Brama Odrzańska w Brzegu

Brama Odrzańska (niem. Odertor, dawniej Oderthor) – brama w systemie fortyfikacji miasta Brzeg. Wybudowana według późnorenesansowego projektu Bernarda i Petera Niuron, architektów włoskich, w roku 1595. Znajdowała się pierwotnie przy bastionie broniącym zamek brzeski od strony Odry. Ostatnia architektoniczna pozostałość po twierdzy brzeskiej.

Brama Odrzańska w Brzegu

nr rej. 710/64 z 2.03.1964
Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Brzeg
Styl architektoniczny	późnorenesansowy
Architekt	Bernard i Peter Niuron
Ukończenie budowy	1595
Położenie na mapie Polski Brama Odrzańska w Brzegu
Położenie na mapie województwa opolskiego Brama Odrzańska w Brzegu
Położenie na mapie Brzegu Brama Odrzańska w Brzegu
50°51′54,62″N 17°28′00,89″E

Brama wpisana jest do rejestru zabytków pod nr rej.: 710/64 z 2.03.1964

Opis

Brama Odrzańska prowadziła na drewniany zwodzony most odrzański użytkowany do 1844 roku, nieco dalej w dół rzeki niż współczesny Most Piastowski. Budowla z piaskowca, została wykonana przez brzeskich mistrzów murarskich Jerzego Schobera i Michała Kockerta. Prawdopodobnie sklepienie budowli wykonał mistrz Fabian Geppert, pod którego okiem pracowali J. Schober i M. Kockert. Natomiast forma wyrazu i kompozycja części architektoniczno-plastycznej frontu bramy wskazuje na autorstwo Gerharda Hendrika.

Ma ona formę łuku triumfalnego o półkolistej, boniowanej archiwolcie z herbem miasta Brzeg trzymanym przez anioła w kluczu. W przyłuczach na okrągłych paterach umieszczono pełnoplastyczne marcjalne głowy rycerzy. Świadczą one o wpływie szkoły niderlandzkiej. Powyżej znajduje się attykowa ściana zdobiona herbami księcia Joachima Fryderyka i jego żony Anny Marii von Anhalt, które są przytrzymywane przez pary lwów i gryfów.

Ponad kartuszami herbowymi została ona zwieńczona zawołaniem rodowym książąt brzeskich wypisanym złotymi zgłoskami: „VERBUM DOMINI MANET IN AETERNUM” (z łac. „Słowo Pańskie trwa na wieki”, 1P 1,25).

Bramę z pierwotnej lokalizacji usunięto w 1895 (wraz z likwidacją bastionu) i przeniesiono ją 250 m dalej do przyzamkowego ogrodu w obecnym Parku Nadodrzańskim przy pagórku dawniej zwanym wzgórzem burmistrza Peppela.

Bibliografia

• Najważniejsze zabytki miasta. opole.pl. [dostęp 2015-05-13].