Cmentarz ciałopalny Wandalów w Prusieku
Cmentarz ciałopalny Wandalów w Prusieku – ciałopalne cmentarzysko ludności kultury przeworskiej w miejscowości Prusiek koło Sanoka, będące pierwszą systematycznie badaną nekropolą z okresu rzymskiego w strefie polskich Karpat[2].
 Urna popielnicowa z Prusieka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Prusiek, stanowisko 25[1] |
| Powierzchnia cmentarza |
15 ar |
| Liczba grobów |
przebadano 43 obiekty |
| Data otwarcia | |
Mapa cmentarza.jpg)
| |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°31′43″N 22°07′38″E/49,528611 22,127222
| |
Nekropolia położona jest w widłach dwóch rzek – Sanoczka i jego dopływu Niebieszczanki. Podczas sezonu archeologicznego w roku 2005 i 2006 zostało przebadane przez ekspedycję Instytutu Archeologii UJ[3].
Cmentarz należy do przedstawicieli jednego ze szczepów germańskich – Wandalów, którzy założyli około II wieku n.e. na terenach nadsańskich liczne osady. Stanowiskiem archeologicznym związanym z tym ludem jest ciałopalne cmentarzysko odkryte w Prusieku, gdzie przebadano archeologicznie 43 bogato wyposażone groby popielnicowe i jamowe. Funkcję popielnicy na omawianym cmentarzysku pełniły naczynia wazowate, lepione ręcznie, o czarnych, gładkich, wyświecanych powierzchniach, zdobione ornamentem w postaci odciskanych grup dołków palcowych. Pod dnem popielnicy znajdowało się skupisko przedmiotów żelaznych. W popielnicowych pochówkach kobiecych występowały głównie ozdoby oraz drewniane, okuwane skrzyneczki z kluczami. W grobach męskich dominuje uzbrojenie i wyposażenie wojownika: miecze (odnaleziono sześć egzemplarzy z przedstawieniami boga Marsa i Wiktorii), elementy tarczy, ostrogi. Część z tych przedmiotów została wytworzona na terenie Cesarstwa Rzymskiego, a kontakty z Imperium dokumentują także liczne odkryte w dorzeczu Sanu monety rzymskie.
Analiza odkrytych inwentarzy grobowych wskazuje na germański rytuał pogrzebowy. Wykazuje przy tym zbieżności z innymi obszarami zamieszkania ludów kultury przeworskiej, niektóre materiały pochodzące z prusieckiego cmentarzyska łączą ścisłe analogie z terenami tzw. wschodniej strefy kultury przeworskiej, poświadczone są także w grupie gustowskiej, z terenami nadłabskiego kręgu kulturowego i Kotliny Czeskiej [4]
Przypisy
edytuj- ↑ Prusiek, st. 25
- ↑ Wandalowie nad Sanem w: almamater.uj.edu.pl. [dostęp 2016-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
- ↑ Prusiek INTERKULTURELLE BEZIEHUNGEN DER BEVÖLKERUNG DER PRZEWORSK-KULTUR IN DER KARPATENZONE AM ÜBERGANG VON DER FRÜHEN ZU DER JÜNGEREN RÖMISCHEN KAISERZEIT AM BEISPIEL DES GRÄBERFELDES VON PRUSIEK, FS T. 25, GDE. SANOK
- ↑ TERRA BARBARICA Monumenta archaeologica Barbarica, tomus II Łódź-Warszawa Złote wisiorki z cmentarzyska ludności kultury przeworskiej w Prusieku, stan. 25,gm. Sanok, str, 392