Buddy Ebsen
Buddy Ebsen (ur. 2 kwietnia 1908 w Belleville, zm. 6 lipca 2003 w Torrance) – amerykański aktor i tancerz. Odtwórca tytułowej roli w serialu detektywistycznym CBS Barnaby Jones (1973–1980)[1].
| |
| Imię i nazwisko |
Christian Ludolf Ebsen Jr. |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktor, piosenkarz, tancerz, komik |
| Współmałżonek |
Ruth Cambridge |
| Lata aktywności |
1928–1999 |
| Strona internetowa | |
8 lutego 1960 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 1765 Vine Street[2][3].
Wczesne lata
edytujUrodził się i dorastał w Belleville w Illinois jako syn Franciski „Frances” (z domu Wendt) i Christiana Ludolfa Ebsena seniora[4]. Miał trzy siostry: dwie starsze – Helgę Frances (1902–1994) i Normę (1904–1996) oraz jedną młodszą Vilmę (1911–2007)[4]. Jego ojciec urodził się w Niebüll w Niemczech i przeniósł się do Stanów Zjednoczonych w 1888; pracował jako choreograf i był zwolennikiem sprawności fizycznej; był właścicielem studia tańca, a następnie zarządzał basenem dla lokalnego okręgu szkolnego[4]. Jego matka była malarką[4]. W 1926 ukończył Orlando High School w Orlando na Florydzie. Początkowo zainteresowany karierą medyczną, w latach 1926–1927 studiował na University of Florida w Gainesville na Florydzie, a w latach 1927–1928 w Rollins College w Winter Park na Florydzie. Rodzinne problemy finansowe zmusiły Ebsena do opuszczenia college'u w wieku 20 lat[5].
Kariera
edytujW 1928 przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie wraz z siostrą Vilmą rozpoczął karierę jako tancerz pod nazwą The Baby Astaires w klubach wieczorowych i wodewilu. Występował na Broadwayu w musicalach – Whoopee! (1928), Flying Colors (1932), Ziegfeld Follies of 1934 (1934), Yokel Boy (1939) i Show Boat (1946)[6]. Entuzjastyczna recenzja nowojorskiego felietonisty Waltera Winchella, który widział ich występ w Atlantic City w New Jersey, zaowocowała rezerwacją w Palace Theatre, szczyt świata wodewilu[7].
W 1935 zadebiutował na ekranie w roli Teda Burke’a w melodramacie muzycznym Broadway Melody of 1936[8] w reż. Roya Del Rutha i W.S. Van Dyke’a z Eleanor Powell. W 1939 MGM pierwotnie obsadziło go w roli Stracha na wróble w Czarnoksiężniku z krainy Oz, ale zamienił się rolami z aktorem Rayem Bolgerem, który pierwotnie miał grać Blaszanego Człowieka. Jednak wkrótce zaczął odczuwać skurcze i duszność, co ostatecznie doprowadziło do hospitalizacji. Lekarze ustalili, że cierpiał na reakcję alergiczną na pył aluminiowy używany w makijażu i ze względów zdrowotnych był zmuszony opuścić produkcję. W 1938, po wyzdrowieniu z choroby, wdał się w spór kontraktowy z MGM, Ebsen nie otrzymywał propozycji ról filmowych i tym samym wrócił na scenę. Zaczął żeglować, osiągając w końcu tak biegłość w żeglarstwie, że uczył tego przedmiotu w amerykańskiej szkole. W 1941, podczas II wojny światowej, kilkakrotnie ubiegał się o przyjęcie do służby; United States Coast Guard przyjęła jego podanie i natychmiast otrzymał stopień porucznika młodszego stopnia.
Powrócił na ekran w roli George’a „Georgie” Russella w westernie Walt Disney Pictures Davy Crockett, król pogranicza (Davy Crockett: King of the Wild Frontier, 1955)[9] u boku Fessa Parkera. Od 26 września 1962 do 23 marca 1971 grał postać Jeda Clampetta w sitcomie CBS The Beverly Hillbillies. Od 28 stycznia 1973 do 3 kwietnia 1980 grał tytułową rolę prywatnego detektywa w serialu kryminalnym Barnaby Jones.
Ebsen był nie tylko aktorem, ale także pisarzem. Oprócz kilku sztuk, w tym Turnto the Right i The Champagne General (1964), Ebsen był współautorem książki faktu Polynesian Concept (1972)[10], w której opisuje swój udział w regatach żeglarskich z Los Angeles do Honolulu w 1968. Później, w 2000 opublikował swoje pierwsze dzieło literackie, powieść Kelly’s Quest[11]. Napisał także autobiografię Po drugiej stronie krainy Oz[12].
Życie prywatne
edytujBył trzykrotnie żonaty. 10 lipca 1936 zawarł związek małżeński z Ruth Margaret McCambridge, z którą miał dwie córki[13], Elizabeth i Cathy. 15 stycznia 1945 doszło do rozwodu[14]. 6 września 1945 ożenił się z Nancy Craft Wolcott. Mieli cztery córki – Bonnie, Susannah Dustin, Kiki i Alix, oraz syna Christiana Ludolfa[15]. W 1985 rozwiedli się. 3 marca 1985 poślubił Dorothy „Dotti” Knott[13].
Śmierć
edytujEbsen zmarł 6 lipca 2003 w szpitalu w Torrance w Kalifornii z powodu niewydolności oddechowej w wieku 95 lat[16].
Dyskografia
edytujAlbumy
edytuj- Buddy Ebsen Says Howdy (1965)
- The Beverly Hillbillies (1966) – z Irene Ryan
- Buddy’s Originals (2001)
Filmografia
edytujFilmy
edytuj- 1936: Urodzona do tańca jako „Mush” Tracy
- 1936: Moja gwiazdeczka jako Paul Roberts
- 1937: Broadway Melody of 1938 jako Peter Trot
- 1939: Czarnoksiężnik z Oz jako Blaszany Człowiek
- 1953: Ciemne sprawki jako sierżant Eddie McColloch
- 1956: Atak jako sierżant Tolliver
- 1961: Śniadanie u Tiffany’ego jako Doc Golightly
- 1993: Bogate biedaki jako Barnaby Jones (cameo)
Seriale
edytuj- 1959: Bonanza jako szeryf Jesse Sanders
- 1960: Strzały w Dodge City jako Hannibal Bass
- 1961: Strzały w Dodge City jako Print Quimb
- 1962: Rawhide jako doktor George Stimson
- 1962–1971: The Beverly Hillbillies jako Jed Clampett
- 1971: Hawaii Five-O jako profesor Ambrose Pierce (geniusz kryminalny)
- 1971: Strzały w Dodge City jako Drago
- 1972: Bonanza jako Cactus Murphy
- 1973–1980: Barnaby Jones jako Barnaby Jones
- 1994: Prawo Burke’a jako Louie Pike
- 1999: Bobby kontra wapniaki jako Chet Elderson (głos)
Przypisy
edytuj- ↑ Buddy Ebsen Biography. AllMovie. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Buddy Ebsen. Walk of Fame. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Dennis McLellan: Hollywood Star Walk: Buddy Ebsen. „Los Angeles Times”, 8 lipca 2003. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ a b c d William Bjornstad: Buddy Ebsen (1908-2003). Find a Grave Memorial. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Hometowns to Hollywood: Buddy Ebsen. Palos Verdes Pulse. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Buddy Ebsen. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Frank „Buddy” Ebsen (1908-2003). ECB Publishing, Inc., 23 maja 2019. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Buddy Ebsen Biography (1908-2003). Film Reference. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Buddy Ebsen. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Buddy Ebsen, George Gunston: Polynesian Concept. Prentice-Hall, 1972. ISBN 978-0136853398.
- ↑ Buddy Ebsen: Kelly’s Quest. 1st Book Library, 2000. ISBN 978-0759603295.
- ↑ Buddy Ebsen: Other Side of Oz by Ebsen, Buddy. Donovan Pub Co, 1993. ISBN 978-1-880538-08-1.
- ↑ a b Buddy Ebsen, of 'The Beverly Hillbillies,' Is Dead at 95. „The New York Times”, 8 lipca 2003. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Ronald Bergan: Buddy Ebsen. „The Guardian”, 8 lipca 2003. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Christian Ludolf Ebsen III (1946-1946). Find a Grave Memorial. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
- ↑ Dennis McLellan: From the Archives: Buddy Ebsen, 95; Actor-Dancer Was Jed Clampett of ‘Beverly Hillbillies’. „Los Angeles Times”, 8 lipca 2003. [dostęp 2024-06-25]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Buddy Ebsen (1908–2003) w bazie IMDb (ang.)
- Buddy Ebsen w bazie Filmweb
- Buddy Ebsen w bazie Notable Names Database (ang.)
- Buddy Ebsen w bazie Discogs.com (ang.)