Boczniaczek pomarańczowożółty

rodzaj grzybów należący do rodziny gąskowatych

Boczniaczek pomarańczowożółty (Phyllotopsis nidulans (Pers.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Boczniaczek pomarańczowożółty
Ilustracja
Boczniaczek pomarańczowożółty
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Phyllotopsidaceae

Rodzaj

boczniaczek

Gatunek

boczniaczek pomarańczowożółty

Nazwa systematyczna
Phyllotopsis (Pers.) Singer
Revue Mycol., Paris 1: 76 (1936)
Górna powierzchnia owocników

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji: Phyllotopsis, Phyllotopsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1798 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus nidulans. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1936 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Phyllotopsis[1]. Synonimy łacińskie[2]:

  • Agaricus jonquilla Lév. 1855
  • Agaricus nidulans Pers. 1798
  • Claudopus nidulans (Pers.) Peck, 1887
  • Crepidotus jonquilla (Lév.) Quél. 1888
  • Crepidotus nidulans (Pers.) Quél. 1872
  • Dendrosarcus nidulans (Pers.) Kuntze 1898
  • Panus nidulans (Pers.) Pilát 1930
  • Panus stevensonii Berk. & Broome 1879
  • Pleurotus nidulans (Pers.) P. Kumm. 1871
  • Pocillaria stevensonii (Berk. & Broome) Kuntze 1898

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także jako bedłka gnieźna, boczniak gnieździsty, bedłka gnieździsta[3].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Długość 3–7 cm, szerokość 2–5 cm, kształt nerkowaty, muszlowaty, zazwyczaj przyrośnięty bokiem, czasami rozpostarty. Trzonu brak, czasami tylko w jego miejscu występuje wydłużona część kapelusza pokryta białymi szczecinkami Powierzchnia filcowata lub aksamitna, brzeg podwinięty, pilśniowy. W stanie suchym ma barwę jasnoochrowożółtą, w stanie wilgotnym pomarańczowożółtą[4].

Blaszki

Promieniste i ekscentryczne, szerokie, zbiegające. Mają barwę od pomarańczowej do rdzawożółtej i gładkie ostrza[4].

Miąższ

Cienki, sprężysty, żółtej barwy. Zapach łagodny, smak niewyraźny lub nieco grzybowy[4].

Wysyp zarodników

Od bardzo bladoróżowego do różowobrązowego. Zarodniki eliptyczne, wydłużone, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 5–8 × 2–4 μm[5].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wyginięcie[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Niemczech i Danii[3].

Rośnie w lasach liściastych i mieszanych na starych, murszejących drzewach oraz obumarłych pniach i pniakach drzew, zarówno liściastych, jak i iglastych. Notowany był na grabach, bukach, orzechu włoskim, jarzębach, lipach, wiązie pospolitym, jodłach, świerkach i sosnach. Owocniki wytwarza od kwietnia do października[3].

Znaczenie

edytuj

Saprotrof[3], grzyb niejadalny[4].

Gatunki podobne

edytuj
  • ponurnik niekształtny (Tapinella panuoides), nie ma tak intensywnej pomarańczowej barwy,
  • łycznik późny (Sarcomyxa serotina) posiada niewielki trzon, ma oliwkowo-zieloną barwę i występuje tylko na drzewach liściastych, ma też większe owocniki[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
  3. a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. a b MushroomExpert. [dostęp 2014-01-03]. (ang.).
  6. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.