Cyprysik Lawsona

Cyprysik Lawsona
	; Las z cyprysikiem Lawsona w Kalifornii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	cyprysowce
Rodzina	cyprysowate
Rodzaj	cyprysik
Gatunek	cyprysik Lawsona
	Nazwa systematyczna
	Chamaecyparis lawsoniana (A. Murray) Parl.; Ann. Mus. Imp. Fis. Firenze ser. 2, 1:181. 1864 (A. L. P. P. de Candolle, Prodr. 16(2):464. 1868)
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cyprysik Lawsona (Chamaecyparis lawsoniana) – gatunek drzewa należący do rodziny cyprysowatych. Dziko występuje na Zachodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, w Kalifornii i Oregonie^[3]. W rozlicznych odmianach sadzony w Europie jako drzewo ozdobne.

Morfologia

Pokrój: Wysokość dochodzi do około 75 metrów (w Polsce dorasta do około 25 m); korona bardzo wąska, stożkowata ze zwykle zwieszającym się pędem wiodącym; drzewo stojące samotnie jest gęsto i równomiernie rozgałęzione aż do ziemi; wskutek rozgałęziania się pnia korona jest często wieloszczytowa^[5]
Kora: Początkowo szarobrunatna lub zielonkawa i gładka, później – ciemnieje i jest podzielona na duże, podłużne płaty, których końce się odchylają^[5]
Liście: Boczne łuski o zaostrzonych wierzchołkach; od spodniej strony na krawędziach łusek znajduje się woskowy nalot w postaci białych linii, przypominających dwie litery „Y” połączone podstawami
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe – gatunek jednopienny; kwiaty męskie są karminowoczerwone i wyrastają zwykle na końcach gałązek. Kwitnie od marca do kwietnia
Szyszki: Kuliste o średnicy do 0,8 cm, złożone z tarczowatych łusek nasiennych; pokryte są biało-niebieskim nalotem woskowym; w stanie dojrzałym jasnobrunatne

Gałązki
Kwiaty męskie
Szyszki
Nasiona

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony został przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w grupie gatunków o wyższym ryzyku wyginięcia (kategoria NT, według klasyfikacji v3.1)^[4].

Zastosowanie

Odmiana 'Columnaris'

Roślina ozdobna. Zalecany do dużych ogrodów, w miastach zalecany do parków czy też zieleńców jako soliter.

Odmiany uprawne

'Ivonne'
'Golden Wonder'
'Stardust'
'Stewartii'
'Lane'
'Wiselii'
'Mimima'
'White Spot'
'Alumii'
'Alumii Gold'
'Kelleris Gold'
'Columnaris'
'Globosa'

Uprawa

Roślina, która najlepiej rośnie na umiarkowanie wilgotnych i żyznych glebach o odczynie lekko kwaśnym (pH w okolicach 6). Cyprysik Lawsona jest rośliną wymagającą dużej wilgotności powietrza, lubi słońce ew. półcień. Strefa mrozoodporności 7 dlatego w naszym klimacie może przemarzać. Roślina wrażliwa na zanieczyszczenia powietrza oraz zasolenie podłoża^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b Chamaecyparis lawsoniana. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-10]. (ang.).
↑ ^a ^b A.A. Farjon A.A., Chamaecyparis lawsoniana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T34004A2840024.en [dostęp 2017-09-02] (ang.).
↑ ^a ^b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 70-71. ISBN 83-7129-141-8.
↑ Agnieszka Mike-Jeziorska: Cyprysik Lawsona. 2013. [dostęp 2013-04-26].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[christenhusz2011-2] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[grin-3] Chamaecyparis lawsoniana. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-10]. (ang.).

[iucn-4] A.A. Farjon A.A., Chamaecyparis lawsoniana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T34004A2840024.en [dostęp 2017-09-02] (ang.).

[Kremer-5] Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 70-71. ISBN 83-7129-141-8.

[mike-6] Agnieszka Mike-Jeziorska: Cyprysik Lawsona. 2013. [dostęp 2013-04-26].

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]