Czechowice (Czechowice-Dziedzice)
Czechowice (niem. Czechowitz, czes. Čechovice) – dawna wieś, obecnie część miasta Czechowice-Dziedzice[1]. Czechowice położone są w południowo-zachodniej części miasta.
| część miasta Czechowic-Dziedzic | |
 Pałac Kotulińskich w Czechowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Miasto | |
| SIMC |
0939125 (Czechowice Dolne) |
| Tablice rejestracyjne |
SBI |
Plan Czechowic
| |
Położenie na mapie Czechowic-Dziedzic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bielskiego  | |
Położenie na mapie gminy Czechowice-Dziedzice  | |
 49°53′30″N 19°00′09″E/49,891599 19,002581
| |
System TERYT wyodrębnia dwa obszary: Czechowice Dolne (SIMC 0939125) i Czechowice Górne (SIMC 0939131). Czechowice Górne rozpościerają się w okolicy ulicy Kopernika, a Czechowice Górne w rejonie ulicy Legionów[2].
Czechowice Górne stanowią jedno z dziewięciu formalnych osiedli miasta. Obejmują także Czechowice Dolne, Krzywą, Podraj, Prusiec i Zbijów[3].
Historia
edytujW źródłach historycznych z XV wieku pojawiają się informacje o 3 wioskach znajdujących się na obecnym obszarze miasta: Czechowicach, Dziedzicach i Żebraczy (obecnie północno-wschodniej dzielnicy miasta). Pierwsze wzmianki w dokumentach w przypadku Czechowic pochodzą z 1430. Już w XIV wieku Czechowice były wsią szlachecką. Na przełomie XIV i XV wieku jej właścicielami byli bracia Mikołaj i Zbrosław. W latach 30. XV wieku jej właścicielem był Mikołaj Czelo, którego rodzina w następnych dziesięcioleciach urosła do jednej z najbardziej znaczących rodzin szlacheckich księstwa cieszyńskiego[4]. Najstarsze osadnictwo Czechowic rozciągało się wzdłuż Potoku Czechowickiego[5].
Do połowy XIX w. Czechowice były niewielką wsią graniczną na północno-wschodnim krańcu Księstwa Cieszyńskiego. Później rozwój tych miejscowości był ściśle związany z biegnącymi tędy liniami kolejowymi. Według austriackiego spisu ludności z 1900 w Czechowicach w 420 budynkach na obszarze 2831 hektarów mieszkało 3964 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 140 os./km², z tego 3798 (95,8%) mieszkańców było katolikami, 72 (1,8%) ewangelikami a 94 (2,4%) wyznawcami judaizmu, 3481 (87,8%) było polsko-, 253 (6,4%) niemiecko- a 46 (1,2%) czeskojęzycznymi[6]. Do 1910 roku łączna liczba mieszkańców wzrosła do 7056 osób[7].
Po upadku monarchii austro-węgierskiej w 1918 i podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920, Czechowice znalazły się w granicach Polski, a od 28 lipca 1920 roku do woj. śląskiego (powiat bielski)[8]. Rozwój przemysłowy Dziedzic, pociągnął wkrótce za sobą rozwój Czechowic. Powstała m.in. fabryka Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego „Czechowice” (1921), Fabryka Kabli Clement Zahm Spółka z o.o. (1928), fabryki zapałek, maszyn i pomp, rowerów, papieru i wiele innych. Wysoka była też aktywność kulturalna i polityczna mieszkańców; powstało m.in. kilka domów kultury. W latach 30. w dzielnicy Lesisko powstało nowe centrum administracyjno-usługowe w ówczesnej gminie Czechowice.
W okresie okupacji niemieckiej tereny te zostały włączone do Rzeszy Niemieckiej. 1 października 1941 okupant połączył gminy jednostkowe Czechowice i Dziedzice w zbiorową gminę Czechowice-Dziedzice[9]. Polskie władze usankcjonowały tę zmianę 1 grudnia 1945[10]. 1 stycznia 1951 gminie nadano status miasta[11]. Utworzone w 1951 roku miasto nosiło nazwę Czechowice do 21 listopada 1958 roku, kiedy to przemianowano je na Czechowice-Dziedzice[12].
Przypisy
edytuj- ↑ UM w Czechowicach-Dziedzicach: Jednostki pomocniczne. [w:] czechowice-dziedzice.pl [on-line]. [dostęp 2010-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-05)].
- ↑ Czechowice w Geoportalu
- ↑ UM w Czechowicach-Dziedzicach: Jednostki pomocniczne. czechowice-dziedzice.pl. [dostęp 2010-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-05)].
- ↑ Panic 2010 ↓, s. 237-241.
- ↑ Mapa Księstwa Cieszyńskiego Matthaeusa Schubartha z 1736
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
- ↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
- ↑ Dz. U. Śl. z 1922 r. Nr 13, poz. 43
- ↑ Gemeinde Tschechowitz-Dziedzitz [online], www.territorial.de [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, 1945.
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 514
- ↑ M.P. z 1958 r. nr 89, poz. 496
Bibliografia
edytuj- Idzi Panic (red.), Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528), Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, ISBN 978-83-926929-3-5.
Linki zewnętrzne
edytuj- Urząd Miejski w Czechowicach-Dziedzicach
- Szczegółowy plan miasta i gminy Czechowice-Dziedzice. mapa.czechowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-13)].
- Czechowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 778.