Cyklamen perski

Cyklamen perski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	pierwiosnkowate
Rodzaj	cyklamen
Gatunek	Cyklamen perski
	Nazwa systematyczna
	Cyclamen persicum Mill.; Gard. dict. ed. 8: Cyclamen no. 3. 1768
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cyklamen perski (Cyclamen persicum Mill.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny pierwiosnkowatych. Błędnie nazywany jest czasami fiołkiem alpejskim (to zupełnie inny gatunek należący do rodziny fiołkowatych). Rośnie dziko w górach Europy (w Grecji), Azji Zachodniej i w Afryce Północnej (Algieria, Tunezja)^[3]. Jest często uprawiany jako ozdobna roślina doniczkowa.

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna wykształcająca bulwy. Maksymalna wysokość to 30–40 cm.
Liście: Różnej wielkości – zależnie od odmiany i wielkości bulwy, długoogonkowe, sercowate lub nerkowate, całobrzegie lub ząbkowane. W zależności od odmiany barwa liści może być różna – od jasno- do ciemnozielonej, często błyszczące o wyraźnym unerwieniu.
Kwiaty: Kwitnie od jesieni do wiosny. Kwiaty zależnie od odmiany od białych przez różowe do czerwonych w różnych odcieniach, różnej wielkości, pojedyncze bądź pełne. Osadzone na długich szypułkach, które wyrastają bezpośrednio z bulwy.
Korzeń: Korzenie wyrastają z podziemnej, wieloletniej bulwy.

Zmienność

W wyniku hodowli uzyskano szereg odmian uprawnych – od miniaturowych, przez średnie (midi) do standardowych i przeznaczonych na kwiaty cięte. Odmiany różnią się kwiatami (barwą, kształtem i zapachem) oraz liśćmi.

cyklameny pojedyncze to najstarsza grupa odmian (np. ognistoczerwona ‘Leuchtfeuer’)
cyklameny pastelowe – barwa płatków jaśniejsza na brzegach
grupy Plenum i Duplex – odmiany o większej liczbie płatków
grupa Fimbriatum to odmiany o kwiatach pojedynczych i postrzępionych płatkach
grupa Rococo – płatki kwiatów postrzępione, karbowane i faliste
grupa Odoratum – to odmiany o kwiatach pachnących
grupa Decora wyróżnia się roślinami o pięknych kwiatach, ale i pięknym rysunku na liściach
cyklameny miniaturowe
cyklameny uprawiane na kwiat cięty

Zastosowanie

Roślina ozdobna. Słynie z różnorodności odmian i grup odmian. W krajach o cieplejszym klimacie jest uprawiany w ogrodach, w Polsce głównie jako roślina pokojowa (strefy mrozoodporności 9-10^[4]). Może być u nas również uprawiany w ogrodzie, jednak bulwy muszą być przed zimą wykopane i przetrzymywane w niezamarzającym pomieszczeniu.

Uprawa

Historia uprawy: Prawdopodobnie zaczęto je uprawiać we Francji w tamtejszych ogrodach botanicznych około roku 1620.
Wymagania: Umiarkowana wilgotność – wymaga podlewania od dołu, by bulwa nie zgniła, roślina nie może stać w wodzie; światło rozproszone; temperatura optymalna dla tej rośliny to 7–15 °C, nie znosi przeciągów i wyziewów z urządzeń gazowych. Nawozić podczas kwitnienia raz na tydzień.
Rozmnażanie: Zwykle przez siew od lipca do marca – główna pora to październik i listopad. W warunkach domowych można też rozdzielać stare bulwy po obumarciu kwiatów i starych liści.

Szkodniki i choroby

Mszyca cyklamenowa
Mączniak rzekomy na liściach.
Szara pleśń u nasady szypułek kwiatowych i ogonków liściowych
Gnicie bulwy spowodowane jej zalaniem.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-15].
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-15].

[E-4] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[3]

[1]

[2]

[4]