Clair Patterson
Clair Cameron Patterson (ur. 2 czerwca 1922 w Mitchellville, zm. 5 grudnia 1995 w Sea Ranch) – amerykański geochemik znany głównie z oszacowania wieku Ziemi na 4,5 miliarda lat i działalności przeciwko stosowaniu ołowiu w benzynie.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 czerwca 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 grudnia 1995 |
| Zawód, zajęcie |
geochemik |
| |
| Odznaczenia | |
| Nagroda Tylera (1995) V. M. Goldschmidt Award(1980) J. Lawrence Smith Medal(1973) | |
Życiorys
edytujPatterson ukończył studia z chemii w Grinnell College w 1943. Na studiach poznał swoją żonę Laurie, która także była naukowcem. Następnie ukończył studia magisterskie na University of Iowa z zakresu spektroskopii molekularnej[1]. Podczas II wojny światowej pracował przy projekcie Manhattan. W 1948 rozpoczął badania laboratoryjne na University of Chicago w ramach studiów doktoranckich. Podjął się wówczas badań nad ołowiem. W 1952 przeniósł się do California Institute of Technology. Pracował tam w Zakładzie Geologii, który potem został przekształcony w Zakład Nauk Geologicznych i Planetologii[2].
W celu oszacowania wieku Ziemi Patterson postanowił zbadać ilość uranu i ołowiu zawartego w skałach. Pomiary okazały się niedokładne, ze względu na zanieczyszczenie powietrza wynikłe z powszechnego stosowania benzyny ołowiowej. Dlatego postanowił zbadać meteoryty. W tym celu w 1953 r. wykorzystał do badań spektrograf masowy. Na konferencji naukowej ogłosił wynik swojej pracy określając wiek Ziemi na 4550 milionów lat (z marginesem błędu równym 70 milionów lat)[3].
Patterson odkrył przy tym wzmożone wartości ołowiu w atmosferze i zwrócił uwagę opinii publicznej na to zanieczyszczenie, co doprowadziło do eliminacji dodatku tetraetyloołowiu w benzynie[4]. Naukowiec uznał tę kwestię za swoją życiową misję.
Patterson zmarł 5 grudnia 1995 w Sea Ranch w Kalifornii w wieku 73 lat z powodu ostrego ataku astmy[5].
Otrzymane wyróżnienia
edytuj- Tyler Prize for Environmental Achievement (1995)
- Goldschmidt Medal of the Geochemical Society (1980)
- J. Lawrence Smith Medal (1973)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Interview with Clair Patterson.
- ↑ Clair Cameron Patterson.
- ↑ Bryson 2006 ↓, s. 169. Cytat: Siedem lat cierpliwej pracy zajęło Pattersonowi znalezienie odpowiednich skał i wykonanie wstępnych pomiarów. Wiosną 1953 roku zabrał swoje próbki do Argonne National Laboratory w stanie Illinois, gdzie przyznano mu czas na najnowszym modelu spektrografu masowego, urządzenia pozwalającego wykryć i zmierzyć niewielkie ilości uranu i ołowiu związanych w kryształach i wraz z nimi uwięzionych w skałach. Gdy w końcu uzyskał ostateczne wyniki, był tak podniecony, że pojechał prosto do swojego rodzinnego domu w stanie Iowa i kazał matce zawieźć się do szpitala, ponieważ sądził, że ma atak serca.
- ↑ Bryson 2006 ↓, s. 170. Cytat: Patterson odkrył, że przed 1923 rokiem w atmosferze nie było prawie w ogóle związków ołowiu, a od tego czasu ich stężenie stale i niebezpiecznie rośnie. Usunięcie ołowiu z benzyny stało się jego życiowym celem, a on sam stał się głośnym i uporczywym krytykiem tej gałęzi przemysłu petrochemicznego oraz jej interesów.
- ↑ Geological Society Honors.
Bibliografia
edytuj- Bill Bryson: Krótka historia prawie wszystkiego. Poznań: Zysk i S-ka, 2006. ISBN 978-83-7298-888-1.