Czajka towarzyska

Czajka towarzyska
	Vanellus gregarius
	(Pallas, 1771)
	; Szata godowa (rysunek z XIX wieku)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	siewkowce
Rodzina	sieweczkowate
Podrodzina	sieweczki
Rodzaj	Vanellus
Gatunek	czajka towarzyska
Synonimy
	Charadrius gregarius Pallas, 1771; Chettusia gregaria (Pallas, 1771); Chettusia gregarius (Pallas, 1771); Tringa fasciata S.G. Gmelin, 1774;
	Charadrius gregarius Pallas, 1771; Chettusia gregaria (Pallas, 1771); Chettusia gregarius (Pallas, 1771); Tringa fasciata S.G. Gmelin, 1774;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym spotykana na przelotach zimowiska prawdopodobnie wymarła
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czajka towarzyska^[5] (Vanellus gregarius) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). Krytycznie zagrożony. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[6].

Zasięg występowania

Czajka towarzyska zamieszkuje południowo-środkową Rosję oraz Kazachstan. Zimuje w Sudanie, Erytrei, Izraelu, na Półwyspie Arabskim oraz w Pakistanie i Indiach, prawdopodobnie również w Iraku i Iranie^[2]. Do Polski zalatuje sporadycznie (do 2021 roku odnotowano 61 stwierdzeń tego gatunku, łącznie obserwowano 63 osobniki^[7]).

Morfologia

Czajka towarzyska w szacie spoczynkowej sfotografowana w Indiach

Wygląd: Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej boki głowy, szyja, pierś i wierzch ciała szare. Na skrzydłach odcień brązowy. Na wierzchu głowy czarna czapeczka z białą obwódką. Przez oko czarny pas. Ogon biały z czarną plamą na końcu. Przednia część brzucha rdzawa, tylna biała. Nogi i dziób ciemne. W szacie spoczynkowej oraz osobniki młodociane mają czapeczkę brązową i brzuch cały biały.
Wymiary średnie: długość ciała ok. 25–30 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 68–75 cm
masa ciała ok. 150–250 g

Ekologia i zachowanie

Jajo z kolekcji muzealnej

Biotop: Step i półpustynia.
Gniazdo: Na ziemi, tworzy niewielkie, luźne kolonie (gniazda co 25–50 m) złożone z 5 do 20 par. Ptaki monogamiczne o silnym terytorializmie.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–maju 2 do 5 jaj.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres około 22 dni, głównie przez samicę.
Pożywienie: Owady i pająki z niewielką domieszką roślin^[2].

Status i ochrona

IUCN od 2004 roku klasyfikuje czajkę towarzyską jako gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered); wcześniej, od 1994 roku uznawano ją za gatunek narażony (VU – Vulnerable). Liczebność populacji w 2006 roku szacowano na około 11 200 dorosłych osobników, a jej trend jest malejący. Za główne zagrożenie dla gatunku uważa się nielegalne polowania na trasach przelotów i na zimowiskach^[4].

W Polsce czajka towarzyska podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[8].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Vanellus gregarius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Sociable Lapwing (Vanellus gregarius). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-07].
↑ ^a ^b ^c D. Lepage: Sociable Lapwing Vanellus gregarius. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-18]. (ang.).
↑ ^a ^b Vanellus gregarius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 - sieweczki (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-07].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-22]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Vanellus gregarius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Sociable Lapwing (Vanellus gregarius). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-07].

[avibase-3] D. Lepage: Sociable Lapwing Vanellus gregarius. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-18]. (ang.).

[iucn-4] Vanellus gregarius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 - sieweczki (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-07].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-22]. (ang.).

[kf2021-7] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.

[8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[5]

[2]

[6]

[1]

[3]

[4]

[7]

[8]