Cumań
Cumań (ukr. Цумань) – osiedle typu miejskiego w rejonie kiwereckim obwodu wołyńskiego Ukrainy.
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3365 | ||||
| Kod pocztowy |
45233 | ||||
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 50°50′04″N 25°53′05″E/50,834444 25,884722
| |||||
Historia
edytujPierwsza wzmianka historyczna o miejscowości pochodzi z 1557. Od tego czasu do II wojny światowej pozostawała w ręku Radziwiłłów będąc jednym z głównych ośrodków ordynacji ołyckiej. W 1907 roku w Cumaniu otwarto największy na Wołyniu tartak, który korzystał z własnej elektrowni[2].
Status osiedla typu miejskiego uzyskano w roku 1940[3].
Podczas okupacji niemieckiej ukraińscy policjanci zabili w Cumaniu 13 Polaków, mieszkańców Obórek. Egzekucji dokonano 14 listopada 1942 roku[4]. Innym masowym mordem w Cumaniu było zabicie 300-500 osób przez oddział niemiecki. Iwan Kaczanowski datuje mord na 1941 rok a ofiary określa jako Ukraińców, Polaków i Żydów[5]. Według Rąkowskiego pacyfikacja Cumania odbyła się w 1943 roku w reakcji na działania UPA[2]. W tym czasie lasy cumańskie były obszarem zwiększonej aktywności UPA i partyzantki sowieckiej[2].
W kwietniu 1943 roku sotnia UPA "Jaremy" dokonała ataku na posterunek niemieckiej żandarmerii, według Grzegorza Motyki powołującego się na dokumenty UPA, zginęło 20 Niemców[6].
Zabytki
edytuj- dawny kościół katolicki pw. św. Argentinusa, ufundowany w 1936 roku przez ostatniego ordynata ołyckiego, księcia Janusza Radziwiłła. Po wojnie przebudowany i używany przez instytucje kulturalne. Po upadku ZSRR częściowo udostępniony katolikom[2], jednak msze dla miejscowej wspólnoty parafialnej są odprawiane w innym miejscu[7].
Park narodowy
edytujW pobliżu Cumania znajduje się park narodowy 'Cumańska Puszcza' o powierzchni 33475 ha[8]. Ze względu na występowanie rzadkiej flory i fauny, teren objęty jest ochroną. W rezerwacie 'Żubr' żyje m.in. kilkadziesiąt żubrów[2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.16
- ↑ a b c d e Grzegorz Rąkowski, Wołyń. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część I, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 261-262, ISBN 83-89188-32-5, OCLC 69330692.
- ↑ смт Цумань. Верховна Рада України. [dostęp 2016-05-31]. (ukr.).
- ↑ Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 619, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ Іван Качановський, ОУН(б) та нацистські масові вбивства влітку 1941 року на історичній Волині w: Україна модерна 20, 2014, s. 227
- ↑ Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 200, ISBN 83-88490-58-3, OCLC 838973434.
- ↑ Цумань, парафія Всіх Святих. Diecezja łucka. [dostęp 2016-05-31]. (ukr.).
- ↑ У К А З ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ Про створення Ківерцівського національного природного парку "Цуманська пуща"
Linki zewnętrzne
edytuj- Cumań, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 343.