Bodziszek cuchnący

Bodziszek cuchnący
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bodziszkowce
Rodzina	bodziszkowate
Rodzaj	bodziszek
Gatunek	bodziszek cuchnący
	Nazwa systematyczna
	Geranium robertianum L.; Sp. Pl. ed. 1681 (1753)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bodziszek cuchnący (Geranium robertianum L.) – gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych. Występuje w Europie, Azji i północnej Afryce^[3]. Jest pospolity na całym terenie Polski.

Morfologia

Pokrój: Cała roślina osiąga wysokość 20–40 cm.
Łodyga: Prosto wzniesiona lub pokładająca się, gęsto rozgałęziona, owłosiona i łamliwa. O różowawym odcieniu.

Kwiat

Liść

Kwiat i owoc

Liście: Odziomkowe szybko usychają. Łodygowe są długoogonkowe, ułożone naprzeciwlegle. Kształt blaszki liściowej w zarysie trójkątny, pierzastosieczny lub podwójnie pierzastosieczny.
Kwiaty: Osadzone na szypułkach po dwa w kącie liścia wspierającego. Kwiaty o średnicy około 1 cm. Działki kielicha o 3 nerwach są gruczołowato owłosione. Płatki korony karminoworóżowe, odwrotnie jajowate.
Owoce: Rozłupka, przeważnie gładka, czasem u podstawy owłosiona.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna lub dwuletnia, hemikryptofit. Występuje w zbiorowiskach leśnych od niżu po piętro subalpejskie, ale w niektórych częściach środkowej Europy sięga tylko po pogórze. Preferuje gleby bogate w azot, dlatego często spotykany na podłożu próchnicznym. Rośnie w lasach jesionowych, olchowych i wiązowych, także w zaroślach i na obrzeżach lasów. Pojawia się jako roślina ruderalna (torowiska kolejowe). W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Alliarion, Ass. Epilobio-Geranietum robertiani.^[4]. Kwitnie od maja do września.

Nazewnictwo

Bodziszek cuchnący to roślina o nieprzyjemnym zapachu, stąd też pochodzi jej polska nazwa. Inna nazwa potoczna tego gatunku to pychawiec^[5].

Zastosowanie

Dawniej stosowany w lecznictwie ludowym. Ziele rozgniatano i przykładano do ran i wrzodów. Odwar z ziela i korzeni służył do leczenia biegunki, czerwonki, hamowania krwotoków z nosa. Ziele najlepiej zbierać w okresie kwitnienia. W medycynie ludowej uważany jest za lek na bielactwo (przy długotrwałym stosowaniu).

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]