Brzeźno (powiat koniński)
Brzeźno – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Krzymów.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
2118 |
| Strefa numeracyjna |
63 |
| Kod pocztowy |
62-513[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PKN |
| SIMC |
0289058 |
Położenie na mapie gminy Krzymów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu konińskiego  | |
 52°11′46″N 18°18′20″E/52,196111 18,305556[1]
| |
Położenie i obszar
edytujBrzeźno położone jest na południowy wschód od Konina, na wysokości 108 m n.p.m.[3]. Według dziewiętnastowiecznych źródeł (Słownik geograficzny Królestwa Polskiego) Brzeźno położone było w powiecie konińskim, gminie Brzeźno, parafii Konin[3]. Wieś oddalona była cztery wiorsty od Konina i dwie i pół wiorsty od Warty, zajmowała obszar 4123 mórg[3].
Na północ od miejscowości rozciągają się nadwarciańskie łąki i wydmy, od zachodu pas lasu oddziela wieś od konińskiego osiedla Wilków, a na wschodzie granica miejscowości sięga aż pod wzgórze Popielnia[4].
Historia
edytujPierwsza wzmianka o Brzeźnie pochodzi z 1398 roku[5]. Wieś wchodziła w skład kasztelanii lądzkiej, następnie do powiatu konińskiego, będącego częścią województwa kaliskiego[4][6]. Brzeźno należało do parafii konińskiej, do okręgu wokół kościoła św. Bartłomieja[6].
Już w XII wieku eksploatowano we wsi, metodą odkrywkową, złoże białego piaskowca[5].
W wyniku II rozbioru Polski Brzeźno znalazło się w graniach Królestwa Prus, w departamencie poznańskim[6]. Następnie, od 1795 do 1806 roku wieś wchodziła w skład departamentu kaliskiego[6]. Od 1807 do 1815 roku Brzeźno znalazło się w graniach Księstwa Warszawskiego[6]. W 1815 Brzeźno weszło w skład Królestwa Polskiego, województwa kaliskiego (późniejszej guberni) i powiatu (obwodu) konińskiego[6]. Od 1845 Brzeźno weszło w skład guberni warszawskiej, a w 1867 powróciło do guberni kaliskiej[6].
W II połowie XIX wieku w Brzeźnie w niewielkim stopniu wydobywano węgiel brunatny, o czym informowała Zofia Urbanowska w "Gazecie Polskiej"[5].
Pod koniec XIX wieku czynna była we wsi gorzelnia parowa i cegielnia[5].
W dwudziestoleciu międzywojennym Brzeźno należało do powiatu konińskiego, włączonego w skład województwa łódzkiego, a od 1938 do poznańskiego[7][8]. Po wybuchu II wojny światowej znalazło się w granicach Kraju Warty, w rejencji inowrocławskiej[8].
Po 1945 powrócono do przedwojennej administracji[8]. W 1954 roku zlikwidowano gminę Brzeźno, zastąpioną w 1973 roku gminą Krzymów, wchodzącą w skład województwa konińskiego[8].
Do 1954 roku istniała gmina Brzeźno. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Brzeźno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa konińskiego.
W 1999 roku Brzeźno znalazło się w województwie wielkopolskim, powiecie konińskim, gminie Krzymów[8].
W czasach PRLu Brzeźno znacznie straciło na znaczeniu. W 1969 we wsi istniała szkoła podstawowa (istniejąca w dawnym dworze), posterunek Milicji Obywatelskiej, poczta, Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej i remiza OSP[8]. W 1999 załoga brzezińskiego gościńca „Stary Koń” przygotowywała posiłki dla uczestników VII pielgrzymki Jana Pawła II do Polski[8]. W 1973 roku zlikwidowano Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzeźnie, zamknięto posterunek MO, a w 1974 roku zlikwidowano szkołę, przenosząc uczniów klas V-VIII do Szkoły Podstawowej nr 1 w Koninie, a młodszych do wynajętego budynku w Brzeźnie[9]. Następnie przeniesiono pocztę z Brzeźna do Krzymowa[9]. Planowano również rozbiórkę brzezińskiego dworku, jednak na skutek protestów mieszkańców oddano go do dyspozycji szkoły[9].
W 1989 roku utworzono w Brzeźnie Parafię Matki Bożej Nieustającej Pomocy[9]. W 2001 roku otwarto w Brzeźnie gimnazjum (mieszczące się razem ze szkołą podstawową w dworku), a w 2002 oddano do użytku salę gimnastyczną dla brzezińskiej szkoły[9]. W 2006 roku otwarto nowy budynek szkoły[9].
W 2011 roku liczyła 2118 mieszkańców[10].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 11492
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 100 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Brzeźno. Zarys dziejów miejscowości i parafii., s. 11.
- ↑ a b Brzeźno. Zarys dziejów miejscowości i parafii., s. 12.
- ↑ a b c d Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 129-130, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554
- ↑ a b c d e f g Brzeźno. Zarys dziejów miejscowości i parafii., s. 13.
- ↑ Brzeźno. Zarys dziejów miejscowości i parafii., s. 14.
- ↑ a b c d e f g Brzeźno. Zarys dziejów miejscowości i parafii., s. 15.
- ↑ a b c d e f Brzeźno. Zarys dziejów miejscowości i parafii., s. 16.
- ↑ Wieś Brzeźno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
Bibliografia
edytuj- Mariusz Budkiewicz, Brzeźno. Zarys dziejów miejscowości i parafii., Brzeźno 2010, ISBN 978-83-87144-85-2.