Bronice (województwo lubelskie)
Bronice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Nałęczów[5][6].
| wieś | |
 Pałac w Bronicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
24-150[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LPU |
| SIMC |
0386590[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | |
Położenie na mapie gminy Nałęczów  | |
 51°20′18″N 22°12′57″E/51,338333 22,215833[1]
| |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Nałęczów[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 296 mieszkańców[9].
Historia
edytujWieś notowana w roku 1409, stanowiła własność szlachecką, a latach 1409–1420 dziedzicem był Marcin z Bronic. W okresie XV wieku w historii wsi przewija się szlachta o nazwiskach Krzywania także Krzywanic, Osmolski, Chrostny i Bronicki. Wspomina o tej wsi Długosz L.B. (t.III s.257). W tomie II s.569 pisze – 16 osób szlachty różnych herbów, 4 kmieci[10].
W roku 1450 król Kazimierz Jagiellończyk postanawia, aby szlachta zamieszkała w Bronicach odnosiła placki wielkanocne do poświęcenia plebanowi wąwolnickiemu do wsi Drzewce[10].
Bronice w XIX wieku to wieś i folwark w powiecie nowoaleksandryjskim, ówczesnej gminie Drzewce, parafii Wąwolnica, jak podaje nota Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z roku 1880 w pięknem położeniu, z parkiem i murowanym pałacykiem.
Według spisu z 1827 roku było tu 18 domów i 124 mieszkańców. Około 1880 roku wieś liczyła 22 domy i 218 mieszkańców z których 14 było pochodzenia żydowskiego[11].
Pałac w Bronicach
edytujPałac w stylu klasycystycznym polecił zbudować Józef Dębowski po 1798 roku, w miejscu wcześniejszego założenia renesansowego, którego pozostałością była renesansowa wieża z XVI wieku, którą rozebrano w XIX wieku. Wraz z pałacem, powstał usytuowany w pobliżu klasycystyczny lamus i (obecnie nieistniejący) neogotycki budynek z wieżą[12]. Wokół założono park o charakterze romantycznym ze stawami i z sadzawkami, a na północ od niego usytuowano zespół folwarczny. Prezentujący wysoki poziom architektoniczny pałac zbudowano przypuszczalnie według projektu architekta Chrystiana Piotra Aignera, a dekorację stiukową sali balowej wykonał Franciszek Bauman. W poł. XIX w. właścicielami Bronic byli Ordęgowie, od których odkupił je w 1852 r. Karol Wołk-Łaniewski. W poł. XIX w. Henryk Marconi sporządził niezrealizowany projekt przebudowy pałacu. Podczas II wojny światowej Niemcy umieścili w pałacu szpital. W 1944 r. dobra upaństwowiono, w następnych latach nieużytkowany pałac i jego otoczenie zostały zdewastowane. Zniszczeniu uległ neogotycki budynek, zabudowania folwarczne i park. Lamus jest obecnie w ruinie. W latach 1959–1965 pałac częściowo odbudowano. W latach 1976–1986 nastąpił generalny remont obiektu z przeznaczeniem na magazyn Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie[12].
Zobacz też
edytujUwagi
edytujBronica to także rzeka, lewy dopływ Dniestru, wpada koło Bronicy w powiecie mohylowskim, zaczyna się w Kodłubajowcach w tymże powiecie mohylowskim.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10245
- ↑ Wieś Bronice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-03].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 88 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-03-31].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Nałęczów. Urząd Gminy Nałęczów. [dostęp 2021-04-23].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b Bronice, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ Bronice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 138.
- ↑ a b Zespół pałacowo-parkowy, Bronice - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2020-02-17] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Bronice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 378.
- Bronice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 234.