antony'ego Beevora (w liczbie 38 tys. zabitych jest 6832 członków kleru katolickiego)[11] a zdaniem Julio de la Cuevy Meriny ten odsetek jest jeszcze mniejszy (6832 księży i 283 zakonnice na ogólną liczbę 72 344 zamordowanych i zmarłych w wyniku tortur)[12]. Faktycznie w niektórych regionach zamordowano znaczny odsetek duchowieństwa katolickiego np. w Barbastro zamordowano 123 z 140 księży[13]. Za początek czerwonego terroru należy uznać wydarzenia jeszcze sprzed wybuchu hiszpańskiej wojny domowej a więc rewolucję w Asturii w 1934 (połączoną ze zniszczeniem 58 kościołów i zamordowaniem zakonników ze zgromadzenia Braci szkolnych w Turón – Cyryla Bertram i siedmiu towarzyszy)[14].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Antony Beevor, The Battle For Spain; The Spanish Civil War 1936-1939, 2006, s. 81.
  2. ↑ Stanley G. Payne, A History of Spain and Portugal Vol. 2, University of Wisconsin Press 1973 s. 650 [1]
  3. ↑ Julio De la Cueva, Religious Persecution, Anticlerical Tradition and Revolution: On Atrocities against the Clergy during the Spanish Civil War, „Journal of Contemporary History” Vol XXXIII - 3, 1998, s.355.
  4. ↑ Callahan, La Iglesia catolica en Espana, s. 282.
  5. ↑ Hubert Jedin, Konrad Repgen and John Dolan, History of the Church: The Church in the Twentieth Century, Burn& Oates London, New York (1981) 1999 Vol X, s. 617.
  6. ↑ dr hab. Tadeusz Miłkowski - Uniwersytet Warszawski: PARACUELLOS DEL JARAMA - HISZPAŃSKI KATYŃ. hiszpania-online.com. [dostęp 2012-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-01)].
  7. ↑ Hugh Thomas: The Spanish Civil War. London: Penguin Books, 2001, s. 463. ISBN 978-0375755156. (ang.).
  8. ↑ The Battle for Spain, red. Antony Beevor, „The Economist” 2006.
  9. ↑ Julio de la Cueva Merino, Julio, "Religious Persecution", Journal of Contemporary History, 3, 198, s. 355-369.
  10. ↑ „L'Osservatore Romano”. Numer 2 (220) 2000. Mario Agnes – redaktor naczelny. ISSN 1122-7249
  11. ↑ Antony Beevor, The Battle For Spain; The Spanish Civil War 1936-1939, 2006.
  12. ↑ Julio De la Cueva, Religious Persecution, Anticlerical Tradition and Revolution: On Atrocities against the Clergy during the Spanish Civil War, „Journal of Contemporary History” Vol XXXIII - 3, 1998.
  13. ↑ Hubert Jedin, op. cit. s. 617.
  14. ↑ John F. Coverdale, Uncommon faith: the early years of Opus Dei, 1928-1943, 2002, s. 148.

Bibliografia

edytuj
  • Antony Beevor, The Battle For Spain; The Spanish Civil War 1936-1939, 2006.
  • Julio de la Cueva Merino, Religious Persecution, Anticlerical Tradition and Revolution: On Atrocities against the Clergy during the Spanish Civil War, „Journal of Contemporary History” Vol XXXIII - 3, 1998.
  • Hubert Jedin, Konrad Repgen and John Dolan, History of the Church: The Church in the Twentieth Century, Burn& Oates London, New York (1981) 1999 Vol X.
  • Stanley G. Payne, A History of Spain and Portugal Vol. 2, University of Wisconsin Press 1973.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Czerwony_terror_w_Hiszpanii&oldid=73958686”