Bunium

Bunium
	; Bunium śródziemnomorskie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	bunium
	Nazwa systematyczna
	Bunium Linnaeus; Sp. Pl. 243. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	B. bulbocastanum L.
Synonimy
	Bulbocastanum P. Miller; Buniella Schischk.; Diaphycarpus Calest.; Wallrothia Spreng.;
	Bulbocastanum P. Miller; Buniella Schischk.; Diaphycarpus Calest.; Wallrothia Spreng.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bunium^[5], rzepnik^[6] (Bunium) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych Apiaceae. Obejmuje ok. 40^[7]–50^[8] gatunków. Występują one w Europie południowej (4 gatunki), w Afryce północnej (tu jest największe ich zróżnicowanie) oraz w Azji południowo-zachodniej i środkowej^[7]. Siewki tych roślin wyróżniają się wśród innych dwuliściennych obecnością tylko jednego liścienia. Ważną rośliną użytkową było bunium śródziemnomorskie B. bulbocastanum, którego liście i bulwy są jadalne. Roślina była też wykorzystywana w ziołolecznictwie. Współcześnie jej znaczenie użytkowe zmalało^[7]. W Polsce gatunek ten jest notowany jako przejściowo dziczejący (efemerofit)^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj w obrębie rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae klasyfikowany jest do podrodziny Apioideae, plemienia Pyramidoptereae^[4].

Wykaz gatunków (nazwy zaakceptowane według The Plant List)^[8]

Bunium afghanicum Beauverd
Bunium alatum Pimenov & Kljuykov
Bunium alpinum Waldst. & Kit.
Bunium angrenii Korovin
Bunium atlanticum (Maire) Dobignard
Bunium avromanum (Boiss. & Hausskn.) Drude
Bunium badachschanicum Kamelin
Bunium badghysi (Korovin) Korovin
Bunium bourgaei (Boiss.) Freyn & Sint.
Bunium brachyactis (Post) H.Wolff
Bunium brevifolium Lowe
Bunium bulbocastanum L. – bunium śródziemnomorskie^[5], rzepnik bulwiasty^[6]
Bunium capusii (Franch.) Korovin
Bunium caroides (Boiss.) Hausskn. ex Bornm.
Bunium chabertii (Batt.) Batt.
Bunium chaerophylloides (Regel & Schmalh.) Drude
Bunium cornigerum (Boiss. & Hausskn.) Drude
Bunium crassifolium (Batt.) Batt.
Bunium cylindricum (Boiss. & Hohen.) Drude
Bunium elatum (Batt.) Batt.
Bunium elegans (Fenzl) Freyn
Bunium fedtschenkoanum Korovin ex Kamelin
Bunium ferulaceum Sm.
Bunium fontanesii (Pers.) Maire
Bunium hissaricum Korovin
Bunium intermedium Korovin
Bunium kandaharicum Rech.f.
Bunium kopetdagense Geld.
Bunium korovinii R.Kam. & Geld.
Bunium kuhitangi Nevski
Bunium lindbergii Rech.f. & Riedl
Bunium longilobum Klyuikov
Bunium longipes Freyn
Bunium luristanicum Rech.f.
Bunium macuca Boiss.
Bunium microcarpum (Boiss.) Freyn & Bornm.
Bunium nilghirense H.Wolff
Bunium nothum (C.B.Clarke) P.K.Mukh.
Bunium nudum (Post) H.Wolff
Bunium pachypodum P.W.Ball
Bunium paucifolium DC.
Bunium persicum (Boiss.) B.Fedtsch.
Bunium pestalozzae Boiss.
Bunium pinnatifolium Kljuykov
Bunium rectangulum Boiss. & Hausskn.
Bunium scabrellum Korovin
Bunium seravschanicum Korovin
Bunium vaginatum Korovin
Bunium verruculosum C.C.Towns.
Bunium wolffii Klyuikov

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Bunium. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-07].
↑ ^a ^b Genus: Bunium L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-07].
↑ ^a ^b WiesławW. Gawryś WiesławW., Słownik roślin zielnych, Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 42, ISBN 978-83-925110-5-2 .
↑ ^a ^b ^c ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 45, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 139, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Bunium. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-07].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-07] (ang.).

[ing-3] Bunium. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-07].

[grin-4] Genus: Bunium L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-07].

[gawrys-5] WiesławW. Gawryś WiesławW., Słownik roślin zielnych, Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 42, ISBN 978-83-925110-5-2 .

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 45, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 139, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[tpl-8] Bunium. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-07].

[5]

[6]

[7]

[8]

[1]

[2]

[3]

[4]