Cesarstwo Wielkiej Japonii

Cesarstwo Wielkiej Japonii (jap. dawna pisownia: 大日本帝國, obecna: 大日本帝国 Dai-Nippon Teikoku; Dai-Nihon Teikoku) – oficjalna nazwa państwa japońskiego w okresie od 29 listopada 1890 do 2 maja 1947.

Cesarstwo Wielkiej Japonii

大日本帝國
Dai-Nippon Teikoku

1890–1947
Godło Flaga
Hymn: Kimi ga yo (Panowanie Jego Cesarskiej Mości)
Ustrój polityczny	Unitarna monarchia absolutna (1868–1889) pod rządami daijō-kan (1868–1885) Unitarna parlamentarna monarchia półkonstytucyjna (1889–1947) Pod okupacją wojskową (1945–1947)
Konstytucja	Konstytucja Meiji
Stolica	Kioto (1868–1869) Miasto Tokio (1869–1943) Tokio (1943–1947)
Data powstania	29 listopada 1890
Data likwidacji	2 maja 1947
Władca	Hirohito (Shōwa)
Premier	Shigeru Yoshida (ostatni)
Powierzchnia	(1942) 7 417 760 km²
Populacja • liczba ludności	97 770 000 (brak daty pomiaru)
Język urzędowy	japoński
Religia dominująca	Shintō (państwo shintō, religia państwowa), buddyzm
Położenie na mapie

I Rozdział (Cesarz) i pierwsze pięć artykułów konstytucji Meiji, tytuł dokumentu – Dai-Nippon Teikoku Kenpō – w pierwszej kolumnie od prawej

Toshiaki Yūsai (1864–1921), Tablica odznaczeń Cesarstwa Wielkiej Japonii, opubl. 1895

Chikanobu Toyohara (1838–1912), Proklamacja konstytucji, 1889

Pierwsza konstytucja

Nazwa Dai-Nippon Teikoku została użyta w tytule konstytucji Meiji przyjętej w 1889 roku (weszła w życie rok później), a której pełna nazwa to: 大日本帝国憲法 Dai-Nippon Teikoku Kenpō.

Była to pierwsza konstytucja Japonii i jednocześnie pierwsza nowoczesna konstytucja w Azji. Przy jej tworzeniu skorzystano ze wzorów europejskich, ale przystosowano je do japońskich realiów i tradycji. Podstawą stała się konstytucja Prus z 1850 roku, gdyż podkreślano w niej pozycję monarchy, co było oczywiste dla Japończyków widzących „boskiego i nietykalnego” cesarza ponad wszystkim. Tylko „wieczny cesarz z nieprzerwanej od tysięcy pokoleń linii dynastycznej”, pochodzącej od bogini słońca Amaterasu, mógł stać na czele wielkiej japońskiej rodziny.

Godło i herb

Złota, podwójna chryzantema o 16 płatkach (i kolejnych 16, widocznych na zewnętrznej krawędzi), symbol (kamon, herb, 菊の御紋 Kiku no Gomon) cesarza i rodziny cesarskiej (załączona w infoboksie) jest zwyczajowym, a nie oficjalnym godłem państwa.

Na konferencji dotyczącej doskonalenia międzynarodowego systemu transportowego (Paris Conference on Passports & Customs Formalities and Through Tickets), która została zorganizowana przez Ligę Narodów w Paryżu w 1920 roku, przyjęto ujednolicony na szczeblu międzynarodowym styl umieszczania godła narodowego na środku przedniej okładki paszportu (zeszytowego). Ze względu na to, że Japonia nie posiadała godła państwowego, wprowadzono w 1926 roku uproszczony wzór pojedynczej chryzantemy, bez zewnętrznej krawędzi.

Opis

Gwałtowna industrializacja i militaryzacja kraju doprowadziły do uzyskania przez Japonię pozycji mocarstwa. Wynikiem prowadzonej przez państwo polityki ekspansjonizmu i kolonializmu był udział Japonii w licznych wojnach: I wojnie chińsko–japońskiej (1894–1895), wojnie rosyjsko–japońskiej (1904–1905), I wojnie światowej (1915–1918), II wojnie chińsko-japońskiej (1937–1945) oraz II wojnie światowej (1941–1945). Doprowadziły one do powstania rozległego imperium liczącego u szczytu swojej potęgi ponad 7,4 mln km², obejmującego, poza Wyspami Japońskimi, znaczne obszary w Chinach, Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii. W 1940 roku do władzy doszło skrajnie prawicowe Stowarzyszenie Wspierania Władzy Cesarskiej (Taisei-yokusankai, 1940–1945), co nasiliło japoński imperializm.

Udział w II wojnie światowej, który początkowo umożliwiał Japonii znaczną ekspansję terytorialną, ostatecznie zakończył się upadkiem imperium i trwającą siedem lat okupacją kraju przez wojska amerykańskie.

W dniu 3 maja 1947 roku weszła w życie nowa Konstytucja Japonii (日本国憲法 Nihon-koku Kenpō lub Nippon-koku Kenpō), ustawa zasadnicza zwana także Konstytucją Shōwa (昭和憲法 Shōwa-kenpō).

Japońskie posiadłości i terytoria zależne w latach 1872–1945

Azja Wschodnia

• Wyspy Riukiu (1872–1945; 1972-)
• Wyspy Kurylskie (1875–1945)
• Port Arthur (1894–1895; 1905–1945)
• Formoza (1895–1945)
• Korea (1910–1945)
• Karafuto (Sachalin; część południowa: 1905–1945; część północna: 1920–1925)
• Kiauczou (1914–1920; 1938–1945)
• Kazan Rettō (1891–1945; 1968-)
• Mandżukuo (1931–1945)
• Mengjiang (1936–1945)
• Strefa Kolei Południowomandżurskiej (1905–1935)
• Tiencin (1895–1945)
• Weihai (1895–1898)
• wschodnie Chiny (1937–1945)
• Hongkong (1941–1945)

Azja Południowo-Wschodnia

• Andamany i Nikobary (1942–1945)
• Birma (1942–1945)
• Borneo Północne (1942–1945)
• Brunei (1942–1945)
• Filipiny (1942–1945)
• Holenderskie Indie Wschodnie (1942–1945)
• Kambodża (1941–1945)
• Laos (1941–1945)
• Malaje (1942–1945)
• Nowa Gwinea Australijska (1942–1944)
• Papua (1942–1943)
• Sarawak (1941–1945)
• Singapur (1942–1945)
• Tajlandia (1940–1945)
• Timor Portugalski (1942–1945)
• Wietnam (1940–1945)
• Wyspa Bożego Narodzenia (1942–1945)
• Wyspy Paracelskie (1939–1944)
• Wyspy Spratly (1941–1945)

Wyspy Oceanu Spokojnego

• Attu i Kiska (1942–1943)
• Banaba (1942–1945)
• Guam (1941–1944)
• Karoliny (1914–1944)
• Mariany Północne (1914–1944)
• Nauru (1942–1945)
• Ogasawara (1876–1945; 1968-)
• Palau (1914–1944)
• Wake (1941–1945)
• Wyspy Gilberta (1941–1943)
• Wyspy Marshalla (1914–1944)
• Wyspy Salomona (1942–1943)

Bibliografia

• Japanese Empire. Far East Prisoners of War Memorial Church. [dostęp 2011-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-27)]. (ang.).
• Index of Colonies and Dependencies – Japan. World Statesmen. [dostęp 2011-03-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• The Constitution of the Empire of Japan (ang.)