Boris Wasiljew

Boris Wasiljew
Борис Васильев
Data i miejsce urodzenia	21 maja 1924 ; Smoleńsk, ZSRR
Data i miejsce śmierci	11 marca 2013 ; Moskwa
Narodowość	rosyjska
Dziedzina sztuki	literatura, film
Epoka	proza
	Ważne dzieła
	Tak tu cicho o zmierzchu,; W ewidencji nie figuruje
	Odznaczenia
	;
	Nagrody
	Multimedia w Wikimedia Commons

Boris Lwowicz Wasiljew (ur. 21 maja 1924 w Smoleńsku, zm. 11 marca 2013 w Moskwie) – rosyjski pisarz, prozaik, dramaturg i scenarzysta filmowy.

Życiorys

Urodził się w Smoleńsku. Był synem zawodowego oficera carskiej, a następnie czerwonej (Lwa Aleksandrowicza, ur. 1892). Jego matka – Jelena Nikołajewna z d. Alieksiejewa (ur. 1892) pochodziła ze starego szlacheckiego rodu, skoligaconego z rodami Puszkina i Tołstoja. Od dziecka przejawiał zainteresowania humanistyczne. W czasach szkolnych aktywnie uczestniczył w działalności teatrzyku amatorskiego i współredagował szkolną gazetkę.

Po napaści Niemiec na ZSRR zgłosił się na ochotnika na front i z oddziałem ochotników-komsomolców walczył pod Smoleńskiem. Następnie służył w wojskach powietrznodesantowych (w 8 gwardyjskim pułku powietrznodesantowym i 3 gwardyjskiej dywizji powietrznodesantowej). W marcu 1943 został ciężko ranny podczas wykonywania zadania bojowego. Później w swojej twórczości często sięgał do tematyki wojennej. W 1948 ukończył Wojskową Akademię Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych Armii Czerwonej im. I. W. Stalina. Podczas studiów na tej uczelni poznał swoją późniejszą żonę, również studentkę akademii – Zorię Poljak. W latach 1948–1953 służył jako wojskowy inżynier na Uralu. Z armii odszedł w 1954 w stopniu kapitana. Później wspominał, że zdecydował się opuścić wojsko, aby w całości poświęcić się działalności literackiej. W latach 1952–1989 – członek KPZR.

Debiutował w 1954 sztuką Oficerowie. Był autorem wielu sztuk teatralnych, opowiadań, nowel. Szeroką popularność zdobył jednak dopiero w 1969 powieścią Tak tu cicho o zmierzchu. W 1972 została ona sfilmowana, a dosyć udana adaptacja przewyższyła popularnością samą powieść. Wasiljew za scenariusz napisany do tego filmu otrzymał nagrodę państwową. Spektakl teatralny w reżyserii Jurija Lubimowa oparty na wątkach powieści był wystawiany na deskach moskiewskiej Taganki przez kilka następnych lat. Kolejnymi głośnymi powieściami Wasiljewa były: W ewidencji nie figuruje z 1974 i Jutro była wojna z 1984, które również dotyczyły okresu wielkiej wojny ojczyźnianej. W innych swoich powieściach pisarz nawiązywał m.in. do problematyki ekologicznej (Nie strzelajcie do białych łabędzi, 1973), wojny rosyjsko-tureckiej 1877–1878 (To, co było, i to, czego nie było, 1977–1980), stalinizmu (Pozdrowienia od babci Lory, 1988). W 1982 wydał powieść autobiograficzną o latach dzieciństwa i młodości pt. Mkną moje konie. Jego powieści zostały przetłumaczone na wiele języków i były wydawane w wielu krajach, również i w Polsce. Wiele z nich zostało sfilmowanych, a sam Wasiljew był autorem scenariuszy tych adaptacji. Wasiljew jest autorem epickiego cyklu historycznego Opowieści o Starej Rusi, w której od 1996 do 2007 opublikował 7 powieści oraz cyklu Historia rodu Oleksinskich – 6 książek w latach 1977–1998.

Twórczość

Wybrane powieści i opowiadania

(1957) Kuter Iwana
(1960) Długi dzień
(1969) Tak tu cicho o zmierzchu
(1970) Ostateczny dzień
(1973) Nie strzelajcie do białych łabędzi
(1974) W ewidencji nie figuruje
(1976) Weteran
(1979) Walka spotkaniowa
(1980) Sześciu wspaniałych
(1982) Mkną moje konie
(1984) Jutro była wojna
(1987) I był wieczór i był ranek
(1988) Macie pozdrowienia od Baby Jagi
(1997) Kniaz' Jarosław i jego synowie
(2001) Głusza
(1977–1998) Historia rodu Oleksinskich (cykl)
(1996–2007) Opowieści o Starej Rusi (cykl)

Sztuki teatralne

(1954) Oficerowie
(1955) Pukajcie, a będzie otwarte

Scenariusze filmowe

(1958) Kolejny rejs
(1961) Długi dzień
(1964) Ślad w oceanie
(1966) Królewska regata
(1969) W drodze do Berlina
(1971) Oficerowie
(1972) Tak tu cicho o zmierzchu...
(1972) Ostateczny dzień
(1972) Kuter Iwana
(1976) Aty-baty szli żołnierze
(1980) Nie strzelajcie do białych łabędzi
(1985) Oskarżony
(1986) Z głębi serca
(1987) Jeźdźcy
(1987) Jutro była wojna
(2005) Tak tu cicho o zmierzchu – serial TV, prod. Rosja, ChRL

Przypisy

Bibliografia

Florian Nieuważny (red.): Słownik pisarzy rosyjskich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1994. ISBN 83-214-0961-X.
Wolfgang Kazak: Lieksikon russkoj litieratury XX wieka. Moskwa: Kultura, 1996. ISBN 5-8334-0019-8.

Linki zewnętrzne

Boris Wasiljew w internetowej encyklopedii Krugoswiet (ros.)
Boris Wasiljew w bazie IMDb (ang.) (ros.)