Lejkówka wąskoblaszkowa
Lejkówka wąskoblaszkowa (Clitocybe agrestis Harmaja) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lejkówka wąskoblaszkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Clitocybe agrestis Harmaja Karstenia 10: 91 (1969) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1969 r. Harri Harmaja[1]. Synonimy
- Clitocybe graminicola Bon 1979
- Lepista agrestis (Harmaja) Harmaja 1976[2].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r.[3]
Morfologia
edytujŚrednica 2–4(6) cm, początkowo półkulisty, potem kolejno rozpłaszczony, z wklęśniętym środkiem, lejkowaty. Powierzchnia biaława, kremowożółta, szarobrązowa, ochrowa, beżowa do cielisto brązowej, tłustawa w dotyku, nieco lepka po wyschnięciu. Jest higrofaniczny. Brzeg długi, falisty, opadający, z frędzlami, żłobkowany od prześwitujących blaszek. Środek kapelusza jest tylko trochę ciemniejszy[4]
Wąskie, białawe, żółtawobiałe, przyrośnięte, nie zbiegające, z kilkoma rzędami międzyblaszek[4].
Wysokość 1,7–3(3,5) cm, grubość 2–3 mm, walcowaty. Powierzchnia biaława, kremowożółta, beżowa do cielistej, przeważnie jaśniejsza w górnej części, włóknista, oprószona[4].
Biały, cienki. Zapach przyjemny, grzybowy, tylko lekko anyżkowy, bardziej słodki do owocowego. Smak łagodny, lekko słodki[4].
Biały.
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 4,3-6,5 × 2,7-4,5 µm, szeroko elipsoidalne lub elipsoidalne, przeważnie z dwoma, czasami także z kilkoma gutulami. Podstawki z czterema zarodnikami[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje tylko w Europie[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył kilka stanowisk[3]. Aktualne stanowiska przytacza także internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R– gatunek rzadki, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii zagrożonych wymarciem, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje na polach, pastwiskach, przydrożach, w mieszanych lasach i zaroślach, ogrodach botanicznych i na hałdach kopalnianych. Owocniki tworzy przeważnie od lipca do września[3].
Grzyb trujący[3]. Zawiera muskarynę[4] (tę samą substancję trująca, która występuje w muchomorach)[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-20] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-20] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Wiesentrichterling, Rasiger Anistrichterling [online], 123pilzsuche [dostęp 2017-07-20] (niem.).
- ↑ Występowanie Clitocybe agrestis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-20] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska lejkówki wąskoblaszkowej w Polsce [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2017-07-20] (pol.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.