Bronisław Wędziagolski
Bronisław Wędziagolski (ur. 8 sierpnia 1875 w Jaworowie, zm. 1941 w ZSRR) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, polityk, poseł na Sejm Litwy Środkowej[1] oraz na Sejm I i III kadencji w II RP.
 Bronisław Wędziagolski, Jaworów, rok 1919 | |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 sierpnia 1875 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1941 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się w majątku Jaworów, w ówczesnym powiecie wileńskim guberni wileńskiej, w rodzinie Michała (1848-1923) i Karoliny z Sosonków (1851-1944)[2]. Był bratem Pawła (1883–1929), architekta i Karola (1885–1974), działacza niepodległościowego.
Oficer armii carskiej, absolwent szkoły wojskowej w Kazaniu i akademii wojskowej w Petersburgu. W stopniu podpułkownika wziął udział w I wojnie światowej jako intendent 4 Syberyjskiej Dywizji Strzelców[3], a następnie w wojnie domowej w Rosji po stronie Białych. Wstąpił do dywizji Żeligowskiego i wraz z nią opuścił Rosję. Następnie oficer Błękitnej Armii gen. Hallera. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920. Od 12 listopada 1919 roku do 23 maja 1920 roku dowodził lidzkim pułkiem strzelców, później przemianowanym na 76 pułk piechoty. Następnie dowodził III Brygadą Piechoty Litewsko-Białoruskiej. W 1921 roku pełnił służbę w Naczelnym Dowództwie Wojska Litwy Środkowej na stanowisku szefa Naczelnej Kontroli.
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 47. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4]. 10 lipca 1922 roku został przeniesiony z Rezerwy Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III na stanowisko oficera łącznikowego przy Delegacie Rządu w Wilnie. Był wówczas oficerem nadetatowym 76 pułku piechoty w Grodnie[5]. Z dniem 28 listopada 1922 został przeniesiony w stan nieczynny „na czas sprawowania mandatu poselskiego w Sejmie RP I kadencji”[6]. W tym charakterze, jako pułkownik 76 pułku piechoty, pozostawał w kolejnych latach[7][8]. Mandat posła otrzymał z ramienia PSL „Piast”. Z dniem 29 listopada 1927 został powołany ze stanu nieczynnego z równoczesnym przeniesieniem do kadry oficerów piechoty i oddaniem do dyspozycji szefa Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych[9]. Z dniem 30 listopada 1927 został przeniesiony w stan spoczynku[10]. W tym samym roku został członkiem Krajowego Stronnictwa Ludowego Ziem Litewsko-Białoruskich – „Zjednoczenie”[11]. Zamieszkiwał wówczas w Wilnie[12]. W 1934 jako emerytowany pułkownik był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr III jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilno Miasto[13]. Później był politykiem Kresowego Stronnictwa Chłopskiego. Uzyskał mandat posła na Sejm III kadencji z ramienia BBWR.
27 września 1939 został aresztowany przez organa NKWD Zachodniej Białorusi, a 12 maja 1941 skazany[14].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Świętego Włodzimierza 4 stopnia z mieczami i kokardą – 10 sierpnia 1915[3]
- Order Świętej Anny 2 stopnia z mieczami – 1915[3]
- Order Świętego Stanisława 2 stopnia (miecze do orderu 29 stycznia 1915)[3]
Przypisy
edytuj- ↑ Sejm Wileński 1922 : przebieg posiedzeń według sprawozdań stenograficznych w opracowaniu kancelarji sejmowej, Wilno: Wydawnictwo Księgarni Józefa Zawadzkiego, 1922, s. 11 (pol.).
- ↑ Family Tree - Geni [online], www.geni.com [dostęp 2022-05-07].
- ↑ a b c d Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Вендзягольский Бронислав Михайлович. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-06-07]. (ros.).
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 19.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 12 sierpnia 1922, s. 608.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 23 lutego 1923, s. 133.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 395.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 339.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 374.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 360.
- ↑ Maciej Wojtacki, Krajowe Stronnictwo Ludowe Ziem Litewsko-Białoruskich „Zjednoczenie” i jego organ prasowy „Wioska” w kampanii wyborczej do Sejmu II kadencji (1928–1930), w: Historia i Polityka, Nr 13 (20)/2015, s. 132.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 888.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 323, 890.
- ↑ Indeks Represjonowanych. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2024-09-10].
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Karol Wędziagolski. Pamiętniki. Iskry 2007
- Informacje z bazy danych o parlamentarzystach na stronie Biblioteki Sejmowej (tu data śmierci 1942, Niżny Nowogród)
- Bronisław Wędziagolski na Pogon.lt