Choyrodon

	Choyrodon
	Gates et al., 2018
	Okres istnienia: alb PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
Infrarząd	ornitopody
(bez rangi)	iguanodony
Rodzaj	Choyrodon
Gatunki
	Choyrodon barsboldi
	Choyrodon barsboldi

Choyrodon – rodzaj wymarłego dinozaura, ornitopoda z grupy iguanodontow^[1].

Skamieniałości nieznanego zwierzęcia odkryto w Mongolii, w Chüren Duch. Pozostałości spoczywały wśród skał formacji Chüren Duch, którą datuje się na środkowy-późny alb^[1], wbrew wcześniejszym wynikom palinologicznym sytuującym ją na apcie^[2]. W jej skałach odnaleziono już wcześniej skamieniałości Altirhinus kurzanovi^[1], zaliczanego pierwotnie do rodzaju Iguanodon^[3], ale także prymitywnego ornitomimozaura Harpymimus^[4], żółwi i ryb. Nowe pozostałości obejmowały kilka niekompletnych szkieletów. Badanie histologiczne niektórych zebranych kości wskazało, że należały do osobnika młodocianego. Badanie ujawniło pewne odrębności kości nosowej, łzowej, opisthotic, szczękowej, przedzębowej i nadkątowej, zarówno prymitywne, jak otwarte okno przedoczodołowe, jak i zaawansowane ewolucyjnie, jak skierowana w dół kość zębowa czy powiększone okna nozdrzowe. Dzięki temu opisano nowy rodzaj dinozaura, któremu nadano nazwę Choyrodon. Nazwa rodzajowa wywodzi się od miasta Czojr leżącego w pobliżu miejsca znalezienia skamieniałości. Drugi człon nazwy rodzajowej, don, pochodzi od łacińskiego słowa oznaczającego ząb i często kończy nazwy dinozaurów^[1], na przykład Iguanodon^[5]. Holotypem obrano wspomniany niekompletny szkielet młodocianego osobnika, skatalogowany jako MPC-D 100/801. W obrębie rodzaju umieszczono pojedynczy gatunek Choyrodon barsboldi. Epitet gatunkowy honoruje wiodącego mongolskiego paleontologa Rinchena Barsbolda, który dokonał pierwszych odkryć w miejscu znalezienia holotypu. Przeprowadzono analizę filogenetyczną, jednak w zależności od metodologii uzyskano różne wyniki. Niektóre drzewa rodowe lokują Choyrodon w nierozwikłanej politomii z Altirin, Equijubus, Jinzhousaurus, Bolong i kladem bardziej zaawansowanych ewolucyjnie iguanodonów, inne zaś widzą w nim grupę siostrzaną Eolambia, tworzony przez nich dwóch klad natomiast umieszczają w różnych miejscach drzewa rodowego iguanodonów^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Terry A.T.A. Gates Terry A.T.A. i inni, A new iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the Early Cretaceous of Mongolia, „PeerJ”, 6, 2018, e5300, DOI: 10.7717/peerj.5300, PMID: 30083450, PMCID: PMC6078070 (ang.).
↑ HicksH. JF HicksH. i inni, Paleomagnetic and palynologic analyses of Albian to Santonian strata at Bayn Shireh, Burkhant, and Khuren Dukh, eastern Gobi Desert, Mongolia, „Cretaceous Research”, 20 (6), Elsevier, 1999, s. 829–850, DOI: 10.1006/cres.1999.0188 [dostęp 2021-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-26] (ang.).
↑ David BD.B. Norman David BD.B., On Asian ornithopods (Dinosaura: Ornithischia). 3. A new species of iguanodontid dinosaur., „Zoological Journal of the Linnean Society”, 122 (1–2), 1998, s. 291–348, DOI: 10.1006/zjls.1997.0122 (ang.).
↑ BarsboldB. R BarsboldB., PerleP. A PerleP., On first new find of a primitive ornithomimosaur from the Cretaceous of the MPR, „Paleontolocheskii Zhurnal”, 2, 1984, s. 121–123 (ang.).
↑ Gideon A.G.A. Mantell Gideon A.G.A., Notice on the Iguanodon, a newly discovered fossil reptile, from the sandstone of Tilgate forest, in Sussex, „Philosophical Transactions of the Royal Society”, 115, 1825, s. 179–186, DOI: 10.1098/rstl.1825.0010, ISSN 0261-0523, JSTOR: 107739 .

[Choyrodon-1] Terry A.T.A. Gates Terry A.T.A. i inni, A new iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the Early Cretaceous of Mongolia, „PeerJ”, 6, 2018, e5300, DOI: 10.7717/peerj.5300, PMID: 30083450, PMCID: PMC6078070 (ang.).

[Hicks&99-2] HicksH. JF HicksH. i inni, Paleomagnetic and palynologic analyses of Albian to Santonian strata at Bayn Shireh, Burkhant, and Khuren Dukh, eastern Gobi Desert, Mongolia, „Cretaceous Research”, 20 (6), Elsevier, 1999, s. 829–850, DOI: 10.1006/cres.1999.0188 [dostęp 2021-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-26] (ang.).

[Altirhinus-3] David BD.B. Norman David BD.B., On Asian ornithopods (Dinosaura: Ornithischia). 3. A new species of iguanodontid dinosaur., „Zoological Journal of the Linnean Society”, 122 (1–2), 1998, s. 291–348, DOI: 10.1006/zjls.1997.0122 (ang.).

[Harpymimus-4] BarsboldB. R BarsboldB., PerleP. A PerleP., On first new find of a primitive ornithomimosaur from the Cretaceous of the MPR, „Paleontolocheskii Zhurnal”, 2, 1984, s. 121–123 (ang.).

[Iguanodon-5] Gideon A.G.A. Mantell Gideon A.G.A., Notice on the Iguanodon, a newly discovered fossil reptile, from the sandstone of Tilgate forest, in Sussex, „Philosophical Transactions of the Royal Society”, 115, 1825, s. 179–186, DOI: 10.1098/rstl.1825.0010, ISSN 0261-0523, JSTOR: 107739 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]