Bolesław Hryniewiecki
Bolesław Leon Hryniewiecki (ur. 20 lutego 1875 w Międzyrzecu Podlaskim[1], zm. 13 lutego 1963 w Brwinowie) – polski botanik, historyk botaniki i pedagog.
 Bolesław Hryniewiecki | |
| Data i miejsce urodzenia |
20 lutego 1875 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 lutego 1963 |
| profesor nauk przyrodniczych | |
| Specjalność: botanika, historia botaniki | |
| Alma Mater | |
| nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys
edytujW 1892 r. ukończył rosyjskie Gimnazjum Męskie w Lublinie i rozpoczął studia przyrodnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. W 1894 r. za udział w manifestacji ku czci Jana Kilińskiego został usunięty z uczelni, uwięziony i wywieziony w głąb Rosji, do guberni tulskiej[1]. Objęty amnestią, trafił do Dorpatu, gdzie ukończył studia matematyczno przyrodnicze. Działał w organizacjach patriotycznych (takich jak m.in. Koło Młodzieży Polskiej). W 1904 r. uzyskał tytuł docenta botaniki. W latach 1914–1919 był dyrektorem ogrodu botanicznego w Odessie[1], od 1915 r. jako profesor. Tam działał w instytucjach polonijnych, jak Polska Macierz Szkolna czy Dom Polski, przewodnicząc Radzie Organizacji Polskich w Odessie. Poczynając od roku 1900 odbył szereg podróży naukowo-badawczych na Ural, Kaukaz i do Armenii.
W 1919 r. wrócił do Warszawy i został profesorem systematyki i geografii roślin na Uniwersytecie Warszawskim oraz dyrektorem ogrodu botanicznego[1]. W kadencji 1926/1927 był rektorem UW.
II wojnę światową przeżył w Brwinowie. Ogród Botaniczny UW był wówczas zamknięty. Po wojnie wrócił na uczelnię, gdzie wykładał do roku 1957, a na emeryturę odszedł w roku 1960.
Od 1921 r. był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności; współpracownikiem (od 1931 członek) Komisji Fizjograficznej PAU; członkiem (od 1931) Komisji Historii Medycyny i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych PAU i (od 1950) Komisji Nauk Rolniczo-Leśnych PAU[2].
Był jednym z założycieli i wieloletnim prezesem oraz członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Botanicznego, a także Ligi Ochrony Przyrody (od 1929 r. prezes). Był redaktorem „Archiwum Nauk Biologicznych” i „Planta Polonica”.
W 1952 r. został członkiem tytularnym, a w 1957 r. członkiem rzeczywistym PAN[3].
Znany był jako znakomity pedagog łączący zainteresowania botaniczne z humanistycznymi. Był jednym z pionierów i wybitnych działaczy ochrony przyrody w Polsce oraz przyczynił się do utworzenia parków narodowych – tatrzańskiego i świętokrzyskiego.
Zmarł w Brwinowie. Spoczął na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 150-6-32)[4].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (8 listopada 1930)[5][6]
- Krzyż Niepodległości (19 grudnia 1933)[7]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (20 września 1951)[8]
- Złoty Krzyż Zasługi (9 stycznia 1947)[9]
- Komandor Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)[5]
- Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)[5]
- Order Krzyża Orła III klasy (Estonia, 1932)[10]
- Order Krzyża Białego Związku Obrony III klasy (Estonia)[5]
Upamiętnienie
edytujPracę Bolesława Hryniewieckiego upamiętnia obelisk w Ogrodzie Botanicznym UW.
Życie prywatne
edytujŻonaty z Janiną z Koźniewskich, ojciec Jerzego Hryniewieckiego.
Dorobek naukowy
edytuj- Zielnik i muzeum botaniczne. Wskazówki praktyczne: jak zbierać, preparować, konserwować, oznaczać rośliny i układać zbiory botaniczne. 1922, Kraków.
- Precis de l'histoire de la botanique en Pologne (1933).
- Zarys flory Litwy (1933).
- Projekt Stefana de Rieule'a stworzenia w Warszawie Muzeum Przyrodniczego w wieku XVIII. Wiadomości Muzeum Ziemi, t. III, 1943, Warszawa.
- Pierwsze pomysły Muzeum Przyrodniczego w Polsce. Sztuka i Nauka, t. I, 1945, Warszawa.
- Zarys dziejów botaniki. 1949.
- Owoce i nasiona. 1952.
- Adam Mickiewicz a flora Litwy – rozprawa popularnonaukowa.
I wiele innych prac z systematyki i geografii roślin, ochrony przyrody, historii botaniki, anatomii i fizjologii roślin, jak również artykułów popularnonaukowych.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 154.
- ↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952). Kraków 2002.
- ↑ Hryniewiecki, Bolesław, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-09-01].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JANINA HRYNIEWIECKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-06].
- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 266.
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 351 „za zasługi na polu nauki”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 93, poz. 1275 „za wybitną działalność naukową” (Hryniewiecki otrzymał order o niższej klasie od już posiadanego Krzyża Komandorskiego z 1930).
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 51, poz. 354 „za czyny odwagi i męstwa wykazane w walce z niemieckim najeźdźcą podczas kampanii wrześniowej 1939 roku”.
- ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-12-15]. (est.).
Bibliografia
edytuj- Robert Gawkowski. Bolesław Hryniewiecki : Dyrektor uniwersyteckiego ogrodu. „Uniwersytet Warszawski”. 6 (50), s. 43, grudzień 2010. (pol.).
- Bolesław Hryniewiecki (1875–1963). [w:] Zielnik Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego [on-line]. uw.edu.pl. [dostęp 2020-12-25].