Cerkiew św. Onufrego w Jabłecznej

Cerkiew św. Onufrego
	nr rej. A/14 z dnia 12.03.1966; 18.08.1972.;; 19.04.1985.
	cerkiew monasterska i parafialna
	; Widok na cerkiew i dzwonnicę bramną
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Jabłeczna
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	stauropigia
Wezwanie	św. Onufrego
Wspomnienie liturgiczne	12/25 czerwca
	Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne ikony	ikona św. Onufrego;; Jabłeczyńska Ikona Matki Bożej
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1838
Data zakończenia budowy	1840
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni
Styl	klasycystyczny
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Kopuła; • liczba kopuł	; 1
Liczba ikonostasów	1
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 1
Liczba naw	1
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; bramna
	Położenie na mapie Polski Jabłeczna, cerkiew św. Onufrego
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Jabłeczna, cerkiew św. Onufrego
	Położenie na mapie powiatu bialskiego Jabłeczna, cerkiew św. Onufrego
	Położenie na mapie gminy Sławatycze Jabłeczna, cerkiew św. Onufrego
	51°48′19,1″N 23°37′59,3″E/51,805306 23,633139
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Cerkiew pod wezwaniem św. Onufrego – zabytkowa cerkiew prawosławna. Główna świątynia stauropigialnego monasteru św. Onufrego w Jabłecznej oraz przyklasztornej parafii^[1].

Opis cerkwi

Cerkiew została wzniesiona w latach 1838–1840 na planie krzyża greckiego, w stylu klasycystycznym. Budowla murowana, w kolorze białym, orientowana. Nad nawą znajduje się złocona kopułę z sześcioma oknami. Fasada ozdobiona czterema niezbyt wysokimi kolumnami, nad którymi znajduje się fronton z polichromią przedstawiającą Jezusa Chrystusa, Maryję i Świętego Onufrego. Wewnątrz mieści się klasycystyczny 3-rzędowy ikonostas, w jego dolnym rzędzie po prawej znajduje się ikona św. Onufrego Wielkiego, a po lewej – Jabłeczyńska Ikona Matki Bożej. Na uwagę zasługują bogato zdobione carskie wrota. W ikonostasie znajdują się 32 ikony przedstawiające świętych i wydarzenia biblijne. Freski rozpisane na ścianach są w przeważająco zimnych barwach. Wnętrze kopuły ozdobione jest polichromią, przedstawiającą Czterech Ewangelistów i ich symbole.

Cerkiew otaczają niskie mury, a na wprost od wejścia do świątyni, po stronie zachodniej znajduje się dzwonnica bramna z 12 (trzema po każdej stronie) oknami i złoconą kopułą zwieńczoną latarnią z cebulastym hełmem.

Ikona św. Onufrego

Ludowe przekazy głoszą, że nad Bugiem, gdzie obecnie wznosi się monaster, ukazał się zdziwionym rybakom św. Onufry i wypowiedział prorocze słowa: w tym miejscu będą sławić imię moje. Wkrótce po tym cudownym wydarzeniu przypłynęła tu Ikona Świętego, który ukazał się rybakom. Wieść o nowym cudownym wydarzeniu lotem błyskawicy obiegła pobliskie wsie i na miejsce cudu przybyła procesja z prawosławnym kapłanem i właścicielem ziemskim okolicznych posiadłości. Ikonę ustawiono pod dębem i wszyscy w uniesieniu wzywali: Święty Ojcze Onufry módl się za nami. W tym odludnym miejscu, otoczonym borem i niebezpiecznymi mokradłami, nie można było pozostawić ikony bez należytej ochrony, toteż kilku mężczyzn postanowiło nie opuszczać tego miejsca i pełnić straż przy „darze niebiańskim”. Po kilku zaledwie dniach stanęła w tym miejscu kapliczka i w niej umieszczono ikonę. Niebawem powstała pustelnia, która z czasem przekształciła się w monaster pod wezwaniem św. Onufrego Wielkiego – pustelnika egipskiego.

Historycy datują ikonę na XII–XIII wiek. Malowana jest na kredowym podkładzie, na cyprysowej skalnej desce o wymiarach 112 × 75 cm. Pokrywa ją srebrna ryza („koszula”) z wygrawerowanymi konturami drzew i rzeki Bug. Cała postać świętego jest widoczna, choć nieco przyciemniona. Św. Onufry jest przedstawiony w pozycji stojącej, z długą siwą brodą, sięgającą niżej kolan i sprawiającą wrażenie splecionej w warkocz. Cała postać promienieje blaskiem koncentracji modlitewnej. Ikona św. Onufrego umieszczona jest w głównej świątyni Monasteru Jabłeczyńskiego, w pierwszym rzędzie ikonostasu, z prawej strony^[2].

Jabłeczyńska Ikona Matki Bożej

Szczególnie czczona ikona Matki Bożej, zwana Jabłeczyńską, znajduje się z lewej strony ikonostasu symetrycznie do ikony św Onufrego. Pod względem rozmiarów i stylu zbliżona jest do ikony św. Onufrego. Według opinii historyków jest niewiele od niej późniejsza. Najświętsza Maryja Panna przedstawiona jest z Dzieciątkiem na ręku, z prawej strony Bogurodzicy Archanioł Gabriel, z lewej Archanioł Michał, dookoła prorocy Starego Testamentu, trzymający w ręku teksty ze starotestamentowymi przepowiedniami o Zbawicielu. Stąd nazwa ikony „Wypełnienie Przepowiedni Proroczych”^[2].

Galeria

Cerkiew od frontu
Ikonostas
Jabłeczyńska Ikona Matki Bożej
Ikona św. Onufrego
Cerkiew w 1930

Przypisy

↑ Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, nr 10/2017, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 0239-4499, ss. 5, 13.
↑ ^a ^b Monaster św. Onufrego w Jabłecznej – Ikony

Bibliografia

Monaster św. Onufrego w Jabłecznej – Główna świątynia

[1] Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, nr 10/2017, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 0239-4499, ss. 5, 13.

[ikony-2] Monaster św. Onufrego w Jabłecznej – Ikony

[1]

[2]