Cmentarz Jeruzalem w Bytomiu
Cmentarz Jeruzalem w Bytomiu – cmentarz parafialny założony w 1920 roku w Bytomiu-Rozbarku, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego, administrowany przez parafię św. Jacka w Bytomiu.
 nr rej. A/208/07 z 13 marca 2007[1]
| |
 Centrum cmentarza w 2018 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Leopolda Staffa 1 |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
rzymskokatolickie |
| Stan cmentarza |
czynny |
| Data otwarcia |
5 grudnia 1920 |
| Zarządca | |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°21′13,1″N 18°56′04,1″E/50,353639 18,934472
| |
Historia
edytujNekropolia została założona dla zmarłych z gminy Rozbark, która w 1920 roku obejmowała około 20 tys. osób[2]. Wcześniej rozbarczan grzebano na cmentarzach, które administrowała parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bytomiu[2], czyli na cmentarzach Mater Dolorosa i cmentarzu przy obecnej ulicy Powstańców Śląskich w Bytomiu[2]. 1 kwietnia 1913 roku erygowano parafię św. Jacka[2], o nowy cmentarz zabiegał proboszcz tejże parafii, ks. Franciszek Strzybny jeszcze przed I wojną światową[2]. W listopadzie 1920 roku parafia nabyła działkę nieużytków pokopalnianych od Śląskich Kopalni i Cynkowni SA o powierzchni 21,5 morgi[2]. Teren przyszłego cmentarza, na który przeznaczono 9 mórg z zakupionej parceli, leżał wówczas na uboczu[2].
Cmentarz został poświęcony 5 grudnia 1920 przez ks. dziekana Emanuela Buchwalda[3] (według innego źródła przez proboszcza ks. Franciszka Strzybnego[2]). Pierwsze pochówki odbyły się już następnego dnia, tj. 6 grudnia tegoż roku[2], mimo iż cmentarz był otwarty nielegalnie, bez wymaganego zezwolenia, które uzyskano dopiero post factum w styczniu 1921 roku[2].
Pole cmentarza rozszerzono w późniejszych latach w kierunku południowym (14,5 morgi) i północnym (16 mórg)[2].
13 marca 2007 roku nekropolia została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego[1].
1 listopada 2013 roku cmentarz po jego odnowieniu został poświęcony przez ks. bpa Gerarda Kusza oraz nadano mu nazwę Jeruzalem[3].
Pochowani na cmentarzu
edytujNa nekropolii spoczywają m.in. ksiądz Jan Szymała, znajduje się tam także pomnik ofiar katastrofy górniczej w kopalni Heinitz[3].
Architektura
edytujOryginalne założenie cmentarza zatarło się przez lata, nie zachował się pierwotny drewniany płot[2].
Galeria
edytuj-
Brama z bytomskiego ratusza -
Teren cmentarza -
Pomnik ofiar katastrofy w kopalni Heinitz -
Grób Franza Strzybnego -
Grób Jana Szymały
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 25 [dostęp 2018-04-06].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Kaganiec 1999 ↓, s. 93.
- ↑ a b c Magdalena Mikrut-Majeranek: Rozbark: Cmentarz Jeruzalem we Wszystkich Świętych. [w:] naszemiasto.pl Bytom [on-line]. Polska Press, 2016-11-03. [dostęp 2018-03-29].
Bibliografia
edytuj- Małgorzata Kaganiec: Cmentarz w Rozbarku. W: Cmentarze bytomskie. Od średniowiecza do współczesności. Jan Drabina (red.). Bytom: Towarzystwo Miłośników Bytomia, 1999. ISBN 83-908018-2-5.