Chrzest Chrystusa (obraz Andrei del Verrocchia)
Chrzest Chrystusa (wł. Battesimo di Cristo) – obraz olejny włoskiego rzeźbiarza i malarza renesansowego, przedstawiciela quattrocenta florenckiego Andrei del Verrocchia[1]. Obraz przechowywany jest we florenckiej Galerii Uffizi[2].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1470–1476 |
| Medium | |
| Wymiary |
177 × 151 cm[1] |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Autorzy obrazu
edytujObraz został wykonany na zlecenie klasztoru San Salvi z Florencji[3]. Głównym autorem dzieła jest Verrocchio, ale w jego wykonaniu pomagali jego ówcześni uczniowie, m.in. Leonardo da Vinci i przypuszczalnie też Sandro Botticelli. Prace nad obrazem mogły rozpocząć się przed 1470 rokiem, a zakończyć około 1476 roku[2]. Mistrz zaprojektował układ kompozycji oraz wykonał główne postacie Chrystusa i św. Jana Chrzciciela[4]. Nieznany malarz (być może Francesco Botticini) namalował dłonie Boga Ojca na górze obrazu, palmę po lewej stronie i skalisty pejzaż po prawej stronie. Botticelli jest autorem twarzy anioła znajdującego się na drugim planie, widzianej frontalnie[5]. Leonardo namalował anioła po lewej stronie, płynącą wodę obmywającą stopy Jezusa, kilka źdźbeł trawy oraz przemalował postać Chrystusa i zamglony krajobraz[1][2][3][6][7].
Z 1478 roku pochodzi rysunek Leonarda, uważany za szkic głowy anioła do obrazu[8].
Według anegdoty podanej przez Vasariego po tym, jak Verrocchio namalował anioła z prawej strony, uznał wyższość swojego ucznia Leonarda, po czym porzucił całkowicie malarstwo[2].
Na obrazie widoczny jest ślad odciśnięty przez szatę jednego z malarzy oraz ślady palców i dłoni, prawdopodobnie należących do Leonarda[9]. Palcami wygładzano warstwy farby olejnej o niskiej pigmentacji, użyte do namalowania postaci Jezusa i krajobrazu[10].
Tematyka obrazu
edytujObraz przedstawia Jezusa stojącego w rzece Jordan, którego chrzci św. Jan. Św. Jan ma wychudłą twarz. Jezus wykazuje pokorę, jego twarz jest niemal brzydka[3]. Obok klęczy dwoje aniołów, trzymając w rękach zdjęte szaty[11]. Anioł po lewej stronie jest skierowany w stronę świętego źródła[2]. Jego postać harmonizuje kompozycję[12]. Głowa anioła jest uniesiona do góry i zwrócona w prawo, twarz ukazano z profilu[13][12]. Wyraźnie podkreślenie wygięcie nosa, ukazanie gałki ocznej wysuniętej spomiędzy powiek, ostre zaznaczenie fałdy karku oraz aureola wykazują zależność od stylu Verrocchia[12].
Nad postaciami znajduje się gołębica symbolizujący Ducha Świętego, a nad nim widoczne są rozpostarte dłonie Boga Ojca[9]. Gołębica przepędza drapieżnika, symbolizującego zło[9]. Po lewej stronie rośnie palma, symbolizująca zbawienie i życie wieczne[11].
Obraz namalowano farbami olejnymi. Technika ta była stosunkowo nowa wśród florenckich malarzy, do Włoch dotarła za sprawą flamandzkiego malarza Huga van der Goesa[12].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Zöllner 2005 ↓, s. 10.
- ↑ a b c d e Vezzosi 2019 ↓, s. 133.
- ↑ a b c Nicholl 2006 ↓, s. 120.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 100.
- ↑ Karolina Stężalska: Chrzest Chrystusa. isztuka.edu.pl. [dostęp 2024-01-07].
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 598.
- ↑ Ałpatow 1964 ↓, s. 44.
- ↑ Vallentin 1959 ↓, s. 56.
- ↑ a b c Vezzosi 2019 ↓, s. 135.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 97.
- ↑ a b Zöllner 2005 ↓, s. 15.
- ↑ a b c d Vallentin 1959 ↓, s. 55.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 98.
Bibliografia
edytuj- Michał W. Ałpatow: Historia sztuki. T. III: Renesans i barok. Warszawa: Arkady, 1964.
- Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
- Charles Nicholl: Leonardo Da Vinci. Lot wyobraźni. Warszawa: WAB, 2006.
- Antonina Vallentin: Leonardo da Vinci. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1959.
- Alessandro Vezzosi: Leonardo da Vinci. Malarstwo: nowe spojrzenie. Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-8144-143-8.
- Frank Zöllner: Leonardo da Vinci 1452–1519. Warszawa: Taschen, Edipresse Polska S. A., 2005. ISBN 83-89571-85-4.