Cmentarz katolicki przy ul. Sapieżyńskiej w Stanisławowie
Cmentarz katolicki przy ul. Sapieżyńskiej w Stanisławowie, także Cmentarz Sapieżyński – dawny katolicki cmentarz w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk), istniejący w latach 1782–1980.
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Sapieżyńska |
Typ cmentarza |
wyznaniowy |
Stan cmentarza |
zrujnowany |
Data otwarcia |
1782 |
Data likwidacji |
1980 |
Położenie na mapie Iwano-Frankiwska | |
Położenie na mapie Ukrainy | |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego | |
48°55′00,35″N 24°42′59,76″E/48,916764 24,716600 |
Historia
edytujCmentarz przy późniejszej ul. Sapieżyńskiej powstał decyzją zaborczych władz austriackich w 1782 roku, cztery lata przed założeniem lwowskiego Cmentarza Łyczakowskiego, do którego był porównywany za sprawą licznych unikatowych nagrobków autorstwa rzeźbiarzy lwowskich i wiedeńskich. Cmentarz zlokalizowano na terenie zalesionym. Był to najstarszy cmentarz polski na Kresach Wschodnich.
W okresie Ukraińskiej SRR w 1980 roku władze radzieckie postanowiły zlikwidować cmentarz. Wycięto wówczas topole, zburzono cmentarny kościół z 1883 roku i buldożerami zrównano z ziemią setki nagrobków, w tym mogiły polskich powstańców listopadowych, styczniowych, napoleończyków i legionistów. Początkowo władze zgodziły się na zachowanie 26 grobowców, ale ostatecznie likwidację cmentarza przetrwało zaledwie kilka. W miejscu cmentarza zrealizowano niewielki park.
Do dziś zachowały się pomniki nagrobne m.in. poety Maurycego Gosławskiego (piramida z krzyżem), Mroczkowskich (gotycka wieża) w tym burmistrza Stanisławowa Zygmunta Mroczkowskiego, rodziny Korwin Piotrowskich, M. Moczulskiego, J. Dzwonkowskiej, E. Zeligowskiego i O. Lewickiego. Na Cmentarzu Sapieżyńskim spoczywał także Agaton Giller, którego prochy po wyburzeniu nekropolii zostały sprowadzone na Cmentarz Powązkowski w Warszawie.
Po 2000 roku z inicjatywy polskiej organizacji państwowej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wybudowano symboliczną mogiłę powstańców narodowych, oraz krzyże dla uczestników I i II wojny światowej.
Bibliografia
edytuj- Jerzy S. Majewski: Sapieżyńska - szyk Galicji Wschodniej. Ale Historia!, 2012-07-12. s. 8-9. [dostęp 2012-08-05]. (pol.).