Bobrowniki (województwo lubelskie)
Bobrowniki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Ryki[6][5]. Leży tuż przy ujściu rzeki Wieprz do Wisły.
| wieś | |
 Kościół w Bobrownikach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
115 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
08-500[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LRY |
| SIMC |
0390449[5] |
Położenie na mapie gminy Ryki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ryckiego  | |
 51°32′55″N 21°56′00″E/51,548611 21,933333[1]
| |
_COA.svg)
Dawniej miasto; uzyskały lokację miejską w 1485 roku, zdegradowane w 1869 roku[7]. Prywatne miasto szlacheckie położone było w drugiej połowie XVI wieku w ziemi stężyckiej w województwie sandomierskim[8]. Miasto prywatne Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie żelechowskim, obwodzie łukowskim województwa podlaskiego[9].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bobrowniki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Ryki[10]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 581 mieszkańców[11].
Bobrowniki są siedzibą rzymskokatolickiej parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0390455 | Budzyń | część wsi |
| 0390461 | Podwiatraki | część wsi |
Historia
edytujNajstarsze ślady osadnictwa na tym terenie, odkryte podczas prac ziemnych prowadzonych w 1953 r., pochodzą z epoki żelaza (I wiek p.n.e. – III wiek n.e.). Znaleziono wówczas 93 groby popielcowe. Znajdowały się w nich też znaczne ilości broni i narzędzi pracy oraz skromne ozdoby.
Powstanie osady o nazwie Bobrowniki związane jest z panowaniem pierwszych Piastów i wzniesieniem grodu sieciechowskiego, któremu podlegała ta wieś. Dozorcy żeremi bobrów, mających nad Wieprzem swoje siedlisko, musieli mieszkać w niedalekiej od nich odległości. Mówiono o nich często, że są bobrownikami, stąd później nazwano tak miejscowość.
Pierwsza wzmianka o Bobrownikach pochodzi z 1375 r. Leżąca wówczas na polsko-litewskim pograniczu wieś była często niszczona przez powtarzające się najazdy Jaćwingów, Litwinów, Rusinów i Tatarów. 25 lipca 1485 roku ogłoszono akt lokacyjny, przyznający miejscowej ludności wszystkie przywileje z tym związane i oparte na prawie magdeburskim. Historycznie miejscowość położona jest na ziemi stężyckiej w województwie sandomierskim w Małopolsce.
Największy rozkwit Bobrownik nastąpił około 1660 roku, kiedy to miasto liczyło ok. 2 tysiące mieszkańców. Jego dalszy rozwój zahamowała jednak m.in. epidemia cholery, która wybuchła w latach 1780 – 85. Zmarło wówczas prawie 1600 osób.
W 1827 liczyły sobie 787 mieszkańców w 128 domostwach. Do 1859 liczba mieszkańców wzrosła do 1258 (w 127 domach). W mieście istniały warsztaty tkackie i huta szkła. Pod miastem - fabryka krochmalu i świec woskowych.
Dużo na znaczeniu straciły też Bobrowniki w 1840 roku, kiedy to w pobliskim Dęblinie wybudowano twierdzę zwaną Iwanogrodem. Spowodowało to odpływ miejscowej ludności do powstałej tam przyfortecznej osady, która stała się prężnym ośrodkiem handlowym, przejmując tę rolę właśnie od Bobrownik. Wynikiem tej zmiany była utrata praw miejskich, co oficjalnie nastąpiło po powstaniu styczniowym.
Dzisiejsze Bobrowniki nie przypominają już aglomeracji miejskiej. Zachował się co prawda Rynek, ale tylko w nazwie. Wiele informacji na temat historii miejscowości znaleźć można w dwóch monografiach o Bobrownikach. Pierwsza została wydana w roku 1985, w 500-lecie istnienia miejscowości. Druga z okazji nadania Szkole Podstawowej imienia marszałka Józefa Piłsudskiego. Wydarzenie to miało miejsce w 2008 roku.
Zabytki
edytuj- Kościół o wystroju barokowym.
- Cmentarze: parafialny i żydowski kirkut.
- Pomnik z popiersiem Józefa Piłsudkiego.
- Pomnik ku czci żołnierzy Armii Krajowej
Turystyka
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 7240
- ↑ Wieś Bobrowniki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-18], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-18].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 70 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20-21.
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
- ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 27.
- ↑ Raport o stanie gminy (opublikowany 2023-05-31), sołectwa s. 7
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia Żydów w Bobrownikach na portalu Wirtualny Sztetl
- Bobrowniki 1 (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 264.
- Bobrowniki 1 (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 170.