Budziak

Budziak (ukr. Буджак, rum. Bugeac, gag./tur. Bucak, cyr. Буӂак) – kraina historyczna będąca częścią historycznej Mołdawii, obecnie znajdująca się w granicach obwodu odeskiego Ukrainy oraz południowej Mołdawii.

Mołdawia w XVIII wieku na mapie wykonanej przez anonimowego kartografa na podstawie: 1. oryginalnej mapy Dimitriego Kantemira (początek XVIII w.) i 2. mapy Augusta Gotloba Boehma (Nurnberga, 1765). Ukazała się ona w pierwszym niemieckim wydaniu Descriptio Moldaviae (red. Büsching, 1769-1770). Budziak i Besarabia to obszar pomiędzy dolnymi biegami Prutu i Dniestru, wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego.

Budziak na przestrzeni wieków

Budziak na tle Ukrainy

     Budziak na tle Rumunii w granicach w latach 1920-1940.

Rozciąga się wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego (na południowym wschodzie), między Prutem (na zachodzie), Dniestrem (na wschodzie) i dolnym Dunajem (na południu). Ma powierzchnię ok. 12 400 km². Północna granica Budziaku przebiega wzdłuż tzw. „górnego wału Trajana” – w przybliżeniu jest to linia łącząca miasto Leova nad Prutem z ujściem rzeki Botna do Dniestru (poniżej miasta Bendery, pomiędzy miejscowościami Merenești a Chițcani, na obszarze Naddniestrza). Tak więc w granicach Budziaku znajduje się również Terytorium Autonomiczne Gagauzja.

Głównymi miastami krainy są Izmaił, Białogród nad Dniestrem (Akerman, rum. Cetatea Albă), Kilia, Bołgrad, Komrat.

Dawniej Budziak zamieszkiwali członkowie tatarskiej ordy budziackiej (białogrodzkiej). Obecnie jest to obszar wieloetniczny z przewagą ludności bułgarskiej oraz gagauskiej. Większość Gagauzów zamieszkuje w północnej części Budziaku (w południowej Mołdawii), podczas gdy przeważająca część Bułgarów znajduje się w południowej (ukraińskiej) części tej krainy.

Bibliografia

• Bałkany na Ukrainie. Bułgarzy, Gagauzi i Albańczycy z ukraińskiego Budziaku (pod red. W. Lipińskiego). Warszawa 2014.
• Буджак: историко-этнографические очерки народов юго-западных раёнов Одещины (Ред. А.И. Киссе, А.А. Пригарин, В.Н. Станко). Одесса 2014.
• И. Грек: „Буджак: история земли и населения (VII в. до н.э. – XXI в.)”. Кишинев, 2016.
• Д. Маринов, Селища с българско население в северния Буджак. Ономастика, топонимия. Групонимия.Велико Търново 2013.
• А. Войникова, Селища с българско население в югозападния Буджак. Ономастика, топонимия. Групонимия.Велико Търново 2008.
• Н. Куртев, Селищата с българско население в северозападния Буджак. Ономастика, етнонимия, групонимия. Велико Търново 2006..
• J.I. Kraszewski: Wspomnienia Odessy, Jedysanu i Budżaku: Dziennik przejażdżki w roku 1843 od 22 czerwca do 11 września. Warszawa  1985 (nowe wydanie).
• Вл. Дякович, Българите в Бесарабия. Кратък исторически очерк с пет приложения. София 1930.

Linki zewnętrzne

• Budziak, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 446 .