Brodzic (herb szlachecki)
Brodzic (Broda, Brodzicz, Trzy Krzyże) – polski herb szlachecki. Występował głównie w Wielkopolsce i na Mazowszu[1].
| |
| Typ herbu | |
|---|---|
| Alternatywne nazwy |
Broda, Brodzicz, Trzy Krzyże |
| Pierwsza wzmianka | |
Herb został wymieniony przez Długosza, o Brodzicach stwierdził Genus Polonicum providum et in Masovia propagatum. Niesiecki jako klejnotnych tego herbu wymienia zaledwie 12 rodzin: Bonikowski, Kliczewski, Kunecki, Kurzątkowski, Łącki, Mojecki, Pilitowski, Radomski, Radzimiński, Sieromski, Zawadzki, Żochowski[2].
- Początki tego herbu zdaniem Paprockiego sięgają rządów Króla Polski Kazimierza Mnicha, gdy wiódł wojnę z tyranem Maslauem sprzymieżonym z Jadźwingami, jeden Polski Junak dał wielkie dowody męstwa swego. Mężnie się we wszystkich okazjach wsławił Pańskiego boku strzegąc. Za te zasługi został obdarowany licznymi dobrami na Mazowszu i herbem Brodzic. Wydarzenia zdaniem ks. Rutki miały miejsce w 1038 r. Paprocki wspomina, że widział na liście fundacji Kościoła Płockiego w r. 1106 trzech braci rodzonych hrabiów de Brody – Wszebora, Swentosława i Krystyna, którzy to dziesięcinę z dóbr swoich temu kościołowi zapisali. Dawniej wokół miasteczka Płońsko, a wcześniej wsi, liczne mieli posesje Brodzicowie[2].
Opis herbu
edytuj
W polu czerwonym trzy złote krzyże, zaćwieczone na takiejż toczenicy w rosochę. W klejnocie pięć piór strusich.
W polu czerwonem trzy krzyże złote, dwa ku górnym kątom tarczy, trzeci zaś prosto na dół, ze złotej obręczy wychodzące. W szczycie hełmu pięć piór strusich[4].
Najwcześniejsze wzmianki
edytujZapis z 1414 roku, pieczęć z 1444[1].
Herbowni
edytujListę herbownych sporządzono na podstawie klasycznych i współczesnych herbarzy[5][6].
Baranowski, Bartoszewicz, Bilina, Blum, Bońkowski, Bonisławski, Boniuszko, Bońkowski, Borodzic, Borodzicz, Brodzic, Brodzicki, Brodzicz, Brodziński, Brodzki, Brzezieński, Brzeziński, Bunin, Ciołko, Dąbrówka, Dobrzycki, Dobszewicz, Dolanowski, Dubowski, Dybowski, Dylewski, Frąckiewicz, Fronckiewicz, Gąsiorowski, Janczewski, Jeżewski, Kapleński, Kapliński, Kazanowicz, Kliczewski, Kluczewski, Koniecki, Kosianowicz, Krzynowłocki, Krzynowłoski, Kuczkrajowski, Kulwicki, Kulwiec, Kunecki, Kuniecki, Kurządkowski, Kurzątkowski, Kuszelewski, Lewandowski, Lipiński, Łącki, Łoski, Majewski, Milański, Milkint, Miłocki, Modelski, Mojecki, Mojek, Mrokowski, Noiszewski, Nojszewski, Noyszewski, Olszewski, Ostrzykowski, Padewski, Pilitowski, Pilityński, Piltowski, Piński, Podhorski, Pogorzelski, Pokutyński, Politowski, Poluchowski, Przewłocki, Radomiski, Radomski, Radzanowski, Radzimiński, Radzymiński, Regulski, Rzym, Rzymski, Siermoski, Sieromski, Sinciłło, Sinciło, Siromski, Siuciłło, Socha, Suroż, Suskrajowski, Suskrojowski, Szczutowski, Talibski, Talipski, Tyborowski, Wosiński, Wroczeński, Wroczyński, Zaborski, Zachajżewicz, Zacharkiewicz, Zawacki, Zawadzki, Zawałowski, Zochowski, Żochowski, Żublewski.
Znani herbowni
edytuj- Cyprian Żochowski – ur. około 1635, zm. 1693 – metropolita kijowski, halicki i całej Rusi, arcybiskup połocki, witebski, mścisławski, orszański, archimandryta dermański, dubieński i św. Krzyża.
- Wacław Lipiński – ur. 1882, zm. 1931 w Pernitz – ukraiński polityk polskiego pochodzenia, historyk, socjolog, publicysta, teoretyk i czołowy przedstawiciel ukraińskiego konserwatyzmu.
- Stanisław Żochowski – ur. 1908, zm. 1999 w Brisbane – żołnierz i oficer Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, major Narodowych Sił Zbrojnych i pułkownik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, pisarz emigracyjny.
Odmiany herbu
edytuj-
Strona z Tablic odmian herbowych Chrząńskiego. Brodzic wraz z odmianami – czwarty rząd. -
Alegoria przedstawiająca herb Brodzic z okresu 1688-1710 -
-
-
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Nazwy oboczne i występowanie za: Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 134. ISBN 83-7391-166-9.
- ↑ a b Jan Nep. Bobrowicz: Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S.J. powiększony dodatkami zpoźniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych (Tom I-X). Lipsk: BREITKOPF i HӔRTEL, 1839-1846.
- ↑ Szymonf Okolski: Orbis Poloni. Kraków: 1642, s. 79-82.
- ↑ Лукомским В.К. и Тройницким С.Н.: Гербовника дворянских родов Царства Польского. 1850-10-10. s. 100-105. [dostęp 2014-01-05].
- ↑ Bartosz Paprocki: Herby rycerstwa polskiego. Kraków: Kazimierz Józef Turowski, 1584.
- ↑ Tadeusz Gajl: HERBARZ POLSKI. [dostęp 2014-08-22].
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.
- Kazimierz Józef Turowski: Herbarz rycerstwa polskiego. Przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584.. kraków: Biblioteka Polska, 1858.
- Elżbieta Sączys: Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861.. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2007. ISBN 83-7181-145-4.
Linki zewnętrzne
edytuj- Brodzic w serwisie Genealogia dynastyczna
- Herb Brodzic z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- Herb szlachecki Brodzic i herbowni. (pol.)