Bożena Mamontowicz-Łojek
Zenona Bożena Mamontowicz-Łojek[a] (ur. 22 grudnia 1937, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polska historyk baletu, teatrolog i działaczka społeczna, prezes Polskiej Fundacji Katyńskiej, założycielka Warszawskiej Rodziny Katyńskiej[1].
| Imię i nazwisko urodzenia |
Zenona Bożena Mamontowicz |
|---|---|
| Data urodzenia |
22 grudnia 1937 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
historyk, teatrolog |
| Małżeństwo | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujPochodziła z niepełnej rodziny, córka Anny (po drugim mężu Kuć), miała brata Jerzego[2] i siostrę Irenę[3]. Była absolwentką Państwowej Szkoły Baletowej w Warszawie, tancerką Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego oraz scen operowych w stolicy i Łodzi[4]. Na przełomie lat 50. i 60. występowała w Państwowym Zespole Ludowym Pieśni i Tańca „Mazowsze”.
Od 1961 była żoną historyka Jerzego Łojka[5]. W 1966 ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim. Sześć lat później obroniła doktorat w Katedrze Dziejów Oświaty i Kultury UW na podstawie pracy Polskie szkolnictwo baletowe w okresie międzywojennym. Uzyskała tytuł doktorski za pracę na temat Tancerze króla Stanisława Augusta[6]. Zajmowała się historią polskiego teatru i baletu oraz choreografią. Opublikowała prace: Szkoła artystyczno-teatralna Antoniego Tyzenhausa 1774–1785 (w: „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 1968, Tom XI, 36–98) oraz François Gabriel Le Doux – baletmistrz i choreograf 1755-1823 (w: „Pamiętnik Teatralny”, 1967, zeszyt 2, 212–229). W latach 1971–1974 kierowała zespołem baletowym Państwowego Teatru Muzycznego w Łodzi. Współpracowała z redakcją kwartalnika „Taniec”.
Po śmierci męża Jerzego w 1986, spełniając jego testament zaangażowała się na rzecz upamiętnienia zbrodni katyńskiej (w Katyniu został zamordowany jego ojciec, Leopold Łojek). Współzałożycielka Rodzin Katyńskich (w tym Warszawskiej Rodziny Katyńskiej w 1988[7], od 1991 jako Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Warszawie[8][9]), Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej[10], w 1993 była w Komitecie Organizacyjnym Federacji Rodzin Katyńskich[11], pierwsza przewodnicząca FRK. Była prezesem Polskiej Fundacji Katyńskiej. Była sekretarzem Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, wydawała „Zeszyty Katyńskie”[12].
W 1989 Bożena Mamontowicz-Łojek ustanowiła Nagrodę im. Jerzego Łojka (następnie finansowaną i po 5 latach wyłącznie zarządzaną przez Fundację im. Jerzego Łojka przy Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku) przyznawaną „dla autorów prac o tematyce niepodległościowej i historycznej z zakresu wypełniania białych plam w historii”[13].
Brała udział w życiu społecznym i politycznym, bez powodzenia ubiegała się o mandat senatorski z ramienia Zjednoczenia Polskiego w wyborach parlamentarnych 1993, uzyskując 49 677 głosów[14].
W 2001 została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi[15]. 8 kwietnia 2008 Rada Polskiej Fundacji Katyńskiej nadała jej Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej[16]. W 2008 została też odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[17].
Zginęła 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. 16 kwietnia 2010 została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[18].
20 kwietnia 2010 została pochowana na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie[19] w grobowcu rodziny Łojków (kwatera 251-1-29)[20].
Wybrane publikacje
edytuj- Terpsychora i lekkie muzy. Taniec widowiskowy w Polsce w okresie międzywojennym, Kraków 1972.
- Polskie szkolnictwo baletowe w okresie międzywojennym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
- Działalność artystyczna i pedagogiczna Haliny Mancewiczówny, Gliwice 1992.
- Tancerze króla Stanisława Augusta 1774–1798: początki polskiego baletu, Wydawnictwo RYTM, Warszawa 2005.
Uwagi
edytuj- ↑ Według relacji rodziny ksiądz podczas chrztu odmówił nadania dziecku jako pierwsze imienia „Bożena” i zgodził się uwzględnić je jako drugie, w związku z czym jako pierwsze wybrano „Zenona”. Mimo tego bliscy i znajomi używali imienia „Bożena”, zob. Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 99
Przypisy
edytuj- ↑ dr Bożena Mamontowicz – Łojek
- ↑ Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 100-101.
- ↑ Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 132.
- ↑ Jarosław Osowski, Bożena Mamontowicz-Łojek, wyborcza.pl z 11 kwietnia 2010
- ↑ Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 103-104.
- ↑ Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 133; informacja nie współgra ze stwierdzeniem ze zdania poprzedniego.
- ↑ Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 115.
- ↑ Historia Warszawskiej Rodziny Katyńskiej. Organizacja i początki działalności 1988-1995. katyn.org. [dostęp 2015-04-18].
- ↑ Władze Stowarzyszenia. Zestawienie kolejnych zarządów Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Warszawie. katyn.org. [dostęp 2015-04-18].
- ↑ Komunikat o powstaniu Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 1), Warszawa 1990, str. 4
- ↑ Federacja Rodzin Katyńskich. muzeumkatynskie.pl. [dostęp 2013-12-25].
- ↑ Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 133.
- ↑ Stanisławczyk. Ostatni krzyk 2011 ↓, s. 130-131.
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r., M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 471, s. 760
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 12, poz. 192
- ↑ Pierwsze nadanie Medalu Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 8 kwietnia 2008 r., [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 24), Warszawa 2008, str. 253–255
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-07-02].
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 587
- ↑ Zenona Bożena Mamontowicz-Łojek pochowana na Starych Powązkach. Interia.pl, 2010-04-20. (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: EUGENIA ŁOJEK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18].
Bibliografia
edytuj- Tancerze króla Stanisława Augusta 1774-1798: początki polskiego baletu, Wydawnictwo RYTM, Warszawa 2005 (nota biograficzna na okładce)
- Wykaz publikacji dostępnych w Bibliotece Narodowej
- Irena Turska, Almanach baletu polskiego 1945–1974, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1983, s. 44
- Barbara Stanisławczyk: Ostatni krzyk. Od Katynia do Smoleńska historie dramatów i miłości. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 2011. ISBN 978-83-7510-814-9.