Czartowska Skała (Polska)
Czartowska Skała (niem. Spitzberg) – wzniesienie o wysokości 463 m n.p.m., w południowo-zachodniej Polsce, na Pogórzu Kaczawskim (Pogórzu Złotoryjskim), na Pogórzu Zachodniosudeckim (dawniej Sudety Zachodnie).
 Czartowska Skała w 2021 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
463 m n.p.m. |
Położenie na mapie gminy Męcinka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
 51°02′14″N 16°01′41″E/51,037222 16,028056
| |
Wzniesienie położone jest na zachód od Parku Krajobrazowego Chełmy, około 6,5 km na północny zachód od Myśliborza, województwo dolnośląskie.
Jest to niewielkie powulkaniczne wzniesienie, w kształcie małego, lekko skrzywionego stożka podciętego z dwóch stron wyrobiskami nieczynnych kamieniołomów. Wzniesienie o dość stromych zboczach, z wyraźnie podkreślonym wierzchołkiem, wznosi się samotnie w środkowo-zachodniej części Wzgórz Złotoryjskich w środkowej części Parku Krajobrazowego Chełmy, wyraźnie odróżniając się od płaskiego krajobrazu. Wzniesienie o zróżnicowanej budowie geologicznej, zbudowane z bazaltów – wulkanitów mioceńskich stanowiących część rdzenia dawnego wulkanu tarczowego wypełnionego lawą oraz pokrywy lawowej o zasadowej lawie. Bazanit budujący wzniesienie jest spękany i tworzy regularne słupy. Niższe partie zbocza pokrywają utwory soliflukcyjne, a u podnóża występują osady glacjalne, fluwioglacjalne. W trakcie transgresji lądolodu na Pogórze Kaczawskie wzniesienie nie było całkowicie przykryte lodem, stanowiło skalisty nunatak wystający z lądolodu na niewielką kilkumetrową wysokość.
Wzniesienie od strony północnej porośnięte niewielkimi kępami drzew i krzewów. Na zboczu góry wyrobiska po dawnym kamieniołomie, w których podczas eksploatacji, odsłonięto część dawnego komina wulkanicznego z wyraźną słupową oddzielnością bazaltu. Wzgórze od 1991 roku stanowi pomnik przyrody nieożywionej Czartowska Skała i objęte jest ochroną prawną[1]. Czartowska Skała jest siedliskiem roślin chronionych; występuje tu dziewięćsił bezłodygowy, storczyk męski, storczyk bzowy, wawrzynek wilczełyko, pierwiosnka wyniosła.
Turystyka
edytujPrzez wzniesienie przechodzi szlak turystyczny
żółty – Szlak Wygasłych Wulkanów – odcinek prowadzący z Jawora do Sędziszowej i dalej.- Szczyt wzniesienia stanowi punkt widokowy z panoramą na Pogórze Kaczawskie, Góry Kaczawskie i Karkonosze.
Przypisy
edytuj- ↑ Pomnik przyrody Czartowska Skała. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-02-06].
Bibliografia
edytuj- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
- Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-X.