Char B1

Char B1 – francuski czołg średni z okresu II wojny światowej.

Char B1-bis

Char B1-bis, Musée des Blindés
Dane podstawowe
Państwo	Francja
Typ pojazdu	wg francuskiej doktryny: czołg boju głównego (średni)
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	4
Historia
Prototypy	1921–1937
Produkcja	1937–1940
Egzemplarze	403
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy, 6-cylindrowy Renault BDR o mocy 350 KM
Transmisja	hydromechaniczna
Pancerz	kadłub 60–55 mm, wieża 46 mm.
Długość	6370 mm
Szerokość	2460 mm
Wysokość	2790 mm
Prześwit	480 mm
Masa	bojowa: 31 500 kg
Moc jedn.	9,5 KM/t
Osiągi
Prędkość	na drodze: 28 km/h w terenie: 10 km/h
Zasięg pojazdu	na drodze: 180 km w terenie: 90 km
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	147 cm
Rowy (szer.)	274 cm
Ściany (wys.)	93 cm
Kąt podjazdu	26°
Dane operacyjne
Uzbrojenie
haubica ABS SA 37 kal. 75 mm w kadłubie armata SA 34 kal. 47 mm w wieżyczce 2× karabin maszynowy Châtellerault Mle 31 kal. 7,5 mm
Użytkownicy
Francja, Francja Vichy, Niemcy, Włochy

Historia

Char B1 z wyglądu przypominał pojazd pancerny z okresu I wojny światowej, gdyż jego koncepcja powstała zaledwie kilka lat po jej zakończeniu. Początkowo miał być działem samobieżnym uzbrojonym w haubicę 75 mm, umieszczoną w kadłubie. Później, już na początku lat 30., dodano do niego wieżę z armatą 47 mm, co zmieniło jednocześnie jego przeznaczenie na czołg ciężki. Pierwsze prace nad konstrukcją rozpoczęto w 1921 roku, jednak wielokrotnie były przerywane, przez co można w niej znaleźć rozwiązania z różnych okresów rozwoju technik budowy broni pancernej. Prototyp czołgu B1 ukończono w 1935 roku i był to jeden z najpotężniejszych wozów bojowych tamtego okresu. Ostateczna wersja otrzymała nazwę Char B1-bis i posiadała pancerz wzmocniony do 60 mm, zmodyfikowaną wieżę i silnik o większej mocy. Jej produkcję rozpoczęto w 1937 roku i do roku 1940 zbudowano 403 egzemplarze tego pojazdu.

Jeden ze zdobytych przez Niemców B1. Bezpośrednio po uruchomieniu czołgu, Niemcy wjechali w budynek.

Z powodu silnego opancerzenia i uzbrojenia Char B1-bis, który był w stanie zniszczyć każdy niemiecki wóz bojowy używany w 1940 roku, stanowił psychologiczny wstrząs dla niemieckich żołnierzy. Jego potencjał nie został jednak w pełni wykorzystany, z jednej strony ze względu na rozproszenie tych maszyn na długim odcinku frontu, z drugiej – z uwagi na ich dużą wrażliwość na awarie i uszkodzenia (wiele wozów tego typu dostało się w ręce wroga niezniszczonych, ponieważ zostały porzucone przez własne załogi).

Potężnie uzbrojony czołg okazał się jednak groźny głównie w teorii. Po raz kolejny nie sprawdziła się francuska koncepcja, w myśl której dowódca czołgu miał obsługiwać główne uzbrojenie pojazdu. W warunkach szybko zmieniającego się pola walki dowodzenie czołgiem, wyszukiwanie i atakowanie celów przerastało możliwości jednego człowieka. Dodatkowym minusem było źle zaprojektowane gniazdo armaty 75 mm, umieszczonej w kadłubie. Wskutek braku miejsca w kadłubie praktycznie niemożliwe było celowanie w płaszczyźnie poziomej.

Chociaż większość B1 i B1-bis padła łupem niemieckiej artylerii polowej i przeciwpancernej, to jednak w bezpośrednim pojedynku pancernym potrafiły one dać się we znaki niemieckim czołgistom. 16 maja 1940 roku pod Stonne pojedynczy pojazd tego typu, noszący nazwę Eure (pod dowództwem kapitana Pierre’a Billotte’a), zaatakował frontalnie grupę niemieckich wozów i zniszczył 13 z nich (PzKpfw III i PzKpfw IV), sam zaś, pomimo otrzymania 140 trafień, wycofał się z walki niezniszczony. Również zachowała się relacja gen. Heinza Guderiana, który uznał przeciwpancerne działo 47 mm za całkowicie nieskuteczne wobec grubego pancerza francuskiego czołgu.

Bibliografia

• Pierre Touzin, Les Engins Blindés Français, 1920–1945, Volume 1, Paris 1976
• Pierre Touzin, Les véhicules blindés français, 1900–1944, EPA, 1979
• Jean-Gabriel Jeudy, Chars de France, E.T.A.I., 1997

Linki zewnętrzne

• France’s Bataille B1, B1-bis, B1-ter, Char B1 bis, Medium Tanks [online], wwiivehicles.com [zarchiwizowane z adresu 2013-01-10]  (ang.).
• Char B1 bis [online], chars-francais.net  (fr.).