Chebzie
Chebzie (niem. Morgenroth) − dzielnica Rudy Śląskiej. Obecnie dzielnica pełni funkcję najważniejszego węzła komunikacyjnego w mieście. Ponadto swoją siedzibę ma tu Miejska Biblioteka Publiczna (tzw. Stacja Biblioteka)[1], a także znajduje się tu zabytkowe osiedle przy ul. Styczyńskiego.
| Dzielnica Rudy Śląskiej | |||
 Dworzec kolejowy w Chebziu | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Miasto | |||
| W granicach Rudy Śląskiej |
– 1 kwietnia 1951 (Nowy Bytom) | ||
| Populacja (2024) • liczba ludności |
| ||
| Strefa numeracyjna |
32 | ||
| Kod pocztowy |
41-708 | ||
| Tablice rejestracyjne |
SL, SRS | ||
Położenie na mapie Rudy Śląskiej
| |||
| 50°18′04″N 18°52′54″E/50,301111 18,881667 | |||
W dzielnicy mieszczą się również: rudzki Urząd Skarbowy, a także ważne zakłady pracy.
Na podstawie danych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii z 2024 roku w dzielnicy mieszka 796 osób.[2]
Historia
edytujPod koniec XVIII wieku na terenie obecnego Chebzia powstała karczma. W 1822 roku powstała huta cynku „Gute Hoffnung” (Dobra Nadzieja), kolejna o nazwie „Morgenroth” (Jutrzenka) powstała w roku 1825.
Dopiero z 1844 roku pochodzi pierwsza wzmianka o nazwie „Hebzie”.
W 1846 roku uruchomiono przystanek kolejowy na linii z Wrocławia do Mysłowic. W roku 1859 po zbudowaniu linii do Tarnowskich Gór powstał tu dworzec, rozbudowany w roku 1863, oraz w latach 1900–1902. Dopiero wtedy dworzec przybrał dzisiejszy wygląd. Przy dworcu uruchomiono pocztę w roku 1859.
Kopalnie otworzono w latach 1861−1862, nazywała się ona „Paulus” (Paweł)[3], do dzisiejszego dnia została ulica o tej samej nazwie. W roku 1882 włączono do skonsolidowanej kopalni „Paulus-Hohenzollern”. W 1890 roku zbudowano szyb "Stronprinz". W Chebziu od 1922 roku mieściła się siedziba spółki akcyjnej „Godulla”.
Pierwsze domy zbudowane w Chebziu to domy kolejarskie powstałe w latach 1902-14. Kolejne domy budowała kopalnia w latach 1910–1920.
Pierwszą szkołę w Chebziu zbudował Karol Godula, działała ona jako szkołą prywatna w latach 1843–1851. W 1887 roku powstała szkołą ewangelicka, która w roku 1893 otrzymała nowy budynek (obecnie znajduje się tam przedszkole). Szkołę katolicką zbudowano w 1895 roku. W 1910 roku zbudowano katolicki dom związkowy z klasztorem i kaplicą.
Po wojnie Chebzie wchodziło w skład gminy Godula w powiecie katowickim[4]. W związku z likwidacją powiatu katowickiego 1 kwietnia 1951 gmina Godula została zniesiona, a jej obszar włączony do miasta Rudy oprócz Chebzia, które włączono do leżącego na południe miasta Nowego Bytomia[5]. Nowy Bytom, wraz z Chebziem, wszedł 31 grudnia 1958 w skład nowego miasta Ruda Śląska[6].
W 1993 roku została poświęcona kaplica pw. św. Katarzyny przez metropolitę katowickiego abp. Damiana Zimonia. Kaplica należy do parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Goduli. Od dnia 1 września 2007 roku została erygowana odrębna parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Od 2011 powrócono do kaplicy pw. św. Katarzyny i zlikwidowano parafię.
Węzeł komunikacyjny
edytuj
Obecnie mieszkańcy Rudy Śląskiej wykorzystują Chebzie jako węzeł komunikacyjny. W centralnej części dzielnicy znajduje się pętla tramwajowa "Chebzie Pętla", na której zatrzymują się 4 linie tramwajowe z czego 3 z nich kończą na niej swój bieg. [7]
Pod koniec 2023 roku przeprowadzono kapitalny remont pętli, podczas którego wybudowano nowe perony, wymieniono torowisko wraz z rozjazdami oraz siecią trakcyjną, a także wybudowano nowe ścieżki dla pieszych między pętlą, a pobliskimi przystankami autobusowymi.[8] Remont ostatecznie zakończył się na przełomie lipca i sierpnia 2024 roku.[9]
Ponadto w Chebziu znajduje się dworzec PKP, który od 2018 roku pełni również funkcję siedziby Miejskiej Biblioteki[10]. Zatrzymują się tu również przyspieszone autobusy komunikacji miejskiej: 840, 840N, M1, M21 i M24. [11][12][13]
Przez Chebzie przebiega Drogowa Trasa Średnicowa, łącząca centra dużych miast GOP. Najsłynniejszą częścią węzła komunikacyjnego w Chebziu jest pętla tramwajowa i Rondo Unii Europejskiej, które przez lata stanowiło dawniej koniec DTŚ.
Galeria
edytuj-
Kopalnia węgla kamiennego Paweł w Chebziu w 1934 roku -
Węzeł DTŚ w Chebziu w 2009 roku -
Peron dworca w Chebziu w 2009 roku -
Tramwaj na pętli w Chebziu w 2009 roku -
Tramwaj wyjeżdżający z pętli w Chebziu w 2005 roku
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Stacja Biblioteka - Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rudzie Śląskiej [online], biblioteka.r-sl.pl [dostęp 2021-03-16].
- ↑ Rozmieszczenie ludności (PESEL) [online], InfoGZM [dostęp 2024-10-30] (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 218.
- ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
- ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147
- ↑ Dz.U. z 1958 r. nr 69, poz. 342
- ↑ Ruda Śląska Autobusy, Tramwaje, Trolejbusy, Przystanki - ZTM [online], rj.transportgzm.pl [dostęp 2024-09-22].
- ↑ Zmodernizowana pętla w Rudzie Śląskiej Chebziu i zmiany w ruchu tramwajów · ZTM [online], www.metropoliaztm.pl [dostęp 2024-09-22].
- ↑ Chebzie Pętla - koniec prac w Rudzie Śląskiej już blisko [online], Rudzianin [dostęp 2024-09-22] (pol.).
- ↑ Artur Kępa, Ruda Śląska - „Stacja Biblioteka” [online], Ruda Śląska [dostęp 2019-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-31].
- ↑ ZTM - wybór linii, autobus, tramwaj, trolejbus - Rozkład jazdy [online], rj.metropoliaztm.pl [dostęp 2022-01-03].
- ↑ Ruszają pierwsze metrolinie – sprawdź trasy · ZTM [online], www.metropoliaztm.pl [dostęp 2022-01-03].
- ↑ Metrolinie M1 i M24 zastąpią linię autobusową nr 870. Autobusy z literą "M" w dużych miastach [online], 24GLIWICE - Portal Gliwice | codziennie nowe informacje, 27 kwietnia 2021 [dostęp 2022-01-03] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Chebzie (pol.) www.rudaslaska.pl [dostęp 2011-07-22]
- Rzymskokatolicka Parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej Ruda Śl. – Chebzie. chebzie.katowice.opoka.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-07)]. www.chebzie.katowice.opoka.org.pl [dostęp 10.11.2010]
- Zespół Szkół Nr 1 w Rudzie Śląskiej