Budziszyn (województwo mazowieckie)
Budziszyn – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Chynów[5][7].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
130 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
05-650[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WGR |
| SIMC |
0616474[5] |
Położenie na mapie gminy Chynów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu grójeckiego  | |
 51°52′35″N 21°03′24″E/51,876389 21,056667[1]
| |
1384 – wsie Budziszyn Mały i Budziszyn Wielki należą do rodziny Zawiszów i parafii Drwalew.
1603 – dziesięcina kmieca ze wsi należy do wikarego z Drwalewa.
1645 – właścicielem Budziszyna jest Andrzej Gozdzki (herbu Doliwa). 1767r. drogą cesji przez ks. Macieja Dybowskiego proboszcza na Rokitnie Budziszyn Wielki należy do ANDRZEJA PUCHAŁY (HERBU WIENIAWA HERB SZLACHECKI HETMANA DOBIESŁAWA PUCHAŁY) .
XIX w. – powstał zachowany do dziś zespół dworsko-parkowy. Folwark miał pow. ok. 1000 mórg z czego 459 to grunty orne, pastwiska 262 morgi oraz lasy 200 mórg. Były stawy rybne, oraz fabryka krochmalu. We wsi było 12 gospodarstw chłopskich o pow. 371 mórg.
Dwór (pałac) w Budziszynie wybudowany został w 1825 roku dla Franciszka Komierowskiego. Inicjatywa poparta była przez dyrektora budowli wojskowych Wilhelma Henryka Mintera. Franciszek Komierowski dziedzic majątku, w 1825 roku był sędzią pokoju powiatu czerskiego i prezesem Towarzystwa Ziemskiego na Mazowszu. W Budziszynie mieszkał od początku (1825) do 1852 roku. W roku 1852 dwór przeszedł w posiadanie rodziny Karskich, w 1857 roku Ciechomskich, później Tschirschnitzów, którzy około roku 1880 dokonali jego przebudowy w stylu klasycystycznym. W wyniku tych prac we dworze pojawiły się też motywy neogotyckie w postaci ostrołukowych okien po obu stronach wejścia głównego. Czterokolumnowy portyk datowany jest natomiast na okres międzywojenny. Od 1899 roku dwór i majątek był w posiadaniu Lwa Jasińskiego, później Anny Tyczyńskiej. W latach 20. XX wieku należał do Teodora Załuskiego, a od późnych lat 20. do 1945 roku do Antoniego Jechalskiego.
Wieść niesie, że pod pałacem prawdopodobnie znajdują się lochy oraz podziemne korytarze. Nie wiadomo dokąd prowadzą, ale przypuszcza się, że mogą one łączyć pałac w Budziszynie z Wilczą Górą. O tej „górze” przetrwała do dziś legenda, jakoby pod nią była jakaś nieznana budowla (bunkier, fabryka lub pralnia pałacowa). Po II wojnie światowej na szczycie góry znajdował się otwór omurowany czerwonymi cegłami, przypominający komin. Okoliczna młodzież tym się interesowała, ale nie podejmowała jakichkolwiek działań, ponieważ powierzchnia groziła zapadnięciem. Dzisiaj otwór nie jest widoczny, ale w pobliżu można znaleźć kawałki starych, czerwonych cegieł. Wysokość góry znacznie się obniżyła. Może być to skutkiem stopniowego zapadania się stropu ukrytej budowli.
1929 – Wieś nalała do Gminy Drwalew. Właścicielem majątku ziemskiego w Budziszynie o pow. 130 ha był Antoni Jechalski, w Budziszynie Wielkim Teodor Załuski miał majątek o pow. 156 ha., a w Budziszynie Małym majątek ziemski o pow.140 ha należał do Marii Krukowskiej, która posiadała też majątek w Budziszynku).
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 12857
- ↑ Wieś Budziszyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-11-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-11-02].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 104 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ BIP gminy, sołectwa
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Linki zewnętrzne
edytuj- Budzieszyn (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 447.