Borussia Dortmund

Borussia Dortmund, właśc. Ballspielverein Borussia 09 Dortmund e.V. – niemiecki klub sportowy z siedzibą w Dortmundzie, w którym główną rolę odgrywa sekcja piłki nożnej. Borussia była jednym z klubów-założycieli Bundesligi i jest jednym z najbardziej utytułowanych w Niemczech – na swoim koncie ma osiem tytułów mistrzowskich, pięć pucharów Niemiec, pięć Superpucharów Niemiec, Puchar Zdobywców Pucharów z 1966, a także Ligę Mistrzów z 1997 oraz Puchar Interkontynentalny z tego samego roku. Klub był jednym z założycieli nieistniejącej od 2008 roku grupy G-14 zrzeszającej największe kluby Europy.

Borussia Dortmund

herb klubu
Pełna nazwa	Ballspielverein Borussia 09 Dortmund e. V.
Przydomek	BVB Die Borussen
Maskotka	pszczoła Emma
Barwy	czarno-żółte
Data założenia	19 grudnia 1909
Debiut w najwyższej lidze	24 sierpnia 1963 Werder Brema 3:2 Borussia Dortmund
Liga	Bundesliga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Siedziba	Dortmund
Adres	Rheinlanddamm 207-209, 44137 Dortmund
Stadion	Signal Iduna Park
Sponsor techniczny	Puma
Prezes	Reinhard Rauball Hans-Joachim Watzke
Menedżer generalny	Sebastian Kehl
Trener	Nuri Şahin
Asystent trenera	Łukasz Piszczek
Stroje domowe Stroje wyjazdowe
Strona internetowa

Poza sekcją piłkarską klub Borussia Dortmund posiada drużynę piłki ręcznej oraz tenisa stołowego. W listopadzie 1999 drużyny piłkarskie Borussii zostały wydzielone do spółki Borussia Dortmund GmbH & Co. KGaA, która od 2000 jest notowana na frankfurckiej giełdzie papierów wartościowych, a posiadaczami akcji jest około 27 000 osób.

Historia

Wczesne lata

Klub założono 19 grudnia 1909 przez grupę młodych graczy piłkarskich ze społeczności chrześcijańskiej „Dreifaltigkeit” (niem. Trójca Święta), utworzonej dla asymilacji imigrantów z Polski, po kłótni z prowadzącymi klub księżmi spotkała się w dortmundzkiej piwiarni Zum Wildschütz i powołała nowy twór sportowy – klub Ballspiel – Verein Borussia 1909 Dortmund. Nazwa Borussia w łacinie oznacza Prusy, a swoje miano zawdzięczała pobliskiemu browarowi. Początkowo klub grał w niebiesko-białych strojach z czerwoną szarfą, czerwonymi skarpetkami i czarnymi spodenkami. W niedzielę 19 czerwca 1910 odbyło się posiedzenie zarządu związku, w hotelu Lünenschloß. Podczas spotkania doszło do połączenia trzech zespołów Ballspiel – Verein Borussia 1909 Dortmund, Britannia Dortmund i Rhenania Dortmund i utworzenia jednego tworu, którego pełna nazwa brzmiała Ballspiel Verein Borussia Dortmund.

W ciągu kolejnej dekady klub odnosił sukcesy jedynie w lokalnej lidze. W 1929 był bliski bankructwa po tym, jak próbowano podpisać kilka profesjonalnych kontraktów i znacznie przekroczono budżet.

II wojna światowa i okres powojenny

Lata 30. rozpoczęły się od przejęcia władzy w Niemczech przez nazistów. Wszystkie kluby sportowe miały obowiązek podporządkowania się władzy, więc gdy ówczesny prezydent klubu August Busse odmówił dołączenia do partii, został odsunięty od klubu. Po roku banicji powrócił i zakorzeniał wśród piłkarzy, działaczy i kibiców Borussii antynazistowskie myślenie. Pod koniec wojny rozprowadzał wraz z innymi działaczami broszury antyhitlerowskie. Tymczasem klub awansował do wyższej ligi, jednak z powodu rozpoczęcia II wojny światowej został zlikwidowany przez nazistów. Po zakończeniu wojny w Dortmundzie stworzył się zespół o nazwie SG Borussia 1898 Dortmund, a w kilka dni później nastąpiło przemianowanie na obecną nazwę klubu: Ballspielverein Borussia von 1909 e.V. Dortmund. W 1949 Borussia gra pierwszy mecz w lidze narodowej, przegrywając 2:3 z VfR Mannheim. W 1956 piłkarze wygrali po raz pierwszy ligę, rok później powtórzyli swój wyczyn. W 1963 wygrali trzeci raz ligę, rok później założona została Bundesliga. W międzyczasie wygrali po raz pierwszy Puchar Niemiec. Dominacja w tej części Europy przełomu lat 50. i 60. została potwierdzona w 1966, gdy Borussia wygrała Puchar Zdobywców Pucharów.

Bundesliga

W 1962 założono w pełni profesjonalną ligę niemiecką – Bundesligę. Borussia była wśród klubów-założycieli, jednak nie odniosła sukcesu w pierwszych rozgrywkach. Pierwszą bramkę na boiskach Bundesligi zdobył gracz Borussii, legendarny Friedhelm Timo Konietzka. Lata 70. przyniosły nowe problemy finansowe i pierwszy spadek z ligi (1972). W 1974 otwarto Westfalenstadion, na którym rozgrywano mecze MŚ 1974. Dwa lata później Borussia powróciła do Bundesligi. Lata 80. to okres ogromnego zadłużenia klubu i obrony przed spadkiem. W 1986 Borussia była najbliżej drugiej relegacji, jednak we wspaniały sposób wygrała 8:0 z SC Fortuna Kolonia i utrzymała się w lidze. W 1989 Borussia po raz drugi wygrała Puchar Niemiec, po tym sukcesie nadszedł czas na spłacenie długów, co pozwoliło BVB zakupić nowych graczy i trenera. Został nim Ottmar Hitzfeld. W 1995 i 1996 Borussia drużyna zwyciężyła w Bundeslidze, a jej piłkarz (Matthias Sammer) został wybrany najlepszym graczem Europy. W 1997 klub odniósł swój największy jak dotychczas sukces, wygrywając w Lidze Mistrzów, a następnie zdobywając Puchar Interkontynentalny.

XXI wiek

Piłkarze Borussii z paterą mistrzowską Bundesligi za zdobycie tytułu w 2011

Po ogromnych sukcesach lat 90. Borussia zaczęła grać słabiej. Klub nie potrafił nawet zbliżyć się do osiągnięć z lat 90. Zarząd postanowił wydawać większe pieniądze na nowych, ale kosztownych zawodników. W 2002 Borussia zdobyła mistrzostwo Niemiec. W tym samym roku BVB doszła do finału pucharu UEFA, gdzie przegrała z klubem prowadzonym przez Berta van Marwijka (późniejszego trenera BVB) Feyenoordem Rotterdam. Zła polityka finansowa klubu doprowadziła jednak po raz kolejny do ogromnego długu, co zakończyło się sprzedażą stadionu, wyprzedażą czołowych zawodników i w końcu wejściem na giełdę. Tym samym BVB stała się pierwszym niemieckim klubem debiutującym na giełdzie. W 2005 Borussia o mało nie zbankrutowała, jednak szybkie zmiany w zarządzie (wymiana Gerda Niebauma na Reinharda Rauballa na stanowisku prezydenta klubu) doprowadziły w ciągu dwóch lat do spłacenia 80% długu. Pod koniec 2006 roku Borussia wykupiła stadion i rozpoczęła przebudowę drużyny, co poskutkowało niską pozycją po zakończeniu sezonu. W 2008 roku nowym trenerem klubu został Jürgen Klopp. Po 9-letniej przerwie, w sezonie 2010/2011 klub zdobył mistrzostwo Niemiec, w kolejnym sezonie obroniła tytuł mistrzowski, w dużej mierze dzięki Polakom występującym w klubie, w szczególności Robertowi Lewandowskiemu, który w sezonie 2011/2012 zdobył 22 gole, zajmując trzecie miejsce w klasyfikacji strzelców Bundesligi i będąc zarazem najlepszym strzelcem Borussii Dortmund w tym sezonie Bundesligi. 12 maja 2012 BVB zdobyła Puchar Niemiec pokonując w spotkaniu Bayern Monachium 5:2, z czego 3 bramki zdobył Robert Lewandowski, który razem z Piszczkiem oraz Błaszczykowskim wraz z kolegami stali się zdobywcami 2 tytułów w jednym roku. W Lidze Mistrzów zespół dotarł do finału, gdzie uległ 1:2 Bayernowi Monachium. Jedynego gola dla BVB zdobył İlkay Gündoğan. Również w Bundeslidze lepsi okazali się Bawarczycy, którzy zajęli pierwsze miejsce. W lipcu 2013 roku klub dokonał bardzo drogich transferów. Pozyskani zostali: Pierre-Emerick Aubameyang, Sokratis Papastatopulos oraz Henrich Mychitarian za łączną sumę 50 mln euro. Do Bayernu Monachium został sprzedany Mario Götze, zaś Felipe Santana przeniósł się do Schalke 04 Gelsenkirchen. 27 lipca 2013 roku Borussia sięgnęła po Superpuchar Niemiec ogrywając Bayern Monachium 4:2. Pierwszy mecz Borussii w sezonie 2013/14 odbył się 10 sierpnia przeciwko FC Augsburgowi. Podopieczni trenera Jürgena Kloppa zwyciężyli wysoko 4:0. Na początku sezonu 2014/2015 doszło do przełomowych zmian kadrowych w BVB. Skład opuścił za darmo Robert Lewandowski, który przeszedł do Bayernu Monachium z końcem kontraktu. W jego miejsce sprowadzono Adriana Ramosa i Ciro Immobile. Dodatkowo do klubu dołączył utalentowany Koreańczyk Dong-Won Ji. W ostatnim dniu okna transferowego do drużyny powrócił również za kwotę 8 mln euro Shinji Kagawa. Sezon 2014/2015 podopieczni trenera Kloppa rozpoczęli efektownym zwycięstwem u siebie 2:0 nad Bayernem Monachium broniąc tym samym Superpuchar Niemiec. Sezon ligowy rozpoczęli porażką u siebie 0:2 z Bayerem 04 Leverkusen. W tymże meczu padł rekord Bundesligi na najszybciej strzeloną bramkę. Gol padł w 8. sekundzie (niektóre źródła podają, że w 9. bądź 7.) a strzelcem był Karim Bellarabi. Sezon 2014/15 Borussia skończyła w Bundeslidze na miejscu 7 oraz udało się jej dostać do finału Pucharu Niemiec, przegrywając na Stadionie Olimpijskim z VfL Wolfsburg 1: 3

Sukcesy

Trofea międzynarodowe

Zdobyte trofea w rozgrywkach międzynarodowych (stan na: 1-06-2024)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Puchar Interkontynentalny	zdobywca	1	1997
	finalista	–
Liga Mistrzów (Puchar Europy)	zdobywca	1	1997
	finalista	2	2013, 2024
Liga Europy (Puchar UEFA)	zdobywca	–
	finalista	2	1993, 2002
Puchar Zdobywców	zdobywca	1	1966
	finalista	–
Superpuchar UEFA	zdobywca	–
	finalista	1	1997

Trofea krajowe

Zdobyte trofea w rozgrywkach Niemiec (stan na: 27-05-2023)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Mistrzostwo	I miejsce	8	1956**, 1957**, 1963**, 1995, 1996, 2002, 2011, 2012
	II miejsce	11	1949, 1961, 1966, 1992, 2013, 2014, 2016, 2019, 2020, 2022, 2023
	III miejsce	7	1965, 1967, 1997, 2001, 2003, 2017, 2021
Puchar	zdobywca	5	1965, 1989, 2012, 2017. 2021
	finalista	5	1963, 2008, 2014, 2015, 2016
Superpuchar	zdobywca	6	1989, 1995, 1996, 2013, 2014, 2019
	finalista	6	2011, 2012, 2016, 2017, 2020, 2021
Puchar Ligi	zdobywca	–
	finalista	1	2003

Sezony (w XXI wieku)

Sezon	Liga	Poziom	Miejsce w lidze	Uwagi
1999/2000	Bundesliga	I	11
2000/2001	Bundesliga		3
2001/2002	Bundesliga		1
2002/2003	Bundesliga		3
2003/2004	Bundesliga		6
2004/2005	Bundesliga		7
2005/2006	Bundesliga		7
2006/2007	Bundesliga		9
2007/2008	Bundesliga		13
2008/2009	Bundesliga		6
2009/2010	Bundesliga		5
2010/2011	Bundesliga		1
2011/2012	Bundesliga		1	Puchar Niemiec
2012/2013	Bundesliga		2
2013/2014	Bundesliga		2
2014/2015	Bundesliga		7
2015/2016	Bundesliga		2
2016/2017	Bundesliga		3	Puchar Niemiec
2017/2018	Bundesliga		4
2018/2019	Bundesliga		2
2019/2020	Bundesliga		2
2020/2021	Bundesliga		3	Puchar Niemiec
2021/2022	Bundesliga		2
2022/2023	Bundesliga		2
2023/2024	Bundesliga		5

Statystyki i rekordy

Bilans w Bundeslidze

• Ogółem: 40 sezonów, 1356 meczów, 561 wygranych, 335 remisów, 440 porażek. Bramki (strzelone, stracone): 2314-2011. Punkty: 2038
• Najwyższe zwycięstwo u siebie: 11:1 (przeciwko Arminii Bielefeld 1982),
• Najwyższe zwycięstwo na wyjeździe: 6:1 (przeciwko 1. FC Köln 1994, 2012, oraz przeciwko Greuther Fuerth 2013),
• Najwyższa porażka u siebie: 1:5 (przeciwko Werderowi Brema 1971),
• Najwyższa porażka na wyjeździe: 0:12 (przeciwko Borussii Mönchengladbach 1978),
• Najdłuższa seria bez porażki: 24 mecze (sezon 2011/2012),
• Najdłuższa seria bez zwycięstwa: 14 meczów (sezony 1990/1991 oraz 1999/2000)
• „Najlepszy wicelider Bundesligi”: 77 punktów (2015/2016)

Bilans w europejskich pucharach

• Ogółem: 22 sezony, 155 meczów, 79 wygranych, 30 remisów, 46 porażek. Bramki (strzelone, stracone): 248-168
• Liga Mistrzów: 10 sezonów, 77 mecze, 39 wygranych, 16 remisów, 22 porażki. Bramki (strzelone, stracone): 129-89
• Puchar Zdobywców Pucharów: 3 sezony, 15 meczów, 9 wygranych, 3 remisy, 3 porażki. Bramki (strzelone, stracone): 32-15
• Puchar UEFA: 9 sezonów, 61 meczów, 31 wygranych, 10 remisów, 20 porażek. Bramki (strzelone, stracone): 86-61.
• Najwyższe zwycięstwo u siebie: 8:0 (przeciwko Floriana La Valetta, 1965)
• Najwyższe zwycięstwo na wyjeździe: 6:0 (przeciwko Legii Warszawa, 2016)
• Najwyższa porażka u siebie: 1:4 (przeciwko A.C. Milan, 1958)
• Najwyższa porażka na wyjeździe: 0:5 (przeciwko Club Brugge, 1987)

Rekordy

Najwięcej meczów w BVB
561	1981–1998	Michael Zorc
410	1992-2004	Stefan Reuter
403	1994-2009	Lars Ricken
375	2010-2021	Łukasz Piszczek
368	1956-1974	Dieter Kurrat

Najwięcej goli w BVB
174	1946–1949 1950–1957	Alfred Preißler
158	1976–1983	Manfred Burgsmüller
155	1981–1998	Michael Zorc
146	1956-1974	Lothar Emmerich
145	1974–1986	Friedhelm Konietzka

Obiekty

Weiße Wiese

Kiedy założono Borussię piłkarze musieli rozgrywać gdzieś swoje mecze. Do tej pory zbierali się oni na Borsigplatz, niedaleko centrum miasta jednak jako, że plac był położony tuż obok kościoła, a jego kapelanowi Hubertowi Dewaldowi nie odpowiadał ten sport, piłkarze przenieśli się na miejsce nazwane później Weiße Wiese (pol. Biała łąka). Dziś w tym miejscu znajduje się basen, a dookoła roztacza się park Hoescha (Hoeschpark). 14 sierpnia 1924 utworzono w okolicach polany trybuny dla widzów, jednakże przed wybuchem wojny klub został zmuszony do opuszczenia stadionu – spowodowane było to pracami fortyfikacyjnymi wykonywanymi w parku Hoescha.

Rote Erde

W 1937 Borussia przeniosła się na stadion położony w okolicach ulicy Ruhrschnellweg, stworzony w 1926 przez Hansa Strobela. Stadion posiadał więcej niż 30 tysięcy miejsc i był używany przez wiele drużyn. Pierwszy rekord padł w 1939, gdy na mecz z Schalke Gelsenkirchen przyszło 30 tys. ludzi. Po wojnie BVB powróciła na Rote Erde (pol. Czerwona ziemia), gdzie występowała aż do 1974. Wtedy też otworzono jeden z największych ówczesnych stadionów Niemiec – Westfalenstadion. 42-tysięczny gigant miał być jedną z aren zbliżających się mistrzostw świata, a po nich miał służyć Borussii Dortmund. Co ważne obydwa stadiony (Rote Erde i Westfalenstadion) znajdują się w swoim bezpośrednim sąsiedztwie. To na nim rozgrywa swoje mecze drużyna rezerw BVB.

Westfalenstadion

Signal Iduna Park

Historia Westfalenstadion (pol. Stadion Westfalii) sięga 1965, kiedy to po raz pierwszy zaplanowano budowę nowego stadionu dla Borussii. Obiekt stworzony na potrzeby mistrzostw świata w 1974 stał się jednym z najsłynniejszych stadionów świata, dziś kojarzy się głównie z żywiołowo reagującą widownią kibicującą Borussii Dortmund. Budowa stadionu została sfinansowana przez władze miasta Dortmund. Obiekt, który początkowo mieścił 54 tysiące osób był kilkakrotnie rozbudowywany. Po raz pierwszy w 1992 stadion dotknęła generalna przebudowa. Związana ona była z nowymi wymogami UEFA dotyczącymi liczby miejsc siedzących, pojemność stadionu ograniczyła się do 48 tysięcy. Już w połowie lat 90. podjęto decyzję o rozbudowie Westfalenstadion. W 1999 skończono przebudowę i stadion mógł pomieścić 69 tysięcy widzów. Na potrzeby mistrzostw świata z 2006 stadion po raz kolejny został powiększony do 83 tysięcy miejsc. Obecnie jest to największy stadion w Niemczech. W 2005 Borussia w wyniku kłopotów finansowych została zmuszona do sprzedaży nazwy stadionu firmie Signal Iduna, od tej pory obiekt ten nosi nazwę Signal Iduna Park. Borussia zarobiła na tej operacji około 120 milionów euro.

Dortmund-Brackel

Na terenie starego lotniska Dortmund-Brackel Borussia stworzyła centrum szkoleniowe spełniające najostrzejsze wymogi UEFA i DFB. Otwarto je w maju 2006, posiada ono m.in. jedenaście boisk, z czego dziewięć trawiastych, dwa ze sztuczną murawą i cały system odbudowy fizycznej. W ośrodku trenują wszystkie drużyny Borussii Dortmund.

Kibice

Fani Borussii

Borussia nie tylko dzięki sportowym sukcesom jest postrzegana jako jedna z największych i najlepszych drużyn piłkarskich świata. Jej wizytówką są kibice, którzy przez wielu są uznawani za najlepszych i najbardziej oddanych fanów drużyn piłkarskich świata. Przez wiele lat trybuny na Westfalenstadion gościły największą liczbę kibiców w całych Niemczech. Rok po roku systematycznie rosła liczba widzów oglądających regularnie spotkania czarno-żółtych. Obecnie Borussia ma największą w Europie średnią liczbę widzów na swoich meczach. Warto wspomnieć o największym obecnie serwisie fan-zine w Niemczech, serwisie Schwatzgelb.de, skupiającym wokół siebie fan-cluby Borussii na całym świecie (m.in. z Polski). Corocznie karnet sezonowy wykupuje ponad 45 tysięcy ludzi. W 2007 sprzedano prawie 50 000 karnetów. Oficjalnie zarejestrowanych jest prawie 650 fanklubów Borussii Dortmund na całym świecie. Należy do nich ponad 25 tysięcy osób.

Kibice Borussii sympatyzują z fanami Celticu. W 1966, gdy Borussia wygrywała mecz finału PZP z Liverpoolem FC to właśnie szkoccy kibice wsparli dopingiem klub z Dortmundu. Tak nawiązała się przyjaźń kibiców, która trwa po dziś dzień. Na trybunach Westfalenstadion często można ujrzeć podwójne szaliki – właśnie Borussii i Celticu.

Frekwencja

Rozgrywki	Sezon	Średnia widzów	Najwyższa frekwencja	Najniższa frekwencja
Bundesliga	2012/2013	80645	80645	80645
Liga Mistrzów	2012/2013	65829	65829	65829
Bundesliga	2011/2012	80552	80720	78400
Liga Mistrzów	2011/2012	65393	65590	65000
Bundesliga	2010/2011	78295	80720	70100
Bundesliga	2009/2010	75737	80552	70400

Rywalizacja lokalna

Borussia Dortmund w wyjazdowym meczu przeciwko FC Schalke 04 w Bundeslidze 2009

Największym rywalem Borussii Dortmund jest jej sąsiad zza miedzy Schalke 04 Gelsenkirchen. Podłożem wzajemnej niechęci jest pochodzenie obydwóch klubów. Borussia jest klubem wywodzącym się raczej z bogatej klasy średniej, natomiast Schalke było klubem robotników, górników i innych osób wykonujących zawody fizyczne. Rywalizacja przybrała na sile, gdy Borussia odnosiła sukcesy na arenie krajowej. Mistrzostwa w latach 50. i dobra gra na początku 60. doprowadziły do pogłębienia wzajemnej antypatii obu klubów. 6 września 1969 doszło do kuriozalnej sytuacji, która definitywnie poróżniła kibiców obu drużyn: podczas kolejnego Revierderby, po zdobyciu przez Schalke gola dającego prowadzenie, na murawę wtargnęli kibice drużyny z Gelsenkirchen. W odpowiedzi na to ochroniarze na Rote Erde spuścili psy, jeden z nich ugryzł Friedela Rauscha w pośladek. Po szybkim zabiegu medycznym zawodnik wrócił do gry. Drużyna niebieskich nie wniosła żadnej skargi do DFB, w ramach przeprosin zawodnik otrzymał 500 marek i bukiet kwiatów od zarządu Borussii. Przed rozpoczęciem meczu rewanżowego w Gelsenkirchen ówczesny prezes Schalke, Günter Siebert, postanowił odegrać się na konkurentach z sąsiedztwa i kazał wprowadzić na murawę ochroniarzy z lwami na smyczach. Do dziś przejście z jednego klubu do drugiego jest uznawane za spory nietakt.

Nowszym rywalem Borussii jest Bayern Monachium. Jest to spowodowane wieloletnią dominacją klubu z Bawarii w Bundeslidze. Dziś to właśnie derby Westfalii oraz spotkania Borussii z Bayernem są uznawane za jedne z najlepszych i najbardziej emocjonujących spotkań Bundesligi.

Giełda

28 listopada 1999 podczas zebrania zarządu spółki podjęto decyzję, że klub wejdzie na giełdę. Było to wynikiem słabszych wyników finansowych klubu, Borussia jako pierwszy zespół w Bundeslidze zdecydował się na taki krok. 1 lipca 1999 Borussia Dortmund została zarejestrowana na giełdzie jako siostrzana spółka akcyjna Borussia Dortmund GmbH & Co. W wyniku wejścia na giełdę klub zebrał ponad 61 milionów euro.

Głównymi udziałowcami spółki są BlueBay Asset Management Ltd. (17,09%) i Morgan Stanley (16,25%). Florian Homm, jeden z regionalnych biznesmenów posiada ponad 13% akcji. Sporą część posiadają także Albrecht Knauf (5,0%) i Bernd Geske (7,66%). Udziałowcami BVB są także goool.de czy BVB Stadion GmbH.

Herb

Do 1919 na koszulkach Borussii widniało czarne B, symbolizujące nazwę Borussii. W tymże roku klub oficjalnie zarejestrowano w sądzie i lokalny grafik Eduard Birk wykonał logo Borussii, które z nieznacznymi zmianami przetrwało do dziś. Było to koło, z czarną obwolutą, w które wpisane były litery „B, V, B” („V” na górze, „B” równolegle do siebie poniżej) oraz cyfry „09” ustawione poniżej „V”. Taki też herb widnieje na koszulkach piłkarzy BVB po dziś dzień, jedyną zmianą dokonaną w tym czasie była ta z połowy lat 90., gdy menadżer klubu postanowił usunąć czarną obwolutę i „pogrubić” cyfry oraz litery. W sezonie 1976/77 logo BVB zastąpiono wizerunkiem głowy lwa, którego otaczał napis „BV Borussia 09 e.V. Dortmund”. Był to symbol ówczesnego sponsora Borussii firmy Samson, która za tę operację zapłaciła klubowi z Westfalii 100 tysięcy marek niemieckich.

• 
  1899-1964
• 
  1964-1974
• 
  1974–1976
• 
  1978-1993
• 
  Od 1993

Hymn klubu

Pierwsza zwrotka i refren hymnu Borussii Dortmund (niem.)

Wir zieh’n vergnügt und froh dahin,

schwarz-gelb ist unsere Tracht.

Wir haben stets einen heiteren Sinn,

sind lustig, nie verzagt.

Wir kennen eine Feindschaft nicht,

wir schaffen Hand in Hand.

Stets ruhig Blut, ein froh’ Gesicht

ist jedem wohlbekannt.

ref.

Wir halten fest und treu zusammen,

Hipp-Hipp-Hurra! Borussia!

Vor keinem Gegner wir verzagen,

Hipp-Hipp-Hurra! Borussia!

Stroje

Na początku barwy Borussii były niebiesko-białe z czerwonym paskiem okalającym pierś. Był to symbol zjednoczenia z ludem pracującym, czyli kibicami klubu. Jednak już w 1913 nastąpiła zmiana barw na legendarne czarno-żółte. Było to związane z tym, że Borussia chciała jak najbardziej odróżniać się od lokalnego rywala Schalke 04, który nosił podobne barwy. Kolory stroju, w którym zespół Borussii gra do dzisiejszego dnia, zostały przyjęte jako oficjalne 14 lutego 1913.

W sezonie 1974/75 Borussia po pierwszy w historii grała z reklamą sponsora na koszulkach. Miasto Dortmund sfinansowało budowę Westfalenstadion, w zamian klub udostępnił miastu powierzchnię reklamową na trykotach. Widniał na nich napis Dortmund, a na piersi w kręgu kwiat, piłka oraz wizerunek Florianturm, wieży stojącej w parku westfalskim. Napis Dortmund widnieje na każdych koszulkach po dziś dzień.

W 1976 Borussia powróciła do Bundesligi, a wraz z awansem zmienił się sponsor klubu. Została nim holenderska firma tytoniowa Samson, taki też napis widniał na piersi zawodników natomiast na sercu było logo z lwem w kole. Na tyle widniał napis Dortmund i numer. Od 1978 powrócono do klasycznego czarnego napisu BVB 09 na żółtym tle. Sponsorem był wtedy Prestolith.

W połowie lat 90. za rezerwowy kolor koszulek przyjęto kolor biały, co było wymogiem DFB. Kolor biały powtórzył się w sezonie 2006/07 gdy Borussia występowała w koszulce żółto-biało-czarnej (żółto-białe pasy i czarne wykończenia). W sezonie 2007/08 BVB grało z czerwonymi koszulkami rezerwowymi.

Sponsorzy i producenci strojów (sponsorzy techniczni)

Większość sponsorów Borussii jest powiązana z regionem Westfalii, jak Signal Iduna (sponsor stadionu BVB). Obecny sponsor R.A.G. przeprowadził nawet kampanię mającą na celu pokazanie związku Borussii, regionu i tejże właśnie firmy. Obecny kontrakt gwarantuje Borussii 10 milionów euro na rok.

Sponsorzy

• 1974–1976: Miasto Dortmund
• 1976–1978: „Samson” (przemysł tytoniowy)
• 1978–1980: „Prestolith” (ze spółki MoTip Dupli GmbH, lakiernictwo)
• 1980–1983: „UHU” (kleje)
• 1983–1986: „Artic” (producent lodów)
• 1986–1997: „Continentale” (ubezpieczenia)
• 1997–1999: „s. Oliver” (moda)
• 1999–2005: „E.ON” (grupa energetyczna)
• 2006–2007: „RAG” (konsorcjum energetyczne)
• Od 2007: „Evonik Industries AG” (należy do konsorcjum RAG, konsorcjum energetyczno-chemiczne)
• Od 2017: „Bwin Interactive Entertainment AG” (austriacki bukmacher)

Producenci strojów

• 1963–1964: Umbro
• 1974–1990: Adidas
• 1990–2000: Nike
• 2000–2004: Goool.de
• 2004–2009: Nike
• 2009–2012: Kappa
• Od 2012: Puma

Obecny skład

Stan na 14 sierpnia 2024

Nr	Poz.	Piłkarz
1	1 bramkarzBR	Gregor Kobel (wicekapitan)
2	2 obrońcaOB	Yan Couto (wypożyczony Manchesteru City)
3	2 obrońcaOB	Waldemar Anton
4	2 obrońcaOB	Nico Schlotterbeck
5	2 obrońcaOB	Ramy Bensebaini
6	3 pomocnikPO	Salih Özcan
7	3 pomocnikPO	Giovanni Reyna
8	3 pomocnikPO	Felix Nmecha
9	4 napastnikNA	Sébastien Haller
10	3 pomocnikPO	Julian Brandt
13	3 pomocnikPO	Pascal Groß
16	4 napastnikNA	Julien Duranville
18	4 napastnikNA	Youssoufa Moukoko
19	4 napastnikNA	Serhou Guirassy

Nr	Poz.	Piłkarz
20	3 pomocnikPO	Marcel Sabitzer
21	4 napastnikNA	Donyell Malen
23	3 pomocnikPO	Emre Can (kapitan)
25	2 obrońcaOB	Niklas Süle (3. kapitan)
26	2 obrońcaOB	Julian Ryerson
27	4 napastnikNA	Karim Adeyemi
32	3 pomocnikPO	Abdoulaye Kamara
33	1 bramkarzBR	Alexander Meyer
35	1 bramkarzBR	Marcel Lotka
37	4 napastnikNA	Cole Campbell
38	3 pomocnikPO	Kjell Wätjen
43	4 napastnikNA	Jamie Bynoe-Gittens
44	2 obrońcaOB	Soumaïla Coulibaly

Wypożyczeni

Nr	Poz.	Piłkarz

Inne sekcje klubu

Borussia Dortmund II

Borussia Dortmund II

Pełna nazwa	Ballspielverein Borussia 09 Dortmund II e. V.
Barwy	czarno-żółte
Data założenia	1909
Debiut w najwyższej lidze	brak
Liga	3. Liga (III)
Państwo	Niemcy
Adres	Rheinlanddamm 207-209, 44137 Dortmund
Stadion	Rote Erde
Trener	Christian Preußer
Stroje domowe Stroje wyjazdowe
Strona internetowa

Ballspielverein Borussia 09 Dortmund II jest drużyną rezerwową klubu Borussia Dortmund. Drużyna obecnie występuje w 3. Lidze (3. poziom rozgrywek piłki nożnej w Niemczech). Do 2005 roku zespół grał pod nazwą Borussia Dortmund Amateure.

Stadion

Klub rozgrywa swoje mecze domowe na stadionie Rote Erde w mieście Dortmund, który może pomieścić 9,999 widzów.

Sukcesy

• Oberliga Westfalen (IV):
  • mistrzostwo: 1998, 2002 i 2006.
  • wicemistrzostwo: 1995.
• Regionalliga West (IV):
  • mistrzostwo: 2009 i 2012.
• Westfalen Cup (Puchar Westfalii):
  • finalista: 1991.

Sezony (w XXI wieku)

Sezon	Liga	Poziom	Miejsce
1999-00	Regionalliga West/Südwest	III	10
2000-01	Regionalliga Nord		16
2001-02	Oberliga Westfalen	IV	1
2002-03	Regionalliga Nord	III	5
2003-04	Regionalliga Nord		10
2004-05	Regionalliga Nord		16
2005-06	Oberliga Westfalen	IV	1
2006-07	Regionalliga Nord	III	14
2007-08	Regionalliga Nord		13
2008-09	Regionalliga West	IV	1
2009-10	3. liga	III	18
2010-11	Regionalliga West	IV	6
2011-12	Regionalliga West		1
2012-13	3. liga	III	16
2013-14	3. liga		14
2014-15	3. liga		18
2015-16	Regionalliga West	IV	4
2016-17	Regionalliga West		2
2017-18	Regionalliga West		4
2018-19	Regionalliga West		5
2019-20	Regionalliga West		7
2020-21	Regionalliga West		1
2021/22	3. Liga	III	9
2022/23	3. Liga		13

Profil klubu

• BV Borussia 09 Dortmund II, [w:] baza Soccerway (drużyny) [dostęp 2021-01-02] .
• Borussia Dortmund II, [w:] baza Transfermarkt (drużyny) [dostęp 2021-05-16] .

Juniorzy

Drużyny juniorów klubu Borussia Dortmund w sezonie 2016/17 występują w:

• Drużyna U-19 w Bundeslidze West (1. poziom).
• Drużyna U-17 w Bundeslidze West (1. poziom).

Bibliografia

• Dietrich Schulze-Marmeling, Werner Steffen „Der Ruhm, der Traum und das Geld. Die Geschichte von Borussia Dortmund”

Linki zewnętrzne

• Oficjalny serwis – Sekcja piłki nożnej (ang. • niem.)
• Oficjalny serwis – Sekcja kobiecej piłki ręcznej (niem.)
• Oficjalny serwis – Sekcja męskiego tenisa stołowego (niem.)
• Borussia Dortmund. bundesliga.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)]. – Bundesliga.com