Cyraneczka madagaskarska

Cyraneczka madagaskarska
	Anas bernieri
	(Hartlaub, 1860)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Anatini
Rodzaj	Anas
Gatunek	cyraneczka madagaskarska
Synonimy
	Querquedula Bernieri Hartlaub, 1860; Nettion bernieri (Hartlaub, 1860);
	Querquedula Bernieri Hartlaub, 1860; Nettion bernieri (Hartlaub, 1860);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cyraneczka madagaskarska^[5] (Anas bernieri) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Endemiczny dla zachodniego Madagaskaru. Zagrożony wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[6].

Morfologia

Wygląd

Upierzenie brązowe, środki piór ciemniejsze, co powoduje wygląd plamek. Lusterko czarne z szerokim białym pasem u nasady i cieńszym biegnącym przez końce piór. Pokrywy podskrzydłowe szare z białymi stosinami. Dziób czerwonawy, nogi szarobrązowe. Oczy kasztanowobrązowe. Osobniki w szacie juwenalnej bardziej szare i wyraźniej plamkowane^[7].

Wymiary

długość ciała około 40 cm^[8],
samce: skrzydło 205–216 mm, dziób 34–40 mm, całkowita długość czaszki 79–84,5 mm, masa ciała 320–405 g (średnio 380 g)^[7],
samice: skrzydło 199–203 mm, dziób 35,6–38,8 mm, całkowita długość czaszki 78,9–81,5 mm, masa ciała 365–385 g^[7].

Zasięg występowania

Zasięg występowania cyraneczki madagaskarskiej obejmuje zachodnie wybrzeża Madagaskaru. Zasiedla jedynie okresowo zalewane zadrzewienia z drzewami z gatunku Avicennia marina (akantowate). Poza sezonem lęgowym gatunek widywany na terenach podmokłych oraz zbiornikach wodnych z bogatą roślinnością^[9].

Lęgi

Przed marcem 1997 roku, kiedy to po raz pierwszy odnaleziono gniazdo, dane na temat lęgów były znikome^[10]. Obecnie wiadomo, że sezon lęgowy ma miejsce w porze deszczowej od grudnia do marca, choć pojedynczy lęg odnaleziony w kwietniu sugeruje, że kaczka ta może wyprowadzać dwa lęgi w sezonie^[8]. Gniazduje w pojedynczych parach lub luźnych grupach^[8]. Oba ptaki z pary biorą udział w obronie terytorium^[7]. W trakcie badań w latach 1997–2000 wszystkie gniazda ulokowane były w dziuplach w drzewie Avicennia marina, 1–3 m nad poziomem wody. W niewoli ptaki te gniazdują jedynie w sztucznych dziuplach lub budkach. Jaja składane są w liczbie około 6–7, wprost na dno dziupli. Mają barwę od płowej do żółtawej. Jaja zniesione w niewoli w New Jersey Zoo miały wymiary średnio 46,0×34,6 mm^[10]. Młode są w pełni opierzone po 45–49 dniach od wyklucia^[4]^[9]. W niewoli cyraneczka madagaskarska może się rozmnażać po roku^[7].

Status i zagrożenia

Przez IUCN gatunek klasyfikowany jako zagrożony wyginięciem (EN, Endangered) nieprzerwanie od 1994 roku. W 2002 roku populację szacowano na 1500–2500 osobników, czyli około 1000–1700 osobników dorosłych. Zagrożenie stanowi utrata środowiska życia, niepokojenie przez ludzi oraz polowania^[4]^[9]. Zasiedla 25 obszarów uznanych za Important Bird Area, w tym parki narodowe Baie de Baly i Kirindy Mitea^[9].

Przypisy

↑ Anas bernieri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Madagascar Teal (Anas bernieri). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
↑ ^a ^b D. Lepage: cyraneczka madagaskarska Anas bernieri (Hartlaub, 1860). [w:] Avibase – Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Anas bernieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2020-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-15].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-07-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Janet Kear: Ducks, Geese and Swans: Species accounts. Oxford University Press, 2005, s. 564–567. ISBN 978-0-19-861009-0.
↑ ^a ^b ^c N. Bouglouan: Bernier’s Teal or Madagascar Teal. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Species factsheet: Anas bernieri. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).
↑ ^a ^b H. Glyn Young, Richard E. Lewis & Felix Razafindrajao. A description of the nest and eggs of the Madagascar Teal Anas bernieri. „Bulletin of The British Ornithologists' Club”. 121, s. 64–67, 2001.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Anas bernieri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Madagascar Teal (Anas bernieri). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: cyraneczka madagaskarska Anas bernieri (Hartlaub, 1860). [w:] Avibase – Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).

[iucn-4] Anas bernieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2020-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-15].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-07-15]. (ang.).

[gb-7] Janet Kear: Ducks, Geese and Swans: Species accounts. Oxford University Press, 2005, s. 564–567. ISBN 978-0-19-861009-0.

[oiseaux-8] N. Bouglouan: Bernier’s Teal or Madagascar Teal. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).

[birdlife-9] Species factsheet: Anas bernieri. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).

[young-10] H. Glyn Young, Richard E. Lewis & Felix Razafindrajao. A description of the nest and eggs of the Madagascar Teal Anas bernieri. „Bulletin of The British Ornithologists' Club”. 121, s. 64–67, 2001.

[5]

[2]

[6]

[1]

[3]

[4]

[7]

[8]

[9]

[10]