Chwostka szafirowa

Chwostka szafirowa
	Malurus cyaneus
	(Ellis, 1782)
	; Samiec (po lewej) i samica chwostki szafirowej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	chwostkowate
Podrodzina	chwostki
Rodzaj	Malurus
Gatunek	chwostka szafirowa
Synonimy
	Motacilla cyanea Ellis, 1782;
	Motacilla cyanea Ellis, 1782;
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chwostka szafirowa^[4] (Malurus cyaneus) – gatunek małego ptaka z rodziny chwostkowatych (Maluridae). Występuje w południowo-wschodniej i wschodniej części Australii oraz na Tasmanii. Nie jest zagrożony.

Podgatunki i zasięg występowania

Wyróżnia się 6 podgatunków M. cyaneus, które zamieszkują^[2]^[5]:

chwostka szafirowa^[4] (M. c. cyaneus) (Ellis, 1782) – Tasmania
M. c. samueli Mathews, 1912 – Wyspa Flindersa (u wybrzeży południowo-wschodniej Australii)
M. c. elizabethae A.J. Campbell, 1901 – wyspa King (u wybrzeży południowo-wschodniej Australii)
chwostka eukaliptusowa^[4] (M. c. cyanochlamys) Sharpe, 1881 – południowo-wschodnia i wschodnia Australia
M. c. leggei Mathews, 1912 – południowo-środkowa Australia
M. c. ashbyi Mathews, 1912 – Wyspa Kangura (u wybrzeży południowej Australii)

Morfologia

Wygląd: Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec chwostki ma niebiesko-szafirowe, bardzo jaskrawe upierzenie, aby przyciągnąć uwagę samicy podczas okresu godowego. Długi turkusowy ogon, głowa i policzki oraz barkówki. Poza tym cały wierzch ciała granatowy, spód brudnobiały. Reszta skrzydeł brązowa. Samica jest natomiast barwy szarobrązowej, bardzo podobnej do słowika szarego.
Wymiary

długość ciała: 15–20 cm^[2]
rozpiętość skrzydeł: 13 cm
masa ciała: 9–14 g^[2]

Ekologia i zachowanie

Biotop: Zamieszkuje lasy o gęstym poszyciu, trawiaste tereny oraz podmiejskie ogrody i parki. Chwostki są słabymi lotnikami. Wspinają się na zarośla, a po otwartym terenie skaczą. Rzadko oddalają się od kryjówki.
Głos: Osobniki komunikują się ze sobą za pomocą szerokiego zakresu melodyjnych nawoływań.
Pożywienie: Chwostka szafirowa żywi się drobnymi stawonogami, owadami oraz małymi ilościami nasion.
Rozród: Buduje zamknięte gniazda z pajęczyn, trawy oraz kory, wyścieła je sierścią i piórami. Ukrywa je w zaroślach, zwykle nisko. Składa białe jaja upstrzone czerwonymi plamkami. Dwa lub trzy lęgi, 2–4 jaja, które inkubuje przez 13–15 dni. Pisklęta potrafią latać po 12 dniach. Chwostki szafirowe tworzą pary i grupy rodzinne. Ostatnio stwierdzono, że grupy te składają się z pary lęgowej jednej samicy z dominującym samcem oraz kilku młodych samców o skromnym upierzeniu pełniących funkcję pomocników lęgowych. Młode samice są przepędzane z grupy. Grupy rodzinne mają matriarchalną strukturę społeczną, ale terytoriów bronią samce, które pomagają też w wychowywaniu młodych. Samice same budują gniazda i wysiadują jaja. Samce często przynoszą samicom żółte płatki kwiatów, by zdobyć ich przychylność.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje chwostkę szafirową za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Całkowita liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[3].

Przypisy

↑ Malurus cyaneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Rowley, I. & Russell, E.: Superb Fairy-wren (Malurus cyaneus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2007. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-14)].
↑ ^a ^b Malurus cyaneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Malurinae Swainson, 1831 - chwostki (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-15].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-15]. (ang.).

Bibliografia

Chandler D., Couzens D., Dunn E., Elphic J., Hume R. i inni. Fakty o zwierzętach świata: Ptaki. Multico, 2008. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Malurus cyaneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Rowley, I. & Russell, E.: Superb Fairy-wren (Malurus cyaneus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2007. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-14)].

[iucn-3] Malurus cyaneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Malurinae Swainson, 1831 - chwostki (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-15].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-15]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]