Centralna Szkoła Instruktorów Szybowcowych
Centralna Szkoła Instruktorów Szybowcowych – cywilna szkoła szybowcowa funkcjonująca w latach 1948−1952. W trakcie swego funkcjonowania wyszkolono w niej około 150 instruktorów szybownictwa.
 Kursanci I turnusu w 1949 r. | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1948 |
| Rozformowanie |
1952 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja |
Centrum Wyszkolenia Instruktorów Szybowcowych |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
kpt. pil. Stanisław Fedyszyn |
| Ostatni |
kpt. pil. Henryk Czarnecki |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość |
Departament Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji |
Historia
edytujPolskie lotnictwo, odtwarzane po II wojnie światowej, potrzebowało wyszkolonych instruktorów, którzy mogliby prowadzić masowe szkolenie pilotów szybowcowych. Instytut Szybownictwa organizował kursy instruktorów w Bielsku i Goleszowie, lecz były to działania doraźne i nie zapewniały wystarczającej ilości kadry szkoleniowej. W 1948 r. Instytut Szybownictwa porozumiał się z Dowództwem Lotnictwa, Departamentem Lotnictwa Cywilnego i Powszechną Organizacją „Służba Polsce” w celu stworzenia Centralnej Szkoły Instruktorów Szybowcowych[1], która miała organizować roczne szkolenia instruktorów[2]. Każdy z kursantów po szkoleniu musiał spełnić warunki do otrzymania Srebrnej Odznaki Szybowcowej, tzn. wykonać przelot 50 km, uzyskać przewyższenie 1000 m oraz wykonać lot trwający 5 godzin[3].
Szkoła została utworzona w październiku 1948 r. w Goleszowie i podlegała Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”. Jej uroczyste otwarcie nastąpiło 1 listopada[4], komendantem został mianowany kpt. Stanisław Fedyszyn a jego zastępcą por. Jan Nowak. Szefem wyszkolenia ogólnego został Włodzimierz Humen, a Edward Adamski – szefem wyszkolenia lotniczego. Po półtora miesiąca funkcjonowania w Goleszowie Szkoła została przeniesiona do Aleksandrowic. Na pierwszy turnus zgłosiło się ok. stu kandydatów, których wiedza lotnicza była bardzo zróżnicowana. Dla wyrównania jej poziomu junakom zorganizowano zajęcia z wiedzy ogólnej, teorii lotniczej, a także zajęcia kulturalne i sportowe. Nieodłączną częścią szkolenia była również praca społeczna[5]. Kursanci szkolenie lotnicze odbywali na lotniskach w Lisich Kątach, Jeżowie oraz na górze Żar. Na szkolenie spadochronowe byli kierowani do Nowego Targu, a w innych szkołach szybowcowych odbywali praktykę instruktorską[6]. Cykl szkoleniowy obejmował ok. 1400 godzin zajęć rozłożonych na 12 miesięcy oraz dwa miesiące praktyki instruktorskiej w aeroklubach[2]. Funkcję wykładowców pełnili pracownicy Szybowcowego Zakładu Doświadczalnego, m.in. Władysław Nowakowski, Józef Niespał, Piotr Mynarski, Józef Zieleziński, Justyn Sandauer. Pierwszy turnus ukończyło 33 instruktorów[7]. Z racji podległości Szkoły pod Służbę Pracy kursanci nosili mundury w kolorze stalowym z oznakami SP, dodatkowo nosili odznakę Szkoły oraz Ligi Lotniczej. Umundurowanie było uzupełnione elementami pochodzącymi z alianckiego demobilu[8].
W 1950 r. zorganizowano drugi turnus, na który zgłosiło się około czterdziestu chętnych. Wymagano od nich legitymowania się drugim stopniem wyszkolenia szybowcowego oraz przejścia badań lekarskich w Centralnym Instytucie Badań Lotniczo-Lekarskich w Warszawie. W czasie trwania turnusu Szkoła została przejęta przez Ligę Lotniczą. W ramach tego turnusu szkolenie odbywali też szybownicy z Bułgarii i Czechosłowacji. Drugi turnus zakończył się wyszkoleniem 35 instruktorów[9].
Trzeci turnus zorganizowano w 1951 r. Nabór na niego prowadziły Okręgowe Zarządy Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”. Przyjmowano kandydatów posiadających II oraz III stopień wyszkolenia szybowcowego. W maju wszystkich kursantów skierowano na obowiązkowe badania lekarskie do CIBLL. W trakcie trwania turnusu do Polaków dołączyli również szybownicy z Bułgarii[8]. Kursanci z trzeciego turnusu byli jednymi z pierwszych w Polsce pilotów szybowcowych wyszkolonych metodą lotów na szybowcach dwuosobowych[10]. W trakcie tego turnusu nastąpiła zmiana władz szkoły. Na stanowisko komendanta został powołany kpt. pilot Henryk Czarnecki, a na zastępcę wyznaczono Jana Winczo[11].
W 1952 r., podczas trwania czwartego turnusu szkolenia, Szkoła została przeniesiona do Jeżowa Sudeckiego i przemianowana na Centrum Wyszkolenia Instruktorów Szybowcowych. Komendantem pozostał Henryk Czarnecki, a zastępcą Jan Winczo[12]. Przy naborze kandydatów do szkolenia położono nacisk na prezentowane postawy polityczne, a nie na posiadane wyszkolenie szybowcowe. Wielu z kandydatów nie miało ukończonej szkoły powszechnej ani żadnego wyszkolenia szybowcowego. Część z nich została wyeliminowana ze szkolenia w trakcie nauki[13]. W ramach tego turnusu zrezygnowano również z praktyki instruktorskiej, co zaowocowało odczuwalnie niższym poziomem wyszkolenia kursantów[14]. Wraz z zakończeniem czwartego turnusu działalność Szkoły została zakończona[15].
W czasie funkcjonowania Szkoły przeszkolono cztery grupy kursantów, tytuł instruktora szybownictwa uzyskało ok. 150 osób. W 1973 r. odbył się zjazd absolwentów Szkoły[15].
Przypisy
edytuj- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 254.
- ↑ a b Skrzydlata Polska 1948 ↓, s. 286.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 344.
- ↑ Konieczny 1984 ↓, s. 31.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 340.
- ↑ Skrzydlata Polska 1973 ↓, s. 8.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 339-343.
- ↑ a b Skarbiński 2015 ↓, s. 342.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 340-341.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 345.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 346.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 347.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 348.
- ↑ Skarbiński 2015 ↓, s. 349.
- ↑ a b Skrzydlata Polska 1973 ↓, s. 9.
Bibliografia
edytuj- Centralna Szkoła Instruktorów Szybowcowych. „Skrzydlata Polska”. 11/1948, listopad 1948. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Jerzy R. Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1945-1981. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1984, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. Nr 24. ISBN 83-206-0427-3. OCLC 12161814.
- Pokolenie instruktorów. „Skrzydlata Polska”. 49/1973, 9 grudnia 1973. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Adam Skarbiński: Dzieje lotnictwa na Podbeskidziu. Wrocław: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2015, s. 339-352. ISBN 978-83-64688-05-8. OCLC 909180717.
- Henryk Szydłowski (red.): Polskie lotnictwo sportowe. Kraków: KAW, 1986. ISBN 83-03-01157-X. OCLC 803064028.