Bonkreta Williamsa
Grusza 'Bonkreta Williamsa' – odmiana uprawna (kultywar) gruszy należąca do grupy grusz zachodnich. Odmiana bardzo stara, znaleziona około połowy XVIII wieku przez Staira w Anglii jako przypadkowa siewka, do uprawy wprowadzona w 1797 przez Williamsa. W Stanach Zjednoczonych wprowadzona do uprawy w roku 1817 pod nazwą Bartlett. W Polsce wpisana do Rejestru Odmian Roślin Sadowniczych w 1990 roku[2], obecnie rzadziej uprawiana.
_-_Bartlett.jpg) Owoce odmiany 'Bonkreta Williamsa' | |
| Rodzaj |
Grusza (Pyrus) |
|---|---|
| Gatunek | |
| Rodzice |
siewka nieznanego pochodzenia |
| Inne nazwy |
'Bartlett'[1], 'Bera Świętomichalska' |
| Najstarsza nazwa |
'Bon Chrétien' |
| Hodowca |
Williams |
| Data wyhodowania |
połowa XVIII w. |
| Data zarejestrowania |
1797, 1990[2] (PL) |
| Pochodzenie | |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Drzewo w pierwszych latach rośnie średnio silnie, po wejściu w okres owocowania wzrost słabnie. Tworzy koronę jajowatostożkową, często zagęszczającą się i nieregularną. W starszym wieku konary mają tendencję do zwieszania się.
- Owoc
- Najczęściej średnie lub duże, niewyrównane wielkością, jajowatego kształtu, wydłużone o nierównej i pofałdowanej powierzchni. Skórka cienka, delikatna, gładka, lekko błyszcząca z wieloma rdzawymi przetchlinkami, koloru słomkowożółtego, czasem z delikatnym rozmytym rumieńcem. Szypułka krótka i gruba, zagłębienie szypułkowe płytkie, często ordzawione. Kielich mały, półotwarty lub zamknięty. Miąższ kremowobiały, masłowy, delikatny, soczysty, winnosłodki, o korzennym aromacie.
Zastosowanie
edytuj- Odmiana deserowa, lecz nadająca się również na przetwory (soki, susz, gruszki w syropie, odżywki dietetyczne). Z odmiany tej w Niemczech produkuje się wódkę[3], często z zatopionym w butelce całym owocem[4]. W Polsce nieco zapomniana, chociaż zalecana jest do uprawy w dobrych stanowiskach również w zimniejszych rejonach kraju. Ze względu na jej szerokie zastosowanie polecana do upraw amatorskich.
- Red Bonkreta Williamsa, czerwony mutant, od odmiany różni się czerwonokarminowym rumieńcem pokrywającym całą powierzchnię owocu, nieco większą wrażliwością na mróz oraz późniejszym o kilka dni terminem zbioru. Wszystkie pozostałe cechy użytkowe są takie same.
- W Stanach Zjednoczonych, gdzie odmiana jest najpopularniejszą gruszą, wyróżnia się szereg barwnych sportów. Najpopularniejszymi są: 'Arnold', 'Biggar', Russet Bartlett', 'Double Williams', 'Knock-Out Russet Bartlett', 'Max-Red Bartlett', 'Moyer Russet Bartlett', 'Nye Russet Bartlett', 'Parburton', 'Redbald 66', 'Russet Bartlett', 'Striped Williams'[1].
Uprawa
edytujOdmiana wcześnie wchodzi w okres owocowania (2-3 rok po posadzeniu), owocuje corocznie i obficie.
Podkładka i stanowisko
edytujNajczęściej stosowaną podkładką są siewki gruszy pospolitej lub gruszy kaukaskiej, ponieważ przy zastosowaniu pigwy wykazuje objawy niezgodności fizjologicznej. Z powodu złego zrastania zalecane jest stosowanie 'Bery Hardego' jako pośredniej i jednocześnie mrozoodpornej przewodniej.
Zdrowotność
edytujPodatna na zarazę ogniową i średnio wrażliwa na parcha gruszy. Odmiana jest uznawana za bardzo wrażliwą na mróz w okresie zimowym i łatwo przemarzającą. Przy odpowiedniej pielęgnacji jednak dość dobrze się regeneruje. Pąki kwiatowe są dość wytrzymałe na przymrozki. Kwitnie w połowie okresu kwitnienia grusz. Świetny zapylacz dla wielu odmian grusz.
Zbiór i przechowywanie
edytujOwoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Dojrzałość konsumpcyjną osiągają kilka dni po zbiorze. Przechowywanie w chłodni do 4 miesięcy, w chłodni z kontrolowaną atmosferą do maja.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Pear 'Williams Bon Chretien'. National Fruit Collection. [dostęp 2016-08-15]. (ang.).
- ↑ a b Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych: Lista Odmian Roślin Sadowniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce. [dostęp 2013-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-29)].
- ↑ Produkty zywiczne i ziołowe. [dostęp 2009-12-24]. (niem.).
- ↑ Williams Christ Birnenbrand mit Birne Pircher 40%vol. [dostęp 2009-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-10)]. (niem.).
Bibliografia
edytuj- Bolesław Sękowski: Pomologia systematyczna. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-10859-2.
- Grzegorz Łysiak: Uprawa i odmiany gruszy. Warszawa: Hortpress, 2006. ISBN 83-89211-18-1.
- Dorota Kruczyńska, Alojzy Czynczyk: Zeszyty Pomologiczne Grusza. Skierniewice: Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, 2002. ISBN 83-88707-38-8.
- Ireneusz Sosna: Uprawa gruszy. Kraków: Plantpress, 2007. ISBN 978-83-89874-51-1.