Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy w Białym Borze
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy – cerkiew greckokatolicka w Białym Borze, postmodernistyczna, wzniesiona w latach 1993–1997 według projektu Jerzego Nowosielskiego i Bogdana Kotarby; wpisana do rejestru zabytków w 2019.
 nr rej. A-1836 z 25 lipca 2019[1]
| |||||||||
| Cerkiew parafialna | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
ul. Księdza Bazylego Hrynyka 4 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Białego Boru  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu szczecineckiego  | |||||||||
Położenie na mapie gminy Biały Bór  | |||||||||
 53°53′53,22″N 16°50′50,40″E/53,898117 16,847333
| |||||||||
Historia
edytujWybudowana w latach 1992–1997 według projektu prof. Jerzego Nowosielskiego we współpracy z architektem Bogdanem Kotarbą. Świątynia nawiązuje do surowej architektury bazylik starochrześcijańskich. Posiada małe okienka, prosty blok fasady z wieżyczkami i podwójnie półkolistym przyczółkiem. Wnętrze powtarza schemat trójnawowej bazyliki: centralna, nieco obniżona część zwieńczona jest niewielką kopułą z wyobrażeniem Pantokratora; czarne kolumny oddzielają boczne galerie od głównej nawy. Sugestywny i ascetyczny nastrój cerkwi buduje niezwykła, kolorystyczna harmonia oparta na kontraście ciemnozielonych ścian i stropów, białych przegród i czerwonych portali. Ikonostas zredukowany został do trzech ikon: widniejącego w prześwicie carskich wrót Ukrzyżowania, oraz wizerunków Chrystusa i Marii. Kolorystycznym dopełnieniem i ideowym zwornikiem przestrzeni jest – umieszczony tuż pod kopułą, w centrum nawy – czerwony sześcienny tetrapod, gdzie przyjmuje się sakramenty, zapala świece i inauguruje modlitewne śpiewy. W czasie większych świąt rolę ikonostasu pełni płaska fasada cerkwi: z potrójnym wejściem ikonami Archaniołów i veraiconem.
Parafia greckokatolicka w Białym Borze powstała w 1957, należy do eparchii wrocławsko-koszalińskiej.
W 2005 umieszczona została na liście Polska. Ikony architektury[2].
Cerkiew w 2019 została wpisana do rejestru zabytków województwa zachodniopomorskiego; w momencie wpisu był to najmłodszy zabytek w kraju[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-06-21].
- ↑ "Polska. Ikona architektury" [online], Culture.pl [dostęp 2022-10-26] (pol.).
- ↑ Cerkiew w Białym Borze - zabytek, który jest młodszy od Ciebie! Szok! [online], Budynkowo.pl - Architektura | Budynki | Zabytki | Nieruchomości | Budownictwo [dostęp 2019-08-14] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Mieczysław Porębski, NOWOSIELSKI, Krystyna Czerni, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003, ISBN 83-08-03361-X, OCLC 830443157.
- Cerkiew bez kompromisów - Gazeta Wyborcza 21 lutego 2011