Czaturanga

Czaturanga – dawna indyjska odmiana szachów, powszechnie uznawana za wspólnego przodka m.in. xiangqi (szachów chińskich), shōgi (szachów japońskich), janggi i makruka.

Czaturanga

Liczba graczy	2
Czas przygotowania	około minuty
Wymagane umiejętności	myślenie strategiczne i taktyczne
Losowość	średnia

Historia

Etymologia

Sanskrycki termin Czaturanga znaczy „czterostronny” (podzielony na cztery części). Był także używany do opisu indyjskiej armii w czasach wedyjskich, w której pluton żołnierzy miał cztery części:

• jeden słoń,
• jeden rydwan,
• trzech żołnierzy na koniach,
• pięciu żołnierzy piechoty.

Ewolucja

Najwcześniejsze wzmianki o tej grze znajdują się w Mahabharacie, napisanej około 500 p.n.e. Natomiast w znaną wersję czaturangi prawdopodobnie grano już w VI wieku, świadectwa dokumentalne istnieją od 620 r. n.e. Bezpośrednio z czaturangi wywodzi się perski czatrang, który z kolei wyewoluował w arabski szatrandż, który w średniowieczu zawędrował do Europy, stając się pierwowzorem współczesnych szachów.

Zasady gry

• Wiadomo, iż ruchy figur były bardzo podobne do ruchów figur w czatrangu (stopień ewolucji szachów w Persji), aczkolwiek na tym stadium grały już dwie osoby.
• Był to pierwszy i ostatni stopień ewolucji szachów w którym używano kostki, która miała za zadanie wylosować figurę którą ma się poruszyć gracz.
• Zasady w pewnym stopniu przypominały zasady obecnych szachów czteroosobowych.
• Celem gry było prawdopodobnie zostanie ostatnim graczem z niezbitym królem.

Bibliografia

• W. Litmanowicz, J. Giżycki, Szachy od A do Z, tom I, Warszawa 1986, str. 171–172.

Linki zewnętrzne

• Chaturanga (ang.)
• Chaturan (ang.) – możliwość zagrania z komputerowym przeciwnikiem