Cmentarz św. Krzyża w Gnieźnie

Cmentarz św. Krzyża w Gnieźnie – cmentarz zlokalizowany na terenie ograniczonym ulicami: od południowego zachodu Świętokrzyską, od południowego wschodu Żuławy, a od strony północnej graniczy z jeziorem Świętokrzyskim i zajmuje obszar ok. 4,5 ha. Cmentarz ma status zabytku.

Cmentarz św. Krzyża w Gnieźnie

nr rej. 2121/A decyzja z dnia 25.03.1987
Główna brama przy ul. Świętokrzyskiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Gniezno
Adres	ul. Świętokrzyska / Żuławy 62-200 Gniezno
Typ cmentarza	wyznaniowy
Stan cmentarza	czynny
Powierzchnia cmentarza	4,5 ha
Data otwarcia	1804
Zarządca	Kuria Metropolitalna Gnieźnieńska
Położenie na mapie Gniezna Cmentarz św. Krzyża w Gnieźnie
Położenie na mapie Polski Cmentarz św. Krzyża w Gnieźnie
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Cmentarz św. Krzyża w Gnieźnie
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego Cmentarz św. Krzyża w Gnieźnie
52°32′32″N 17°35′44″E

Historia

Na wzniesieniu od strony ul. Świętokrzyskiej postawiono murowany kościół św. Krzyża. W 1804 nekropolia przy kościele św. Krzyża ustanowiona została decyzją administratora diecezji gnieźnieńskiej ks. Franciszka Skarbka Malczewskiego. Poświęcenia dokonał ks. Józefat Murzynowski, kanonik metropolitarny, a kazanie wygłosił kaznodzieja katedralny ks. Wojciech Ożarowski. Od ul Świętokrzyskiej początkowo usytuowany był cmentarz ewangelicki, którego teren w 1887 gmina ewangelicka odsprzedała parafii św. Michała. Cmentarz rozciągał się także na północ od kościoła do brzegów jeziora, ten fragment należał do parafii pw. Świętej Trójcy oraz na zachód, która to część należała do parafii św. Wawrzyńca. Obszar cmentarza powiększano kolejno w latach: 1895, 1912, 1932-1933 (poświęcania tego fragmentu dokonał bp Antoni Laubitz). Ostatnia zmiana miała miejsce w 1978 kiedy w związku z budową trasy Zjazdu Gnieźnieńskiego ekshumowano 138 grobów, które przeniesiono na nowy teren po stronie północno-wschodniej, a w centralnej jego części ustawiono XIX – wieczny, monumentalny, metalowy krzyż, który pierwotnie stał u zbiegu ulic Rybnej i Świętokrzyskiej. Kościół otoczony jest 52 naziemnymi grobowcami z lat 1865-1939, o ciekawej neogotyckiej i neobarokowej architekturze. W 1929 teren parafii pw. Świętej Trójcy przekazano nowo powstałej parafii przy klasztorze OO. Franciszkanów.

• 
  Widok na cmentarz od strony j. Świętokrzyskiego,
  
• 
  naziemne grobowce,
  
• 
  Nowa część cmentarza z zabytkowym metalowym krzyżem,
  

Bibliografia

• Walerian Występski Przewodnik po cmentarzach gnieźnieńskich Urząd Miejski Gniezno 2007