Cedronella canariensis

*Cedronella canariensis*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	Cedronella
Gatunek	Cedronella canariensis
	Nazwa systematyczna
	Cedronella canariensis (L.) Webb & Berthel.; Hist. Nat. Iles Canaries 3(2; 3): 87 (1845)
Synonimy
	Brittonastrum triphyllum (Moench) Lyons; Cedronella madrensis M.E.Jones; Cedronella triphylla Moench; Dracocephalum balsamicum Salisb.; Dracocephalum canariense L.; Dracocephalum ternatifolium Stokes;
	Brittonastrum triphyllum (Moench) Lyons; Cedronella madrensis M.E.Jones; Cedronella triphylla Moench; Dracocephalum balsamicum Salisb.; Dracocephalum canariense L.; Dracocephalum ternatifolium Stokes;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cedronella canariensis – gatunek roślin z rodziny jasnotowatych z monotypowego rodzaju Cedronella. Występuje jako rodzima na Wyspach Kanaryjskich, Maderze i Azorach, a jako introdukowana w Kalifornii, Południowej Afryce, Nowej Zelandii i na Tasmanii^[3]. W naturze rośnie w lasach wawrzynolistnych^[4]. Roślina silnie aromatyczna, wykorzystywana jako lecznicza^[4], do zaparzania napojów^[5]. Uprawiana jest też jako ozdobna^[5].

Morfologia

Nietypowe dla rodziny jasnotowatych trójlistkowe liście

Pokrój: Aromatyczna bylina^[6].
Liście: Trójlistkowe, czasem pięciolistkowe, o blaszce ząbkowanej^[6].
Kwiaty: Zebrane w krótkoszypułkowe lub siedzące wierzchotki tworzące kłosokształtny lub jajowaty kwiatostan złożony typu tyrs. U nasady szypułek znajdują się drobne przysadki, a pod wierzchotkami niewielkie, równowąskie, ale barwne podsadki. Kielich jest 5-działkowy, promienisty, nieco wygięty, w czasie kwitnienia rurkowaty, a podczas owocowania dzwonkowato rozdęty. Łatki na końcu rurki są wąskotrójkątne, kolczasto zaostrzone. Różowawa korona kwiatu ma rurkę wystającą z kielicha i dwie wyraźne wargi – górna jest dwupłatkowa, spłaszczona, dolna jest trójłatkowa, z okazałą, wydętą łatką środkową i falistym brzegiem. Pręciki ukryte są pod górną wargą korony, mają równolegle ułożone nitki i podobnie też okazałe pylniki. Łatki znamienia są równej długości^[6].
Owoce: Niełupki eliptyczne, gładkie, gruczołowato omszone^[6].

Gatunek i rodzaj z podplemienia Nepetinae z plemienia Mentheae i podrodziny Nepetoideae z rodziny jasnotowatych Lamiaceae^[7].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-08-09] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-08-09] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Cedronella canariensis (L.) Webb & Berthel., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-08-09] .
↑ ^a ^b DavidD. Bramwell DavidD., Flora of the Canary Islands, Madrid: Editorial Rueda, 1997, s. 128, ISBN 84-7207-103-0 .
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 175, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 217. ISBN 978-3-642-62200-7.
↑ Genus Cedronella Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-08-09].