Chromisty
Chromisty (Chromista), grzybopływki[1], chromista[2] – grupa eukariotycznych organizmów w większości o prostej, zwykle jednokomórkowej budowie, choć występują wśród nich również organizmy tkankowe. Chromisty w większości przypadków odżywiają się na drodze fotosyntezy. Posiadają chloroplasty z chlorofilem c i z własnym retikulum endoplazmatycznym, otoczone trzema błonami plazmatycznymi, wici różnej długości. Nie składują energii w formie skrobi. Chromisty mają duże znaczenie w ekosystemach, zwłaszcza wodnych, gdzie wchodzą w skład fitoplanktonu i fitobentosu, oraz w gospodarce. Są wśród nich patogeny roślin, np. powodujący zarazę ziemniaka (Phytophthora infestans). Kopalne chromisty utworzyły złoża krzemionki i węglanu wapnia.
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Supergrupa | |
| Królestwo |
chromisty |
| Nazwa systematyczna | |
| Chromista Cavalier-Smith 1981 | |
Większość chromistów to glony (Algae): brunatnice (Phaeophyta), okrzemki (Bacillariophyta), złotowiciowce (Chrysophyceae), różnowiciowce (Xanthophyceae), kryptomonady (Cryptophyta), haptofity (Haptophyta) i bruzdnice (Dinoflagellata), poza tym protisty grzybopodobne: lęgniowce (Oomycota), labiryntulorośla (Labyrinthulomycota), przodowiciowe (Hyphochytriomycota).
Takson Chromista został zaproponowany przez Thomasa Cavaliera-Smitha w 1981 roku w randze królestwa[3], w celu połączenia kilku linii ewolucyjnych mikroorganizmów wyłonionych z glonów, prostych grzybów i pierwotniaków odżywiających się na drodze fotosyntezy. W pierwotnej wersji kryterium przyporządkowania do chromistów były dwie cechy: obecność chloroplastów otoczonych dodatkowymi błonami wewnątrz retikulum endoplazmatycznego zawierających chlorofil c oraz obecność dwu- lub trzyczęściowych włosowatych struktur na wiciach. Ponieważ jedna z tych cech mogła zaniknąć w niektórych liniach ewolucyjnych, wystarczyło spełnienie jednego kryterium. Wówczas dotyczyło to trzech głównych grup: stramenopili (Heterokonta), haptofitów i kryptomonad[4]. Jest to takson parafiletyczny[5]. W różnych systemach szczegółowy zakres taksonu Chromista nieco się różni. W układzie sześciu supergrup chromisty są łączone z alweolatami w supergrupę Chromalveolata. W tym systemie ich zakres jest zbliżony do grupy stramenopili, która z kolei nie obejmuje haptofitów i kryptomonad[6]. W systemie zaproponowanym przez Cavaliera-Smitha w roku 2004 królestwo Chromista dzieli się na podkrólestwa Cryptista (odpowiadający kryptomonadom) oraz Chromobiota, to ostatnie zaś dzieli się na grupy Heterokonta (bliską zakresem grupie stramenopili) i Haptista (odpowiadającą haptofitom). W systemie tym też niepewna jest pozycja niektórych słonecznic[7]. Z czasem okazało się, że utrzymywanie kryterium fotosyntetycznego prowadzi do rozdzielania do odrębnych królestw (Protista i Chromista) grup spokrewnionych i prowadzi do poważnej niespójności z systemami uwzględniającymi pokrewieństwo chromalweolatów. W tej sytuacji Cavalier-Smith zmienił swoje podejście i zasugerował przeniesienie alweolatów z królestwa Protista do Chromista, do którego również włączył bruzdnice spełniające kryterium chlorofilu c, ale o odmiennej strukturze wici oraz ameby z supergrupy Rhizaria. W ten sposób grupy Chromista i Chromalveolata stały się niemal tożsame[4].
Systematyka
edytujWedług niedokończonej i aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi chromisty mają rangę królestwa i należą do nich[8]:
- typ Bigyra Caval.-Sm. 1998
- typ Cercozoa Caval.-Sm. 1998
- typ Fossil Oomycota
- typ Myzozoa
- typ Ochrophyta
- typ Oomycota Arx 1967
- Incertae sedis.
W systemie AlgaeBase katalogującym glony chromisty również są uważane za królestwo i dzielą się na następujące typy[9]:
- typ Bacillariophyta
- typ Bigyra
- typ Cercozoa
- typ Ciliophora (w podkrólestwie Harosa)
- typ Cryptophyta
- typ Foraminiferida
- typ Haptophyta (w podkrólestwie Hacrobia)
- typ Katablepharidophyta
- typ Miozoa
- typ Ochrophyta
- typ Telonemia
- rodzaje incertae sedis (Cenchridium, Chromera, Stichochrysis, Sulcochrysis)
Przypisy
edytuj- ↑ Grzybopływki [online], Encyklopedia Leśna.
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa GrzybówPolskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ Thomas Cavalier-Smith. Eukaryote kingdoms: Seven or nine?. „Biosystems”. 14 (3–4), s. 461–481, 1981. DOI: 10.1016/0303-2647(81)90050-2. (ang.).
- ↑ a b Thomas Cavalier-Smith. Kingdoms Protozoa and Chromista and the eozoan root of the eukaryotic tree. „Biology Letters”. 6 (3), s. 342–345, 2010-06-23. DOI: 10.1098/rsbl.2009.0948. (ang.).
- ↑ Parfrey et al. Evaluating Support for the Current Classification of Eukaryotic Diversity. „PLoS Genetics”. 2(12), 2006. DOI: 10.1371/journal.pgen.0020220. (ang.).
- ↑ Sina M. Adl, Alastair G. B. Simpson i in. The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis on the Taxonomy of Protists. „Journal of Eukaryotic Microbiology”. 52 (5), s. 399–451, 2005. International Society of Protistologists. DOI: 10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x. (ang.).
- ↑ Thomas Cavalier-Smith. Only six kingdoms of life. „Proc. R. Soc. Lond. B”. 271, s. 1251–1262, 17 maja 2004. DOI: 10.1098/rspb.2004.2705. (ang.).
- ↑ CABI databases. [dostęp 2020-08-04]. (ang.).
- ↑ Kingdom: Chromista. algaebase. [dostęp 2016-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-16)]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Introduction to the Chromista. University of California Museum of Paleontology. [dostęp 2010-02-28]. (ang.).
- Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
- Kingdom Chromista. Algaebase. [dostęp 2010-03-01]. (ang.).