Cyryl Terlecki
Cyryl Terlecki herbu Sas[1] (data ur. nieznana, zm. 1607) – biskup prawosławny, współtwórca unii brzeskiej z 1596 r.
| Biskup łucko-ostrogski | ||
| ||
| ||
| Data urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data śmierci |
1607 | |
| Miejsce pochówku | ||
| Biskup łucko-ostrogski | ||
| Okres sprawowania |
1596–1607 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Diakonat |
przed 1576 | |
| Prezbiterat |
przed 1576 | |
| Chirotonia biskupia |
1576 | |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny szlacheckiej, urodził się w majątku Wysokie-Poczapowo (powiat piński). Uzyskał dobre wykształcenie świeckie, na karierę duchowną zdecydował się dopiero po śmierci żony. Początkowo był białym duchownym, protopopem cerkwi św. Dymitra w Pińsku. 8 czerwca 1576 rada wielkoksiążęca zgłosiła jego kandydaturę na biskupa turowsko-pińskiego[2]. Jeszcze w tym samym miesiącu Konstanty Ostrogski zaapelował do niego o ukaranie prawosławnych duchownych, którzy budzili powszechne zgorszenie swoim pijaństwem, grubiaństwem i niedbalstwem[2]. Stefan Batory potwierdził nominację rady wielkoksiążęcej i wydał Cyrylowi Terleckiemu przywilej na katedrę turowsko-pińską[2].
Początkowo postawa hierarchy pozwalała domniemywać, że naprawdę będzie on dążył do poprawy moralnej postawy podległych mu duchownych. Z czasem okazało się jednak, że Cyryl dążył przede wszystkim do pomnażania osobistego majątku[2]. W okresie zarządzania eparchią turowsko-pińską wielokrotnie popadał w konflikty z miejscową szlachtą na tle prerogatyw sądowniczych (właściciele ziemscy bezprawnie sądzili prawosławnych duchownych), uzyskując wielokrotnie poparcie królewskie. Biskup prowadził też szereg procesów sądowych o majątki cerkiewne, organizował najazdy na dobra swoich przeciwników[2].
W 1585 Cyryl Terlecki został przeniesiony na katedrę łucko-ostrogską[3]. W 1585 patriarcha konstantynopolitański Jeremiasz II nadał mu godność swojego egzarchy w Rzeczypospolitej. Podejmując tę decyzję, hierarcha nie wiedział o hulaszczym trybie życia duchownego, a jedynie kierował się jego znakomitym wykształceniem i pozycją społeczną[3].
W 1590 po soborze biskupów prawosławnych Rzeczypospolitej w Bełzie, razem z hierarchami chełmskim Dionizym, pińsko-turowskim Leoncjuszem i lwowskim Gedeonem zadeklarował chęć przejścia na katolicyzm z zachowaniem obrządku bizantyńskiego[4]. Razem z biskupem włodzimierskim Hipacym Pociejem prowadził tajne rozmowy z nuncjuszem apostolskim Germanusem Malaspiną i przedstawicielami dworu w sprawie organizacji soboru unijnego[5]. W listopadzie 1595 ci sami hierarchowie udali się do Rzymu w celu przedyskutowania ostatecznych warunków unii kościelnej. Po powrocie do kraju aktywnie agitowali na rzecz unii wśród duchowieństwa i wiernych[6].
Po ogłoszeniu unii brzeskiej na synodzie w Brześciu w 1596 oficjalnie przeszedł na unię i pozostawał ordynariuszem eparchii łuckiej, jako biskup unicki, do 1607[7]. Był sygnatariuszem aktu unii brzeskiej w 1596 roku[8].
Został pochowany w ufundowanej przez siebie cerkwi w Perkowiczach[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Scriptores rerum polonicarum. Tomus IV. Archiwum komisyi historycznej. Tom I, Kraków 1878, s. 328.
- ↑ a b c d e Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 209-212. ISBN 978-83-61209-55-3.
- ↑ a b Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 214. ISBN 978-83-61209-55-3.
- ↑ Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 218-219. ISBN 978-83-61209-55-3.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 245. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 247-249. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 861. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ В.А. Теплова, З.И.Зуева,Уния в документах, Mińsk 1997, s. 139.
- ↑ K. Shastouski, Cerkiew Zaśnięcia NMP | wieś Pirkowicze obwód brzeski [online], www.radzima.org [dostęp 2024-05-09].