Cmentarz w Kulnie
Cmentarz w Kulnie – nekropolia w Kulnie, pierwotnie unicka, następnie prawosławna, po II wojnie światowej współużytkowana przez prawosławnych i katolików.
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
czynny |
| Liczba kwater cmentarnych |
brak podziału |
| Data otwarcia |
XIX w. |
Położenie na mapie gminy Kuryłówka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leżajskiego  | |
 50°20′28″N 22°29′09″E/50,341111 22,485833
| |
Historia i opis
edytujDokładna data powstania cmentarza nie jest znana. Został on urządzony na potrzeby miejscowej ludności wyznania unickiego[1]. Wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej w 1875 został przemianowany na prawosławny, tak, jak miejscowa cerkiew św. Michała Archanioła[2]. Cmentarz był użytkowany przez miejscową ludność prawosławną do końca II wojny światowej i wysiedlenia niemal wszystkich Ukraińców wyznania prawosławnego z Kulna (pozostały 93 osoby). Po wojnie został opuszczony, a według relacji prawosławnych kapłanów Michała Kaliny i Aleksego Baranowa także zdewastowany – rozbito część nagrobków, zniszczono ogrodzenie[3]. W latach 50. XX wieku cerkiew w Kulnie została jednak otwarta ponownie[4], a od 1972 na mocy porozumienia obu Kościołów jest współużytkowana przez prawosławnych i katolików[2]. Dwuwyznaniowy stał się również cmentarz w Kulnie[2]. Cmentarz znajduje się na północny wschód od wsi, na pagórkowatej polanie w lesie[1].
Na terenie nekropolii znajduje się największa na terenie gminy Kuryłówka liczba nagrobków dawnych ukraińskich mieszkańców tego obszaru. Zachowało się kilkadziesiąt pomników nagrobnych sprzed II wojny światowej, w tym najstarsze z końca XIX w. Mają one kształt stell zwieńczonych krucyfiksami, krzyżami prawosławnymi lub krzyżami łacińskimi z wyrzeźbionymi krzyżami prawosławnymi; inne pomniki mają postać postumentów z inskrypcjami. Na cmentarzu zachował się także metalowy, ażurowy, bogato zdobiony krzyż z płaskorzeźbą anioła na przecięciu ramion otoczony metalowym ornamentalnym ogrodzeniem wzniesiony na grobie podpułkownika rosyjskiej straży granicznej Piotra Sokołowskiego[1].
-
Nagrobek z 1905 -
Grób podpułkownika straży granicznej Sokołowskiego z 1895 -
Nagrobek z 1936 z inskrypcją w j. ukraińskim -
Nagrobek z 1924 z inskrypcją cerkiewnosłowiańską
Przypisy
edytuj- ↑ a b c PROGRAM Opieki nad zabytkami Gminy Kuryłówka ma lata 2010 – 2014 [online], webcache.googleusercontent.com [dostęp 2016-08-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-16].
- ↑ a b c Bystre parafia pw. Świętego Andrzeja Boboli [online], www.diecezja.zamojskolubaczowska.pl [dostęp 2016-08-01].
- ↑ Pelica G. J.. Ślady wyrwane z zapomnienia. „Przegląd Prawosławny”. 6 (252), czerwiec 2006. ISSN 1230-1078.
- ↑ Wysocki J., Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1944–1956. Lublin: Instytut Pamięci Narodowej, 2011, ss. 81–82 i 127. ISBN 978-83-7629-260-1.