Chiyoda (1863)
Chiyoda (jap. 千代田) lub Chiyodagata (jap. 千代田形)[2] – kanonierka japońskiej marynarki wojennej, pierwszy wojenny parowiec zbudowany w Japonii. Wziął udział w wojnie boshin, w trakcie której kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk.
 „Chiyoda” | |
| Historia | |
| Stocznia | |
|---|---|
| Położenie stępki | |
| Wodowanie | |
 Dai-Nippon Teikoku Kaigun
| |
| Wejście do służby |
maj 1866 |
| Wycofanie ze służby |
28 stycznia 1888, sprzedany do cywila |
| Los okrętu |
rozebrany po 1911 roku |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
140 t |
| Długość |
29,7 m |
| Szerokość |
4,8 m |
| Zanurzenie |
2 m |
| Napęd | |
| 1 maszyna parowa, 1 śruba, 60 hp | |
| Prędkość |
5 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1x140 mm odprzodowe, 2 lżejsze działa | |
| Załoga |
35 |
Nieduża – 140 ton wyporności, 29,7 m długości, 4,8 m szerokości i 2 m zanurzenia – drewniana kanonierka o mieszanym parowo-żaglowym napędzie. Jej 60-konna, dwucylindrowa, pozioma maszyna parowa napędzała jedną śrubę i mogła nadać prędkość pięciu węzłów; parę dostarczały dwa kotły typu lokomotywowego[2]. Oprócz tego „Chiyoda” niosła pełen takielunek brygu[3] (F.T. Jane określa ją mianem szkunera[a][4]).
Pierwsza zwodowana w Japonii parowa jednostka wojenna (aczkolwiek nie pierwszy parowiec w ogóle) powstała dla floty siogunatu Tokugawów, w której służyła w latach 1866–1868, po czym została przejęta przez flotę cesarską, na początku wojny boshin, której celem było obalenie siogunatu. Stronnicy Tokugawów przechwycili okręt ponownie 4 października 1868 roku i odpłynęli na Hokkaido[3][2].
Wraz z innymi okrętami patrolowała wody i wspierała działania na lądzie wokół Hakodate. Po przybyciu lojalnej wobec cesarza eskadry, doszło do starć 4 i 13 czerwca 1869 roku, w których jednostki rebelianckie, w tym „Chiyoda” odparły ataki nieprzyjaciela. Rankiem 14 czerwca okręty cesarskie zostały zaskoczone pojawieniem się rebelianckiej jednostki, która próbowała staranować jednego z „cesarskich”, lecz nie odpowiadała ogniem na silny ostrzał. Ostatecznie „Chiyoda” została zajęta przez załogi pryzowe, które nie znalazły nikogo na pokładzie. Okazało się, że poprzedniego dnia kanonierka weszła na mieliznę, a jej dowódca nakazał zniszczenie silnika i zapałów armat oraz opuszczenie jednostki (za swą pochopną decyzję został ukarany degradacją). Tymczasem w nocy okręt zszedł z mielizny wraz z pływem i zdryfował o świcie między jednostki cesarskie, wykonując swą „szarżę”[5].
„Chiyoda” wkrótce potem, w czerwcu 1869 roku została wycofana z aktywnej służby. W 1888 roku została sprzedana w ręce cywilne i służyła jako statek wielorybniczy do roku 1911, kiedy została rozebrana[3][2].
Uwagi
edytuj- ↑ Zarówno zdjęcie, jak i ryciny w Conway’s... i Warships... zdają się potwierdzać to określenie, prezentując jednostkę typu szkunera rejowego.
Przypisy
edytuj- ↑ Jeśli nie podano inaczej, dane za Jentsura et al, s. 113.
- ↑ a b c d Roger Chesneau, Eugène Kolesnik: Conway’s All the World’s Fighting Ships, 1860–1905. London: Conway Maritime Press, 1979, s. 23t. ISBN 0-85177-133-5.
- ↑ a b c Hansgeorg Jentsura, Dieter Jung, Peter Mickel: Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869–1945. Naval Institute Press, 1976, s. 113. ISBN 0-87021-893-X. (ang.).
- ↑ Fred. T. Jane: The Imperial Japanese Navy. Londyn: W. Thacker & Co., 1904, s. 21. (ang.).
- ↑ Ken Yamaguchi: Kinsé shiriaku = A history of Japan, from the first visit of Commodore Perry in 1853 to the capture of Hakodate by the Mikado’s forces in 1869. Ernest Mason Satow (trans.). Yokohama: F.R. Wetmore & Co., 1876, s. 139–141. (ang.).