Bujanka średnia
Bujanka średnia[1] (Bombylius medius) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Bombyliinae. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i Azję Środkową.
| Bombylius medius | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
 Imago | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
bujanka średnia | ||||
| |||||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae. Jako miejsce typowe autor wskazał Europę[2].
Morfologia
edytuj
Muchówka ta osiąga od 9,5 do 14 mm długości ciała o zwartej budowie. W całości porośnięta jest puszystym i długim owłosieniem[3]. Głowa jest dość mała, znacznie węższa od tułowia, w widoku bocznym mniej więcej trójkątna[4], matowoczarna z szarożółtym nalotem, na potylicy i większej części twarzy owłosiona żółto, na bokach twarzy owłosiona czarno. Szczecinki zaoczne na potylicy samca są czarne. Oczy złożone u samic są szeroko rozstawione, u samców zaś stykają się ze sobą lub są silnie zbliżone[3]. Czułki są wąsko rozstawione i mniej więcej tak długie jak głowa[4], ubarwione czarno, a ich trzeci człon jest wysklepiony po stronie grzbietowej i niemal dwukrotnie dłuższy niż dwa wcześniejsze razem wzięte[3]. Aparat gębowy ma długi, smukły, sterczący ku przodowi ryjek i dość krótkie głaszczki[4][3].
Tułów jest krótki i szeroki[4], z owłosieniem brunatnym w kępce na przedzie śródplecza i w pasach od guzków barkowych do nasad skrzydeł, gdzie indziej zaś owłosiony jest głównie żółto, na tarczce czarno-żółto. Kolor przezmianek jest ciemnobrunatny. Skrzydła mają w części przedniej brunatną plamę o klinowatym zarysie, a ponadto liczne, drobne, izolowane, brunatne plamki na żyłkach poprzecznych i łączeniach żyłek, z których część styka się z plamą klinowatą. Odnóża są czerwonobrunatne z czarnymi nasadami ud[3].
Odwłok jest krótki i szeroki, szerszy od tułowia[4], jednorodnie i równomiernie żółto owłosiony, co odróżnia go od tego u bujanki plamoskrzydłej[3].
Ekologia i występowanie
edytujOwad ciepłolubny. Osobniki dorosłe aktywne są od kwietnia do maja. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze. Latają nisko, lotem zygzakowatym. Chętnie przysiadają na nasłonecznionej powierzchni gleby[3]. Larwy są parazytoidami pszczół[4].
Gatunek palearktyczny[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Szwecji, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej zamieszkuje Maroko, Algierię, Tunezję, Libię i Egipt[2]. W Azji znany jest z zachodniej Syberii[3], Cypru, Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Syrii, Libanu, Izraela, Kazachstanu, Uzbekistanu, Turkmenistanu, Tadżykistanu, Kirgistanu, Iraku, Iranu i Afganistanu[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Artur Popławski: Zoologia krótko zebrana dla szkolnego i domowego użytku obojej płci. Warszawa: Bernard Lessmann, 1865.
- ↑ a b c N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 1-206. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ a b c d e f g h Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- ↑ a b c d e f g Frank M. Hull, Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9.