Buszno
Buszno – jezioro w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, w gminie Sulęcin. Jezioro znajduje się na terenie poligonu wojskowego i jest w dyspozycji MON.
| |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Wysokość lustra | |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
4425 m[3] |
| Objętość |
6273,9 tys. m³[3] |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody |
II (2016) |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
Położenie na mapie gminy Sulęcin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sulęcińskiego  | |
 52°24′14,4″N 15°18′02,2″E/52,404000 15,300611
| |
| |
Położenie i charakterystyka
edytujJezioro Buszno leży w gminie Sulęcin, na północ od Łagowa. Jezioro ma wydłużony kształt, rozciąga się z północnego wschodu na południowy zachód. Jego linia brzegowa jest dość dobrze rozwinięta, brzegi pagórkowate, miejscami strome, północno-wschodni kraniec bardziej płaski. Roślinność wynurzona (pałka i trzcina pospolita) porasta wokół niemal całej linii brzegowej, z wyjątkiem brzegu północno-wschodniego, gdzie znajduje się plaża[4]. Roślinność zanurzona (ramienice i rogatek) rozmieszczona jest podobnie. Dopływ i odpływ z jeziora Buszno to ciek o nazwie Jeziorna, biorący początek z położonego tuż obok jeziora Buszenko. Całość terenu znajduje się na poligonie wojskowym, wejście wymaga zezwolenia odpowiednich służb wojskowych[4].
Hydronimia
edytujDo 1945 roku jezioro nazywane było Grosser Bechen See[5]. Obecna nazwa została wprowadzona urzędowo 17 września 1949 roku[6][7][8].
Morfometria
edytujWedług danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 51,4 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 12,2 m, a maksymalna – 36,0 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 131,0 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 6 273,9 tys. m³[3]. Natomiast A. Choiński szacuje wielkość jeziora na 57,5 ha[2].
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski jezioro leży na terenie zlewni dziewiątego poziomu Zlewnia jez. Buszno[9]. Identyfikator MPHP to 187895213[9]. Powierzchnia zlewni jeziora wynosi 16,9 km²[10].
Zagospodarowanie
edytujAdministratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody jezior Buszno i Buszenko wraz z wodami cieku Struga Jeziorna na odcinku od jego źródeł do osi podłużnej mostu na drodze powiatowej Trzemeszno Lubuskie – Wielowieś (obwód rybacki jeziora Buszno na cieku Struga Jeziorna – nr 1)[11]. Gospodarka rybacka na jeziorze nie jest prowadzona, lecz dozwolone jest wędkowanie przez posiadaczy przepustki oraz karty wędkarskiej[12].
Jezioro leży na terenie poligonu wojskowego. Na jego brzegu i wodach zlokalizowana jest strzelnica do strzelań nawodnych[13]. Jezioro pełni również funkcje rekreacyjne. Niestrzeżona plaża zlokalizowana jest na terenie strzelnicy i korzystanie z niej przez osoby cywilne jest możliwe w przypadku braku ćwiczeń wojskowych[14].
Czystość wód i ochrona środowiska
edytuj
Jezioro nie ma rejestrowanych punktowych źródeł zanieczyszczeń ani nad jeziorem, ani w obrębie zlewni. Jezioro jest odporne na degradację i zostało zaliczone do I kategorii. Przewaga lasów w zlewni bezpośredniej i bardzo wysoka głębokość średnia przyczynia się do naturalnej odporności zbiornika. Badania jeziora Buszno przeprowadzone przez WIOŚ w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie wiosną i latem 2006 roku wykazały niewielkie odchylenia wskaźników czystości wód od norm I klasy czystości[15]. Wśród wskaźników niespełniających norm I klasy, wskazano między innymi bardzo wysoką zawartość składników mineralnych wpływających na podwyższoną przewodność elektrolityczną wód jeziora oraz wysoką zawartość fosforanów w strefie nadennej. Jezioro w okresie letnim charakteryzuje się wyraźną stratyfikacją. Jakość wód jeziora jest uzależniona m.in. od charakteru wód położonego wyżej jeziora Buszenko. Najnowsze badania z 2016 roku zaliczyły wody jeziora do II klasy jakości. Przeźroczystość wody wynosiła 465 cm, co wskazuje na niewielką produkcję pierwotną w jeziorze, w tym bardzo niską ilość chlorofilu-A[16].
Jezioro leży na terenie Łagowsko-Sulęcińskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarach Natura 2000 o nazwie Buczyny Łagowsko-Sulęcińskie[17]. Kilkaset metrów na północny wschód od jeziora znajduje się użytek ekologiczny o nazwie Mszar Wełniakowy, będący torfowiskiem położonym w bezodpływowej niecce[18]. Nad jeziorem przy ujściu Jeziornej znajdowało się stanowisko nasięźrzała pospolitego[19].
Obiekt 3003
edytujDo 1991 roku w pobliżu jeziora znajdowała się jedna z trzech tajnych baz magazynowych Armii Czerwonej o nazwie Obiekt 3003. W miejscu tym składowano głowice jądrowe[20][21]. Pozostałe dwie bazy znajdowały się w Podborsku i Brzeźnicy-Koloni. Pozostałości instalacji poradzieckich zostały usunięte w 2011 roku[22][23].
Przypisy
edytuj- ↑ Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 174-176, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2022-08-21].
- ↑ a b c Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 540. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c d e f g h i Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 46-47, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ a b Sulecin.net, Jezioro Buszno [online], Sulecin.net, 28 sierpnia 2017 [dostęp 2022-08-21].
- ↑ Schermeisel, Meßtischblatt nr. 3557, 1:25 000, 1936
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 września 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 76, poz. 947, s. 10)
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 31, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 13833
- ↑ a b Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2022-08-21].
- ↑ Marzena Szenfeld, Stan czystości jezior województwa gorzowskiego w latach 1993-97, Gorzów Wielkopolski: Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, 1998, s. 94-95, ISBN 83-7217-028-2, OCLC 749666454 [dostęp 2022-07-24].
- ↑ Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie: Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 20 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia obwodów rybackich. e-dziennik.szczecin.uw.gov.pl, 20 grudnia 2017. [dostęp 2022-08-21].
- ↑ Sprawy bieżące [online], Koło PZW Wędrzyn [dostęp 2022-08-21].
- ↑ Defence24, Podhalańczycy powrócili z poligonu [online], defence24.pl, 21 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-21] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-21].
- ↑ Wielowieś - jezioro Buszno i Buszenko. [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2022-08-21].
- ↑ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Komunikat o jakości wód jeziora Buszno w 2006 roku [online], Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, 21 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-21] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-21].
- ↑ Ocena jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych i jeziornych w województwie lubuskim za rok 2016 [online], Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, 26 grudnia 2017 [dostęp 2021-07-07].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 - Buczyny Łagowsko-Sulęcińskie [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 29 maja 2022 [dostęp 2022-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-29].
- ↑ Rada Miejska w Sulęcinie, Uchwała nr XLIV/268/10 w sprawie uznania za użytek ekologiczny [online], dzienniki.luw.pl, 9 lipca 2010.
- ↑ Ryszard Orzechowski, Hieronim Wasielewski, Chronione i zagrożone gatunki flory naczyniowej, [w:] Łagowsko-Sulęciński Park Krajobrazowy – monografia, 2015.
- ↑ Alfred Siatecki: Drugi klucz do bramy. Zielona Góra: 2010, s. 164. ISBN 978-83-88426-58-2. [dostęp 2015-11-15].
- ↑ Robert Michalak, Linia kolejowa Rzepin – Sulęcin – Międzyrzecz, „Świat Kolei” 3/2011
- ↑ Dariusz Brożek, Stąd mogła przyjść zagłada. Skład atomowy koło Sulęcina [online], Gazeta Lubuska, 14 maja 2022 [dostęp 2022-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-14].
- ↑ Dariusz Brożek, Zagłada atomowej bazy koło Sulęcina, „Gazeta Lubuska”, gazetalubuska.pl, 21 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-21] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-21].