Camilla Mondral
Camilla Mondral (ur. 30 czerwca 1911 w Paryżu, zm. 12 lutego 2002 w Warszawie) – polska tłumaczka, działaczka stowarzyszeń polsko-węgierskich, pisarka.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
tłumaczka, pisarka |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujCórka artysty malarza i grafika Karola Mondrala i Romany z Pogorzelskich. Edukację rozpoczęła w paryskiej École Communale des Jeunes Filles, w 1924 razem z rodziną przeniosła się do Polski i zamieszkała w Bydgoszczy. Uczyła się w Żeńskim Katolickim Gimnazjum Miejskim, gdzie w 1928 zdała maturę, a następnie wyjechała do Poznania, gdzie studiowała na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym w Wyższej Szkole Handlowej. Od 1929 równolegle studiowała ekonomię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, podczas studiów zaangażowała się w sport, weszła w skład kobiecej reprezentacji Polski w lekkoatletyce i szermierce. Jako działaczka sportowa zasiadała w Zarządzie Akademickiego Związku Sportowego w Poznaniu. W 1931 uzyskała dyplom na WSH, a rok później absolutorium na Uniwersytecie. W 1933 przeprowadziła się do Warszawy, gdzie pracowała jako urzędniczka w Spedycji Międzynarodowej C.Hartwig oraz zasiadała jako członek w Klubie Sportowym Warszawianka. Następnie została referentem w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W 1939 zadebiutowała na łamach tygodnika „Prosto z Mostu” felietonem „Czy to jest także propaganda?”. Po wybuchu II wojny światowej razem z całym gabinetem ministerstwa została ewakuowana do Rumunii, gdzie przez trzy tygodnie pracowała w konsulacie RP w Czerniowcach. W połowie września 1939 przedostała się na Węgry, gdzie została łączniczką pomiędzy obozami internowanych, a Biurem Opieki nad Internowanymi Żołnierzami. Uczestniczyła w organizowaniu ucieczek i przerzutach żołnierzy do Francji, gdzie powstawało Wojsko Polskie m.in. akcja EWA. W 1940 próbowała przedostać się do Francji, ale w wyniku porażki pozostała na Węgrzech, gdzie utrzymywała się ucząc języka francuskiego. W 1941 wstąpiła w szeregi tajnej służby kurierskiej „W”, gdzie wystawiała fałszywe dokumenty, równocześnie od 1942 pracowała w Biurze Projektów Inżynierskich. W 1944 po wkroczeniu Niemców została aresztowana i uwięziona w obozie w Austrii, a następnie zesłana na roboty. Po zakończeniu wojny przez Austrię i Węgry przedostała się do Polski i zamieszkała w Warszawie[1]. Pracowała w Biurze Organizacji Dostaw w Ministerstwie Przemysłu, w 1948 poślubiła Andrzeja Pęksę, z którym po dwóch latach się rozwiodła. Również w 1948 została dyrektorem Państwowej Centrali Handlowej. W 1950-1956 pracowała w redakcji literatury węgierskiej w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, zajęła się wówczas tłumaczeniem literatury węgierskiej. W 1953 została członkiem Związku Literatów Polskich, od 1959 współpracowała Instytutem Literackim w Maisons-Laffitte. Na łamach paryskiej Kultury publikowała przekłady literatury węgierskiej. W 1971 została sekretarzem, na w późniejszym czasie przewodniczącą zarządy Klubu Tłumaczy przy Związku Literatów Polskich. W 1976 była jednym z sygnatariuszy „Memoriału 101”, w 1980 przyjęto ją do PEN Clubu. W 1989 weszła w skład komitetu założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, była jego członkiem i wiceprezesem. Swoje przeżycia ogłosiła w dwóch tomach wspomnień „Węgry moja miłość” (1994) i „Bieg przez stulecia” (1998)[2][3].
Pochowana na Cmentarzu w Pyrach w Warszawie.
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1994)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1998)
- odznaczenia węgierskie:
- Srebrny Order Pracy (1973)
- Medal „Pro Cultura Hungarica” (1988)
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi (1991)
Nagrody
edytuj- Nagroda Polskiego PEN Clubu za przekłady z języka węgierskiego (1980),
- Nagroda ZAiKS-u (1984).
- nagrody węgierskie:
- dwukrotnie Nagroda węgierskiej agencji autorskiej Artisjus (1975, 1985),
- Nagroda Węgierskiego PEN Clubu (1976),
- Nagroda Fundacji im. T. Dery’ego (1993).
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Camilla Mondral w bazie filmpolski.pl
- Camilla Mondral, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-08].
- Mondral Camilla, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-12-12].
- Camilla Mondral. Węgierska Warszawa